Özellikle 19 Mart operasyonları sonrasında İstanbul’da gözaltına alınmak vaka-i adiyeden oldu, ya da sıradanlaştı diyelim. Kimi zaman otomatik silahlı polisler kimi zaman çevik kuvvet polisleri tarafından, bazen ters kelepçe ile bazen kafalar öne eğilerek insanlar gözaltına alınıyor. Bir de VIP gözaltılar var; onları şimdilik kapsam dışında tutuyorum, çünkü yazının konusu şu: Gözaltındakiler ne yer, ne içer?
Gözaltına alınan biri olduğunda eğer mümkünse “Üzerinde para var mı?” diye sormak veya para vermek adettendir. Ne de olsa orada ne kadar kalacağı belli değildir. Teoride gözaltına alınan bir kişi devletin sorumluğundadır; yani kalacağı yerin hijyeninden yatacağı yere ve yiyeceği yemeğe kadar devletin sorumluluğudur. Yani bir anlamda bu, devletin insana verdiği değerin göstergesidir.
Her 1 Mayıs, 8 Mart, 25 Kasım gibi günlerde Taksim ve çevresini yarı açık cezaevine çeviren demir bariyerleri kuran ve sökenlere gözüm takılıyor uzun zamandır. Güçlü kollarıyla kamyondan bariyerleri indiren, kuran ve sonrasında toplayan bir grup insan, başlarında duran polis eşliğinde işlerini yapıyor. CHP’li Murat Emir de geçtiğimiz günlerde konu ile ilgili soru önergesi verdi, ancak henüz yanıt alamadı.
İhale ile işi aldığını düşündüğüm şirkete ulaşmak için ‘Elektronik Kamu Alımları Platformu’ (EKAP) verilerine göz attım. Maalesef böyle bir ihaleye denk gelemedim. Ancak bu bilgiyi ararken başka bir ihale karşıma çıktı: Nezarethanelere kumanya alımı ihalesi.
İstanbul Emniyet Müdürlüğü, 2025 yılında nezarethanelerde kalanlara kumanya verilmesi için ihaleye çıkmış, ancak başvuru olmayınca ihale iptal edilmiş. İhale tekrar edilmiş ve Aldoy Gıda Pazarlama Sanayi ve Ticaret A.Ş. ihaleyi kazanmış.
Bir önceki ihale nasıl sonuçlanmış diye merak edip baktım, onu da aynı firma kazanmış. Sözleşme doğrultusunda firma; Sabiha Gökçen Havalimanı Şube Müdürlüğü Nezarethanesi, Çocuk Şube Müdürlüğü Nezarethanesi, Asayiş Şube Müdürlüğü Nezarethanesi, Terörle Mücadele Şube Müdürlüğü Nezarethanesi, Müşterek Nezarethaneler ve İstanbul Hava Limanı Şube Müdürlüğü Nezarethanesi için bir yıl boyunca sabah için 50 bin, öğlen için 20 bin ve akşam için 20 bin kumanya sağlayacak. Sözleşme bedeli, EKAP verilerine göre 6 milyon 741 bin TL, bunun idareye maliyeti 8 milyon 412 bin 500 TL olacak.
Sonuçlanan ihaleye göre sabah kumanyası buğday, çavdar veya kepekli ekmekten yapılan bir ekmek Labne Sos (En az 35 gr.) Kaşar Peynir (En az 15 gr.) Cheddar Peyniri (En az l0 gr.) olacak. Öğle veya akşam yemeği için ise yaprak sarma, döner, tavuk yemek çeşitleri, etli nohut, Adana-Urfa-İnegöl-İzmir veya Hasanpaşa köfte, etli-pastırmalı-sucuklu kuru fasulye menülerinden biri verilecek. Yıllık 90 bin kumanya için firmaya ödenecek miktarı göz önüne alınca her bir kumanyanın ortalama maliyeti 75 TL civarında oluyor.
Sözleşmede hijyen kurallarına net bir şekilde yer verilmiş. Hatta yemeklerde kullanılan kızartma yağlarının sadece bir kez kullanılmasına kadar kurallara bağlanmış. Peki, gerçek hayat ile bu yazılanlar arasında ne fark var? Fark elbette büyük.
Bir süre önce gözaltına alınan bianet editörü Evrim Gündüz arkadaşımız haber takip ederken gözaltına alındı. Ona da sordum kumanya paketlerini, “Parmaklıklara sıkıştırılmış, yeşil naylon pakete sarılı sandviçler vardı, parmaklıklara sıkıştırmışlardı, bir de aralardan pet şişe sıkıştırmışlardı” diye anlattı. İçeri girerken polisin, “Orada sandviçler var, bakın tarihi geçmemiş ise alıp yiyin” dediğini anlattı.
Özellikle 19 Mart sonrasında gözaltına alınan birçok kişi de aynı şeyi anlatıyor. Ortada ihaleye konu olacak “Herşey dahil” konseptinde bir nezarethane yok.
Yiyecekleri hazırlayan Aldoy Gıda’nın bağlı olduğu holding, gıdadan savunma sanayine, turizmden keskin nişancı dürbünü satışına kadar birçok alanda faaliyet gösteren bir ortaklığa sahip. Aldoy Gıda’nın ortakları UNİFO Gıda, SİDAŞ Gıda ve Uyar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Sedat Uyar olarak görünüyor. Zaten tüm şirketler Uyar Holding’e bağlı. Ta!da! sandviçler, Exotic içecekler bu holdingin markaları arasında yer alıyor. Çelik yelek, miğfer gibi savunma araçları üreten Garanti Giyim de yine bu holdingin şirketleri arasında. Akdağ Makine Ticaret ve Sanayi A.Ş, Transanka Makine ve Elektrik Sanayi ve Ticaret A.Ş ve Transvaro Elektron Aletleri Sanayi ve Ticaret A.Ş., Permak Makine Sanayi ve Ticaret A.Ş ve Aksa Jenaratör Sanayi A.Ş de grup şirketleri arasında yer alıyor. Golden Key otelleri ve Workinn Otel de grubun yatırımları arasında.
Sözleşmeye göre günlük olarak dağıtılması gereken sandviçleri, gözaltına alınanlardan görenlerin sayısı oldukça az. Bu satırları okuduktan sonra, “Madem böyle bir hakkım var” diyerek sandviç ve yemeğinizi ‘ısrarla’ isteyebilirsiniz. Yine de unutmayın; sivil polisin size kimlik göstermesini talep ettiğinizde sorun yaşama olasılığınız yüksektir. Emniyette yemek yememenin ‘açlık grevi’ ve ‘örgüt tavrı’ olarak değerlendirildiği ve tutuklama gerekçesi yapıldığı hafızalarda. Ama ısrarla yemek istemek de size farklı şekilde geri dönebilir. Gözaltına giderken yanında para bulundurmak hala iyi bir çözüm olabilir.
