"Bir tabak yemek, sadece açlığı değil, geleceği de besler."
Türkiye’de okullarda öğrencilerin daha iyi ve sağlıklı beslenebilmeleri için bir süredir öğrencilere yemek verilmesine dair çağrılar yapılıyor. Bu çağrılar hakkında en yetkili isim olan Milli Eğitim bakanı Yusuf Tekin, öğrencilere yemek verilmesinin sıkıntılı olabileceğini belirtiyor ve şöyle diyor: "Bütün öğrencilere yemek vereceğimizi varsayalım; çocukların yemeklerini verecek personel var mı? Hepsini geçtik bugün yemek veriyoruz desek okullarda bunun yapılabileceği alanlar var mı? Peki, çocuklar bizim dağıtacağımız yemekleri yiyecekler mi? Özel okullardaki çocuklar bile yemekhanede çıkan yemekleri yemiyorlar. Özel okul yöneticileri ile konuşuyorum öğrencilerin yemekhanede çıkan yemekleri yemediklerini ve kantinden alışveriş yaptıklarını söylüyorlar."
Türkiye’de Milli Eğitim Bakanı böyle düşünürken, Dünyanın en kalabalık ülkelerinden biri olan Hindistan’da Öğle Yemeği Programı uygulanabiliyor.
Hindistan'ın kişi başına düşen milli geliri, nominal GSYİH'ye göre yıllık yaklaşık 2.731,00 ABD doları civarındadır. Hindistan, alt orta gelirli ülkeler arasındadır. Türkiye'nin kişi başına düşen milli geliri ise, nominal GSYİH'ye göre yıllık yaklaşık 12.765,00 ABD doları civarındadır.
Hindistan’da eğitim ve beslenme alanında son derece önemli bir sosyal refah programı olan "Mid-Day Meal Scheme" (Öğle Yemeği Programı), devlet okullarında ve bazı yardım kuruluşları tarafından işletilen okullarda öğrencilere ücretsiz öğle yemeği sunmaktadır. Program, özellikle düşük gelirli ailelerden gelen çocukların eğitim hayatına devamını sağlamak ve bu çocukların yaşadığı beslenme yetersizliklerine çözüm getirmeyi amaçlamaktadır. Program, Hindistan’ın eğitim sisteminde derin etkiler yaratmış, milyonlarca çocuğun hayatında olumlu değişikliklere yol açmıştır.
"Mid-Day Meal Scheme", ilk olarak 1980'lerin sonlarında ve 1990'ların başlarında bazı Hindistan eyaletlerinde uygulanmaya başlamıştır. Bu dönemde beslenme yetersizliği, Hindistan’ın kırsal bölgelerinde özellikle çocuklar arasında yaygın bir sorundu. Bu yüzden bazı eyalet hükümetleri, devlet okullarında öğle yemeği sağlama girişimleri başlattı.
Ancak programın ulusal düzeyde uygulanmaya başlaması ve geniş çaplı bir şekilde zorunlu hale getirilmesi, Hindistan Yüksek Mahkemesi'nin 2001 yılında aldığı bir kararla gerçekleşti. Mahkeme, eğitim hakkının bir parçası olarak, tüm devlet okullarında öğrencilere ücretsiz öğle yemeği verilmesi gerektiğine karar verdi. Böylece, Hindistan genelinde milyonlarca öğrenci bu program kapsamında ücretsiz yemek hizmeti almaya başladı.
"Mid-Day Meal Scheme" programının başlıca amaçları şu şekildedir:
Program, özellikle yetersiz beslenme sorununun yaygın olduğu bölgelerde çocukların sağlık durumunu iyileştirmeyi hedeflemektedir. Hindistan'da birçok çocuk, ailelerinin ekonomik durumu nedeniyle yeterli ve dengeli beslenme imkânına sahip değildir. Bu program sayesinde, her gün dengeli ve besleyici bir öğün yemek yiyen öğrenciler, daha sağlıklı bir büyüme ve gelişim süreci yaşamaktadır.
Özellikle düşük gelirli ailelerin çocukları arasında okula gitmeme oranı yüksektir. Ailelerin maddi durumu, çocukların eğitime devam etmesi yerine çalışmak zorunda kalmalarına neden olabilmektedir. Ancak, "Mid-Day Meal Scheme", öğrencilerin günlük yemek ihtiyaçlarının karşılanması sayesinde aileler için bir teşvik oluşturmaktadır. Bu da okula devam oranlarını artırmaktadır. Öğrenciler, öğle yemeği için okula gitmeye teşvik edilirken, bu durum aynı zamanda onların eğitimde başarılarını artırmaktadır.
Program, Hindistan’daki gelir eşitsizliğinin etkilerini azaltmayı amaçlamaktadır. Öğrencilere ücretsiz yemek sağlanması, hem zengin hem de fakir çocukların aynı koşullar altında eğitim görmesini sağlayarak toplumsal eşitliğe katkıda bulunmaktadır. Ayrıca, bu program sayesinde sınıf ayrımları ve kast temelli ayrımların da bir nebze azalmasına katkı sağlanmaktadır.
Mid-Day Meal Scheme, Hindistan eğitim sistemi içinde çok önemli bir yere sahiptir. Programın başlıca etkileri şu şekilde özetlenebilir:
Program, özellikle kırsal bölgelerdeki okula devam oranlarını önemli ölçüde artırmıştır. Yemeğin okullarda sunulması, öğrenci ailelerini çocuklarını okula göndermeye teşvik etmektedir.
Yetersiz beslenmeden kaynaklanan sağlık sorunları azalmış ve bu da öğrencilerin okul performansına olumlu yansımıştır.
Program, toplumsal eşitliği desteklemiş ve farklı sınıflardan öğrencilerin aynı okullarda ve aynı yemekleri paylaşmaları, Hindistan toplumunda kast temelli ayrımların hafifletilmesine katkıda bulunmuştur.
Her ne kadar Mid-Day Meal Scheme çok başarılı olsa da, uygulama sürecinde bazı zorluklarla karşılaşılmıştır:
Bazı okullarda sağlıklı olmayan koşullarda yemek hazırlanması, öğrenci sağlığı açısından tehdit oluşturmuştur. Zaman zaman, kötü hijyen koşullarına bağlı olarak zehirlenme vakaları yaşanmıştır.
Bazı bölgelerde yeterli kaynakların olmaması, yemeklerin kalitesinin düşmesine neden olmuştur. Ayrıca, geniş bir öğrenci kitlesine hizmet vermek mali açıdan bazı eyaletler için zorlayıcı olmuştur.
Hindistan’ın "Mid-Day Meal Scheme" programı, dünya genelinde çocuk sağlığı ve eğitimine yönelik en büyük sosyal programlardan biridir. Program sayesinde milyonlarca çocuk hem eğitim hayatına devam etme fırsatı bulmuş, hem de sağlıklı beslenme olanağına kavuşmuştur. Her ne kadar programın uygulanmasında zorluklar bulunsa da, Hindistan’ın eğitim ve sağlık alanında elde ettiği başarılar bu programın önemini bir kez daha gözler önüne sermektedir.
(AÖ/RT)
Kaynakça
1-Dreze, Jean & Goyal, A. (2003). Öğle Yemeklerinin Geleceği. Ekonomik ve Politik Haftalık.
2-Afridi, Farzana. (2010). Çocuk Refahı Programları ve Çocuk Beslenmesi: Hindistan'da Zorunlu Bir Okul Yemeği Programından Kanıtlar. Kalkınma Ekonomisi Dergisi.
3-Mehta, Niranjan. (2013). Öğle Yemeği Programının Hindistan'daki Eğitim ve Beslenme Sonuçları Üzerindeki Etkisi. Uluslararası Eğitim Kalkınma Dergisi.
4-Khera, Reetika. (2013). Öğle Yemekleri: İleriye Bakış. Hindu.
