Adam Smith Pekin'de
21. yüzyıl Çin yüzyılı mı olacak? Ya da daha genel olarak, 21. yüzyılda Güney'in yükselişine mi tanıklık edeceğiz? ABD ve Batılı ülkeler buna direnebilecekler mi? Kısa bir süre önce Yordam Kitap'tan çıkan "Adam Smith Pekin'de" başlıklı kitap, bu soruların yanıtını merak edenler için biçilmiş kaftan niteliğinde. "21. Yüzyılın Soykütüğü" altbaşlığını taşıyan ve Giovanni Arrighi imzalı bu hacimli eser, titiz bir çeviriyle, güzel bir kapak tasarımıyla ve analitik içeriğiyle okuyucuları selamlıyor.
Dikkat çekici bölüm ve altbölüm başlıkları içeren kitap dört kısımdan oluşuyor:
I. Adam Smith ve Yeni Asya Çağı
II. Küresel Türbülansın İzini Sürmek
III. Hegemonya Çözülürken
IV. Yeni Asya Yüzyılının Soykütüğü
Bu kısımlar altında, "Marx Detroit'te, Adam Smith Pekin'de", "Küresel Türbülansın Toplumsal Dinamikleri", "Hiç Gerçekleşmeyen Proje: Dünya Devleti", "Çin'in Yükselişinin Kökeni ve Dinamikleri" gibi ilgi çekici pek çok bölüme yer verilmiş. Kitabın, bir epilog (sonsöz), kapsamlı bir kaynakça ve dizin de içerdiğini belirtelim.
Çin'in ve genel olarak Güney'in yükselişinin daha eşitlikçi, daha adil ve barışçıl bir dünya düzeninin kurulmasında yeni bir fırsat oluşturup oluşturmadığının tartışıldığı kitap, pek çok analiz ve değerlendirme üzerinden, bu tür bir dünyanın nasıl kurgulanabileceğini sorguluyor. Arrighi'nin kitapta açıkça belirttiği gibi
"ABD'nin küresel Güneyin güçlenmesini eski düzeyine indirme yönündeki çabaları (...) ABD hegemonyasının 'ölümcül krizini' çabuklaştırmakta[dır]. (...) Nasıl bir dünya düzeninin ya da düzensizliğinin (...) gerçekleşeceği, büyük ölçüde, nüfusu fazlasıyla kalabalık Güney ülkelerinin, öncelikle Çin ve Hindistan olmak üzere, Batı'nın ilerlediği yoldan ziyade, kendilerine ve dünyaya sosyal açıdan daha hakkaniyetli ve ekolojik açıdan daha sürdürülebilir bir kalkınma yolu açmalarına bağlıdır. (...) bu yeni oryantasyonun başarısız olması halinde Çin, pekâlâ yeni bir toplumsal ve siyasal kaos ortamının merkez üssüne dönüşebilir; bu da Kuzey'in, dağılıp gitmekte olan kendi küresel egemenliğini yeniden tesis etme ya da (...) Soğuk Savaş düzeninin tasfiyesine eşlik eden o büyük şiddet dalgasının dehşeti (ya da ihtişamı) içerisinde insanlığın tamamen yanıp kül olması (...) gayretlerinin önünü açacaktır."
Özetle, bu tür bir yangının nasıl önlenebileceği üzerine düşünmek isteyenlerin "Adam Smith Pekin'de"yi zevkle ve ilgiyle okuyacakları söylenebilir.
Adam Smith Pekin'de – 21. Yüzyılın Soykütüğü, Giovanni Arrighi, Yordam Kitap, 2009, 416 sf.
İletişimin Etiği
Bu hafta tanıtacağımız ikinci eser, yakın bir tarihte Dipnot Yayınları'ndan çıkan ve iletişim/medya alanıyla ilgilenen herkesin mutlaka göz atması gereken bir kitap: İletişim Etiği.
"Sorunlar ve Sorumluluklar" altbaşlığını taşıyan kitap, günümüz medyasının yakıcı sorunlarından birini oluşturan "iletişim ve etik ilişkisi" meselesini ele alıyor.
Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi öğretim elemanlarından Ruhdan Uzun'un kaleminden çıkan kitap, bölüm başlıklarıyla da dikkat çekiyor:
I. İletişim Etiği
II. Gazetecilik Etiği
III. Gazetecilikte Etik Sorunlar
IV. Gazetecilikte Görüntü ve Etik
V. İkna Edici İletişim ve Etik
VI. Sanal Uzay ve Etik
"Basın Konseyi Basın Meslek İlkeleri", "Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi", "Basın Ahlak İlkeleri", "Uluslararası Ticaret Odası Reklam Uygulama Esasları" gibi eklerle de zenginleştirilen eserin, gazeteci ve medya çalışanlarının yanı sıra, medya izleyici, dinleyici ve okuyucuları için de tam bir rehber ve başucu kitabı olma özelliği taşıdığı söylenebilir.
İnternet alanındaki iletişime ilişkin etik meselelerin değerlendirildiği "Sanal Uzay ve Etik" kısmınınsa, konuya ilgi duyanlar ve özellikle İnternet iletişimi alanında çalışanlar tarafından mutlaka okunması gerektiğini belirtelim. "Bilgisayar Etiği", "E-posta Etiği" ve "Web Etiği" gibi altbaşlıklar içeren bu kısımda yer alan bazı önermeleri alıntılayalım:
- Başka insanların bilgisayar kaynaklarını izin almadan kullanmayın,
- Başka insanların entelektüel bilgilerini kendinize mal etmeyin,
- E-posta almayı beklemeyen kişilere ticari amaçla e-posta göndermeyin,
- [Size] gönderilen bir e-postayı sahibinden izin almadan genele açık ortamlara (örneğin tartışma gruplarına) göndermeyin,
- Web sayfalarının sadece metinden oluşan versiyonlarını da sergileyin,
- Eklenen görsel ya da ses malzemelerinin yanına dosya büyüklüğünü de yazın, vs..."
Özetle, "İletişim Etiği – Sorunlar ve Sorumluluklar", Türkçe kitap literatüründeki önemli bir eksiği layıkıyla kapatmayı başarıyor:
İletişim Etiği – Sorunlar ve Sorumluluklar, Ruhdan Uzun, Dipnot Yayınları, 2009, 343 sf.
Resmi Tarih Tartışmaları -6- / Resmi Tarihte Kürtler
Bu hafta tanıtacağımız son eser, Özgür Üniversite Kitaplığı'nın "Resmi Tarih Tartışmaları" serisi çerçevesinde şubat ayında yayınladığı bir eser: Resmi Tarihte Kürtler. Editörlüğünü İsmail Beşikçi'nin yaptığı kitap, 12 yazarın 12 nitelikli makalesinden oluşuyor. Yazıları bianet'te de düzenli olarak yayınlanan Şeyhmus Diken'in de "Sürgünlüğün Öbür Adı: Kürtler" başlıklı bir makaleyle katkı yaptığı kitapta dikkat çeken makalelerden bazılarının başlıkları şöyle:
- Türkiye İşçi Partisi (TİP) ve Kürt Sorunu / Tarık Ziya Ekinci
- I. Meşrutiyetten Bugüne Kürt Sorunu - İttihat Terakki, Cumhuriyet Dönemi ve Günümüzdeki Yaklaşımlar / Naci Kutlay
- Kuzey Irak'ta Meydana Gelen Kürt Yapılanması Türkiye Kürtleri İçin Bir Cazibe Merkezi Teşkil Eder mi? / Ahmet Özer
- Cumhuriyet Dönemi Romanlarında Kürtler / Remziye Arslan
- Resmi Tarih: Kürt Sorununda Temel Sorular / İsmail Beşikçi
Kürt sorunun anlaşılması ve nasıl çözülebileceğinin saptanması yolunda önemli bilgi ve değerlendirmelerin yer aldığı bu hacimli derlemede, meselenin belli başlı soru ve sorunsallar ekseninde ele alındığı görülüyor. Zira Beşikçi'nin sunuş yazısında belirttiği gibi
"Kürt sorunu büyük bir sorundur. Kürt sorununda (...) sorunun temel niteliğinin konuşulması önemlidir. Kürt sorunu ne zamandan beri bir sorundur? Sorunun temel niteliği nedir? Kürt sorunu, günümüze kadar neden çözülemeden gelmiştir? Sorunun başlıca tarafları kimlerdir? (...) Kürt sorunu Türk siyasal hayatında, Türk düşün hayatında nasıl algılanmaktadır? İç politikanın, dış politikanın şöyle veya böyle gelişmesinde Kürt sorununun oynadığı rol ne kadardır?"
Özetle, "Resmi Tarih Tartışmaları -6- / Resmi Tarihte Kürtler", bu soruların sorulması, muhtemel cevaplarının bulunması, dolayısıyla da bu topraklarda barış içerisinde bir arada yaşamanın nasıl mümkün olabileceğini anlamak için okunması gereken bir eser:
Resmi Tarih Tartışmaları -6- / Resmi Tarihte Kürtler, İsmail Beşikçi (ed.), Özgür Üniversite Kitaplığı, 2009, 451 sf. (ECG/TK)
* Son dört ay içerisinde basılan ve bianet'te tanıtılmasını uygun gördüğünüz eserinizle ilgili bilgiyi [email protected] adresine gönderebilirsiniz.
