Türkiye Solunda Üç Tarz-ı Siyaset
Bu hafta tanıtacağımız ilk eser, kısa süre önce Yordam Kitap'tan çıkan bir kitap: "Türkiye Solunda Üç Tarz-ı Siyaset". Akademisyen Mustafa Şener'in yazdığı kitap, Türkiye soluna tarihsel bir perspektiften bakıyor.
Yazarın doktora tezini kitaplaştıran çalışma, dört ana bölümden oluşuyor:
- Kuramsal ve Tarihsel Arka Plan
- Yön-Devrim Hareketi
- Milli Demokratik Devrim Hareketi
- Türkiye İşçi Partisi
Görüldüğü gibi, kitap, Türkiye solunun üç damarını birincil ve ikincil kaynaklar üzerinden ve derli toplu bir kuramsal çerçeve dolayımıyla ele alıyor. Zira yazarın da belirttiği gibi, "bu çalışmada, söz konusu sol hareketlerin [çeşitli sorunlara] verdikleri yanıtlar, öncelikle bu hareketlere ait birinci el kaynaklar esas alınarak araştırılmıştır. (...) Bu hareketlerin önde gelen yöneticilerinin sonradan yazdıkları anı ve değerlendirmelerinin yanı sıra, söz konusu dönemle ilgili olarak başka yazarlar tarafından kaleme alınmış ikincil kaynaklardan da yararlanılmıştır. Bu kaynaklardan elde edilen veriler hem Marksist kuram, hem de o günün dünya ve Türkiye koşulları göz önünde bulundurularak yorumlanmıştır." Böylece, söz konusu hareketlerin temel siyasal tezleri ve iktidar stratejileri gibi önemli konular, kitapta etraflı bir şekilde ve derinlemesine ele alınmış oluyor.
Dolayısıyla, sosyal bilimler literatüründe dağınık ve farklı bağlamlarda incelenen ve tartışılan Yön Hareketi, Milli Demokratik Devrim Hareketi ve Türkiye İşçi Partisi'nin, içinde oluştukları ve geliştikleri 'kuramsal ve tarihsel arka plan' çerçevesinde ve özellikle birincil kaynaklara başvurularak incelenmesi, kitabın belki de en önemli katkısını oluşturuyor. Elbette, bu hareketlerin temel farklılaşma noktalarının kitapta tartışılmasının ayrıca önem taşıdığı açık.
Kitabın, kapsamlı bir kaynakça ve faydalı -kuşkusuz gerekli- bir dizin içerdiğini de hatırlatalım.
Özetle, Yusuf Akçura'nın ünlü "üç tarzı siyaset"inden esinlenen içerik ve başlığıyla, Türkiye solundaki üç siyaset tarzına ilişkin farklı ve dikkat çekici bir tarihsel değerlendirme yapmayı başaran "Türkiye Solunda Üç Tarzı Siyaset", konuyla ilgilenen kişiler tarafından merakla ve beğeniyle okunabilecek, değerli bir çalışma:
Türkiye Solunda Üç Tarz-ı Siyaset - Yön, MDD ve TİP, Mustafa Şener, Yordam Kitap, 2010, 384 sf.
Cumhuriyet, Halk ve Müzik
Bu hafta tanıtacağımız ve yine tarihsel bir değerlendirme içeren ikinci eser, kısa süre önce Tan Kitabevi'nden çıkan dikkat çekici bir çalışma: "Cumhuriyet, Halk ve Müzik". Kitap, Türkiye'de bu içerik ve kapsamda okuyucuyla buluşan ilk eser olma özelliği taşıyor.
Özgür Balkılıç'ın yüksek lisans tezi olarak kaleme aldığı ve "Türkiye'de Müzik Reformu 1922-1952" alt başlığını taşıyan çalışma, 'Erken Cumhuriyet Dönemi'nde Milliyetçilik-Halkçılık' ve 'Erken Cumhuriyet Dönemi Müzik Politikaları' başlıklı iki ana bölümden oluşuyor. Bu bölümlerin altında yer alan bazı dikkat çekici başlıklarsa şöyle:
- Kemalist Milliyetçilik: Türk Halkı Arasında Ortak Köken, Dil ve Tarih Arayışı
- Kemalist Popülizm
- Osmanlı Geleneksel Müziği'nin Bazı Temel Özellikleri
- Erken Cumhuriyet Dönemi Müzik Politikaları
Bu bağlamda, kitapta, 'Türk tarih tezi', 'dil reformu ve güneş-dil teorisi' gibi ilgi çekici bazı konular da ele alınıyor ve tartışılıyor.
Kitapta incelenen konunun önemini ise yine yazarın kaleminden dinleyelim:
"Erken Cumhuriyet Dönemi'nin kültürel siyasetini, halk müziği politikalarını anlamak, Cumhuriyetin toplum ile kurduğu ilişkinin, ister fıkraları, ister dansları, isterse de müziği ile olsun, temellerini incelemek sadece o tarihsel momenti değil, bugüne devrettiği mirası anlamak için de, toplumsal travmalarımızın temellerini kavramak için de önemlidir. Zira bu travmaların (...) kaynaklandığı yere vakıf olursak o zaman bunlarla yüzleşebiliriz. (...) bu travmaların kökenlerini kavramak (...) iyi bir başlangıç noktası olabilir, çünkü ancak o zaman farklı toplumsal ilişkileri hayal etmeye ve bunları kurmaya başlayabilmek için elimizde tarihsel bir dayanak noktası olur."
Çalışmanın temel kurgusunu oluşturan iki ana bölümün, kendi içinde ayrı bir sonuç kısmı içerdiğini belirtelim. Kitapta, genel bir önsöz, sonsöz, kaynakça ve dizine yer verildiğini de hatırlatalım.
Özetle, "Cumhuriyet, Halk ve Müzik - Türkiye'de Müzik Reformu", Türkçe literatürde fazla ele alınmayan bir konuyu inceleyen, nitelikli bir çalışma:
Cumhuriyet, Halk ve Müzik - Türkiye'de Müzik Reformu 1922-1952, Özgür Balkılıç, Tan Kitabevi, 2009, 220 sf.
