Eurovision 2025: Şarkılar, protestolar ve siyaset

Bu yıl 69’uncusu düzenlenen Eurovision Şarkı Yarışması, 13-17 Mayıs günlerinde 37 ülkenin katılımıyla İsviçre’nin Basel kentinde gerçekleşti.

Avusturyalı sanatçı Johannes Pietsch, bilinen adıyla JJ, “Wasted Love” (Ziyan Olmuş Aşk) şarkısıyla birinci olurken İsrailli Yuval Raphael “New Day Will Rise” (Yeni Bir Gün Doğacak) şarkısıyla halk oylaması sayesinde ikinci oldu.

İspanya devlet televizyonu RTVE, İsrail'in ikinci olmasını sağlayan halk oylamasının detaylarını öğrenmek için 20 Mayıs'ta Avrupa Yayın Birliği'ne (EBU) yazılı başvuruda bulundu. JJ, gelecek yılki yarışmanın İsrail olmadan yapılmasını arzuladığını belirtti.

Eurovision haftasında ise Celine Dion’un sağlık sorunlarına rağmen yarışmaya video mesaj yoluyla katılması ve tüm şehirde alınan sıkı güvenlik önlemleri öne çıkan gelişmeler arasında yer aldı. 17 Mayıs’taki final öncesinde Basel’de olaylar yaşandı.

İsrail’in yarışmadan diskalifiye edilmesini talep eden Filistin destekçileri, şehrin farklı meydanlarında eylemler başlattı. Şehir merkezine doğru yürüyen göstericilere çevik kuvvet ekipleri yumrukla saldırdı; göz yaşartıcı gaz ve tazyikli su sıktı. Yüzlerce gösterici kefiyeleri, Filistin renklerindeki meşaleleri ve bayraklarıyla protestolarını sürdürürken “Cinayete Müzik Yok”, “Soykırımı Durdurun” ve “Gazze Yanarken Şarkı Söylemek” pankartları taşıdı.

Sokaklarda protestocularla polis arasında çatışmalar devam ederken sahnede İsrail’i temsil eden yarışmacı Yuval Raphael, sahneye çıkarak şarkısını söyledi. Seyirciler, şarkıyı ıslık ve düdüklerle protesto etti. Tribünlerde Filistin bayrakları açılırken yayıncı kuruluş sadece sahneyi çekti.

Filistin yanlısı iki kişi, İsrailli sanatçının performansı devam ederken sahneye boya fırlattığı için gözaltına alındı.

Anti-genocide protestors get beaten after interrupting Israel's Eurovision 2025 performance #ESC2025 shouting Free Palestine.

Not only is the occupation entity committing a genocide in Palestine, but Yuval Raphael has served in the same genocidal army IOF, as a checkpoint combat… pic.twitter.com/YOvzmDm9eC

— Translating Falasteen (Palestine) (@translatingpal) May 17, 2025

Bayrak yasağı

Uzun yıllardır organizatör EBU kararınca yarışmacı ve seyircilerin yarışma alanlarına yarışmayan ülke ve bölgelerin bayraklarını sokmasına izin verilmiyordu. Organizatör EBU, bunun “kamu hizmeti değerlerini korumayı taahhüt eden apolitik bir kuruluş” olması nedeniyle olduğunu açıklamıştı.

Bu yıl güncellenen politika ile seyirciler İsviçre yasalarında izin verilen tüm bayrak ve pankartları açabilmiş olsa da yarışmacılar, yarışma alanlarına sadece temsil ettikleri ülkelerin bayrakları ile katılabildiler. Sürdürülen bu prosedürün amacının “hangi ülkenin temsil edildiğinin hemen anlaşılmasını sağlamak” olduğu söyleniyor. Bu kısıtlamanın Ukrayna, Filistin gibi ülkelerle dayanışmayı engellemek ve gökkuşağı bayrağının görünürlüğünü azaltmak amacıyla olduğunu düşünenlerin sayısı da bir hayli fazla.

Yeah… so this is what really happened when Israel preformed 🇵🇸 #Eurovision #ESC2025 #Eurovision2025 pic.twitter.com/vM30c20WrO

— Alex K Phillips (@Alexkphillips) May 17, 2025

Yarışmaya tepkiler uluslararası boyutta

İspanya Başbakanı Pedro Sánchez, İsrail’in Filistin’e saldırıları nedeniyle yarışmadan men edilmesini istemişti. 2022’den bu yana Rusya’ya Ukrayna’yı işgali nedeniyle uygulanan men edilme kararını hatırlatan Sánchez, İsrail’e “çifte standart” uygulanmaması gerektiğini söyledi. 2024 yılında Filistin devletini resmen tanıyan ve geçtiğimiz hafta İsrail için “soykırımcı bir devlet” ifadesini kullanan başbakan “Savaş ve bombardıman adaletsizliğiyle yaşayan Filistin halkıyla dayanışma içindeyiz,” diyerek cümlelerini bitirdi.

RTVE ise, EBU tarafından uygulanacağı söylenen yaptırımlara rağmen Filistin’e olan desteğini gösterdi. Kanal, Eurovision Şarkı Yarışması finalini yayınlamaya başlamadan hemen önce ekranlarda İspanyolca ve İngilizce olmak üzere iki dilli bir mesaj yayınladı:

“İnsan hakları söz konusu olduğunda sessizlik bir seçenek değildir. Filistin için barış ve adalet.”

(EY/TY)