- 10 milyon TL’lik ceza
- 30 milyon TL’lik ceza
- Reklam yasağı
- Bant genişliğinin yüzde 50 oranında daraltılması
- Bant genişliğinin yüzde 90 oranında daraltılması
Bu maddeler hükümetin geçtiğimiz Temmuz ayında “unutlulma hakkı”nı gerekçe göstererek kullanıcı sayısı 1 milyondan fazla olan sosyal medya platformlarına “Türkiye’ye temsilci atayın” dediği sosyal medya yasasının yaptırımları. (Tam adı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Yasa) Sıralama tam olarak bu şekilde. Temmuz ayından bugüne geçen 7 ayda reklam yasağı evresine geçildi bile.
Ocak sonuna doğru Türkiye’ye temsilci atamayan Twitter, Priscope ve Pinterest’e reklam yasağı geldi.
Yasak kararının hemen öncesinde Türkiye’nin blöfünü gören Google, Youtube, Facebook, Instagram, DailyMotion, Tiktok, VKontakte ve Linkedin yasa kapsamında Türkiye’ye temsilci atayacağını duyurdu fakat yasaya göre kurumların temsilci ataması yeterli değil. Atadığı temsilcinin iletişim bilgilerini kolayca görülebilecek ve doğrudan erişilebilecek şekilde internet sitelerinde yer vermesi gerekiyor. Hatta bu temsilci gerçek kişi olacaksa kişinin de Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması gerekiyor.
Şimdilik bu kurala uyan tek platform sadece YouTube. Sahibi olan Google Bilgi Teknolojileri Limited Şirketi’ni temsilci olarak göstermiş durumda ve sitelerinde şikayet formlarını oluşturmuşlar.
Ama YouTube’nin sahibi olan Google dahi önceden Türkiye’de ofisi olmasına ve temsilci atayacağını açıklamasına rağmen henüz bu bilgileri sitesinin herhangi bir yerine koymadı.
Bu durum diğer siteler için de geçerli. Facebook, Instagram, DailyMotion, Tiktok, VKontakte, Linkedin’in sitelerinde temsilciye ulaşılabilecek bir bilgi yok.
Gelelim Twitter’a. Yasa çıktığından beri hiç oralı olmayan Twitter, Türkiye’ye cevabı sanırım Süleyman Soylu ve Devlet Bahçeli’nin tweetlerini engelleyerek verdi.
Kuşkusuz bunu Türkiye’nin tavrına karşılık değil tam tersine Bahçeli’yle Soylu’nun nefret söylemi içeren paylaşımları kendi ilkelerine uymadığı için yaptı ve AKP hükümetine rest çekti.
Twitter’a karşı olduklarını her gün çeşitli platformlardan zaman zaman da bu platform üzerinden açıkça beyan eden siyasilerin hala Twitter kullanarak kitlelerine mesajlar iletmesi zaten bana göre ayrı bir parodi.
Geçtiğimiz yaz yasa tartışılırken hükümetin hedefinin Twitter olduğunu herkes biliyordu. Çünkü AKP’ye karşı siyasi düşünce ve eleştirilerin bu kadar çok yayıldığı bir sosyal mecra daha yok.
Yaman Akdeniz’den Füsun Sarp Nebil’e, Gökhan Ahi’den Şevket Uyanık’a herkes her gün yüzlerce içeriğin engellendiği bu coğrafyada platformların Türkiye’ye atayacağı temsilcinin sansürün temsilcisi olacağını defalarca ifade etti.
Böylesi bir konjonktürde, yeri geldiğinde Donald Trump’ın adresini bile engelleyen Twitter kendi ilkelerini hiçe sayarak Türkiye’ye gelir mi? Hiç sanmam.
Zaten bundandır ki iktidar, yasa kapsamına girmesi gereken Snapchat, Tumblr, Reddit, Tinder, Medium gibi sitelere laf etmiyor.
Yasal zorunluluğa rağmen Türkiye’de temsilci bulundurmayı dolayısıyla bir anlamda hükümete/devlete kullanıcı verilerini açmayı kabul etmeyen şirketlerin önümüzdeki günlerde ağ genişlikleri daraltılmaya başlanacak. Yani bir başka deyişle kullanıcılar bant genişlikleri daraltılan sitelere daha yavaş erişim sağlayacak. Daraltma yüzde 90’a ulaştığında ise platformun engelli bir siteden farkı kalmayacak.
Bu noktada tek hedef olan Twitter’ın bant genişliği daraltılıp kullanılamaz hale gerilse, bu platformdan kurtulmaya bakan siyasiler muhtemeldir ki bir güç gösterisi yapacaklar.
2008’de YouTube’nin erişim engelli olduğu dönemde Erdoğan’ın “Ben giriyorum, siz de girin” demesi gibi bu sefer VPN’e işaret ederler mi? Hiç sanmıyorum.
Çok değil, bundan birkaç ay önce adli yıl açılışını yaptığı törende yargı reformlarıyla ifade özgürlüğünün kendi iktidarlarında hiç olmadığı kadar ileriye gittiğini söylemişti. Şimdi ise yeni bir anayasa tartışması başlattı.
Türkiye’nin yakın tarihinde bugüne kadar Youtube, Wikipedia, Twitter başta olmak üzere birçok platforma erişim engeli getirildi. OdaTv, siyasihaber.org, Gazete Alınteri, Jinha, Mezopotamya Ajansı gibi birçok gazete ve haber sitesi bugün yasaklı. Her gün bianet dahil birçok gazetenin haberlere erişime engelleme tebligatları gelmeye devam ediyor. Bu yetmiyor, artık haberin silinmesi de isteniyor.
Twitter’ın özellikle, eleştirel yayın yapan gazete ve gazeteciler açısından seslerini duyurmaları, mesleklerini sürdürmeleri, haberlerin yayılması açısından önemli mecra haline geldiği böylesi bir dönemde iktidarın bu platforma sansür getirmeye çalışması şaşırtıcı değil.
Ama tüm bunlara rağmen iktidarın yasanın aksine sosyal medya siteleri arasında seçim yapması, Snapchat'in, Tumblr'ın, Reddit'in, Medium'un adının anılmaması, Twitter’ı kendine tehdit görüp güdümüne sadece bu platformu alması yasal ikiyüzlülükten başka bir şey değil.
(HA)
