Soma’dan tüm ülkeye dağılan kömür karası hava, orada yüreği yananlardan, evine kor düşenlerden, ‘hak’ etmedikleri muamelelere maruz kalanlardan tüm ülkeye dağılan kömür karası duygular, ısınan iklime inat, üşütüyor insanı.
Neredeyse tüm toplumun –bir şekilde- travmatize olduğu bugünlerde, travmanın etkilerini –bir nebze- azaltmaya aracılık eden şeyler bireyden bireye göre değişiyor. Bu anlamda sanatın sağaltıcı etkisine başvurmak da mümkün. Ankara’da 21 Mayıs tarihinde başlayan ve 25’inde bitecek olan 2. Ankara Engelsiz Filmler Festivali; Ankaralıların yüreğini –birazcık- ısıtan bir olanak aslında.
Özel insanlara özel festival
“Herkes kültürel yaşama katılma hakkına sahip” gerçeğinden yola çıkan; “engelli bireylerin sosyal ve kültürel haklarını kullanabileceği koşulların yaratılmasının zorunluluk olduğuna inanan; yaratılacak farkındalıkla onların yakınlarıyla birlikte film izlemeleri, kültürel ve sosyal bir deneyim yaşamaları için hayata geçirilen Ankara Engelsiz Filmler Festivali, ‘özel’ insanlara özel bir festival.
Sesli betimleme, işaret dili, ayrıntılı alt yazı
Ankaralılar ‘engelsiz’ film izlemeyi ilk kez geçen yıl deneyimledi. Görme engelli bir seyircinin festival standından alacağı kulaklık aracılığıyla; filmdeki tüm mekân, zaman, karakterler, sessiz gelişen olay-görünüm-hareket-duyguları canlandırabilmesi için yapılan sesli betimlemeyle; bir nevi sahnenin resminin sözcüklerle çizilmesi yani, izlemesi mümkündü. İşitme engelli bir seyircinin diyaloglu sahneleri perdenin sağ alt köşesinde açılan pencerede işaret dili tercümanının yaptığı çeviri ve perdenin sağ alt köşesinde yer alan detaylı alt yazıları, mesela kedi miyavladı, araba kornası çaldı gibi, okuyarak; filmi izlemesi mümkündü.
Festival sürecinde daha önceden bildiğim iki filmi bazen gözlerimi kapatıp sesli betimlemeyi dinleyerek, bazen detaylı altyazıyı okuyarak izlemiştim. Özellikle müziğin yoğunlaştığı sahnelerde kulaklık kullanmış, bazen kulaklığımın birinden filmin Türkçe seslendirmesini, diğerinden sesli betimlemesini dinlemiştim.
Herkes için sinema
Puruli Kültür Sanat ve festival ekibi işitme ve görme engellilerin sinema keyfi önündeki engelleri kaldırarak; sesli betimleme, ayrıntılı alt yazı ve işaret diliyle filmi anlatarak yani; görmeyenler ve işitmeyenlerle, gören-işitenlerin bir arada film izlemesini sağlamıştı. Sadece sinema sanatının güzelliğini paylaşmak değil, tarafların birbiriyle kaynaşmasını, gören-işitenlerin diğer taraflara empati geliştirmesine olanak sağladığını düşünmüştüm; festival sürecinde.
Ulucanlar Cezaevinde film izlemek
Beş gün süreli festivalde film gösterimleri Ankara Çağdaş Sanatlar Merkezinde ve Ulucanlar Cezaevi Sinema Salonunda yapılıyor. Tüm gösterimler ücretsiz. Filmlerin yanı sıra etkinlikler ve söyleşiler de var.
Festivalde “Engelsiz Yarışma” bölümünde “Eve Dönüş Sarıkamış 1915”, “Gözümün Nuru”, “Kusursuzlar”, “Sen Aydınlatırsın Geceyi” ve “Şarkı Söyleyen Kadınlar” filmlerini; “Engel Tanımayan Filmler” bölümünde “Benim Dünyam”, “Camera Obscura”, “Özür Dilerim”, “Tamam Mıyız” filmlerini; “Dünyadan” bölümünde “Bir Hayalimiz Vardı”, “Büyük Umutlar” ve ”İntihar Dükkanı” filmlerini; “Türkiye Sineması” bölümünde “Karnaval” ve “Yozgat Blues” filmlerini; “Sinema Tarihinden” bölümünde ise “Guguk Kuşu” ve “Hababam Sınıfı” filmlerini izlemek mümkün. “Uzun Lafın Kısası” bölümüyle kısa filmlere, canlandırma atölyesi ve filmlerle çocuklara selam verilmiş.
Mütevazi, ebruli renkli, ücretsiz
Engelli bireyler için sinema sanatı amaç; program mütevazi; seçki güzel; engelsiz film tekniği ilginç; gösterimler ücretsiz. Puruli Kültür Sanat ve festival ekibi bu kez görme ve bedensel engelli bireylerin gösterim salonlarına ulaşılabilirliği önündeki engelleri bu yıl kaldırmış. Ulucanlar Cezaevindeki gösterimler cezaevi müzesini gezmek için de zamanı olanlara bir fırsat.
Diğer film festivallerinden ayırıcı özelliği olan ve çokça emek ve özveriyle hazırlanan bu festivalin ilk gününden itibaren daha önce izleyemediğim “Eve Dönüş Sarıkamış 1915”, “Sen Aydınlatırsın Geceyi”, “Şarkı Söyleyen Kadınlar”, “Karnaval”, “Benim Dünyam” ve “Büyük Umutlar” filmleri ile kısa filmleri izledim; sıra diğerlerinde.
2. Ankara Engelsiz Filmler Festivali; “herkesin kültürel yaşama katılma hakkı var”, “hepimiz kültürel yaşama katılma hakkımızı kullanmalıyız” diyen; sinema sanatının güzelliğini engelli bireylerle paylaşarak –birlikte- zenginleşmeye inanan Ankaralıları bekliyor. Bir nebze ‘ısınmak’, ‘gri umutlara bolanmak’ ve engelli bireyleri –bir nebze- anlamak, sesli betimlemeli-detaylı alt yazılı- işaret diliyle anlatılan bir film izlemeyi deneyimlemek için bu festival bir araç aslında. Emeği geçenlere teşekkürler…
* Şadiye Dönümcü. sosyal hizmet uzmanı.
