Bin altı yüz on dört... Ne doğal bir afetin bilançosu ne de salgında yaşamını kaybedenlerin sayısı…

Her biri işini yaparken; ekmeğini kazanırken yaşamını kaybeden bir canı ifade ediyor.

Kiminin babası, kiminin annesi, kız kardeşi, komşusu…

Mesela Trabzon Tonya’dan Mustafa Nuri Uçar; 71 yaşında olmasına rağmen çalışmak zorundaydı.

Ormanlık alanda ağaç çekerken halat koptu, ağaç başına çarptı; Uçar yaşamını kaybetti. Oysa gerekli önlemler alınsaydı, “kader”, “kaza”, “fıtrat” denmeyecek, Uçar bugün yaşıyor olacaktı.

Bir başkası..

19 yaşındaki Taner Nasuhoğlu. Zonguldak Kilimli’deki kaçak maden ocağında çalışıyordu, daha doğrusu çalışmak zorunda bırakılmıştı; göçük altında kaldı. Yaşamını kaybetti.

Mesela THY Kabin Memuru Didem Şam 31 yaşındaydı.. İşe giderken bindiği servis aracının trafik kazası yapması sonucu yaşamını kaybetti. Trafik kazasının gerçekleştiği alanda yol çalışması sona ermeden yol trafiğe açılmıştı. Yani, Şam önlenebilir bir kazanın önlenmemesinden dolayı bugün yaşamıyor. 

Bursa’dan Migros Market İşçisi Fatma Çetinavcı sizce nasıl hayatını kaybetti? O da diğer işçiler gibi önlem alınmadığı için öldü.

Forklift üzerinden raftan mal indirirken düştü; etrafta onu koruyacak bir tesisat yoktu, gerekli bir önlem alınmamıştı. Fatma, yaşama tutunmaya çalıştı ancak hastanede yaşamını kaybetti.

Nadira Kadirova… Özbek ev emekçisiydi. AKP milletvekili Şirin Ünal’ın evinde şüpheli bir şekilde yaşamını kaybetti. Soruşturması “intihar” denilerek kapatıldı. 

Kadın, erkek, çocuk, mülteci veya Türkiyeli fark etmedi, geçen yıl Türkiye’de 1614 işçi ekmeğini kazanırken yaşamını kaybetti.

İş cinayetlerinde yaşamını kaybedenlere dair daha detaylı bilgileri, 1 Umut Derneği kamuoyu ile paylaşıyor.

Aynı zamanda her yıl bir almanak hazırlanıyor. Almanak, iş cinayetlerinin adeta bir savaş bilançosuna döndüğünün kanıtı.

Geçen haftalarda 2019 Almanak’ı yayımlandı ve kitapevlerine gönderildi hatta. Sizinle paylaştığım bilgiler de o Almanak’tan..

Almanak’ta yer alan bilgilere göre yaşamını kaybeden işçilerin yüzde 98’i sendikasız. En çok iş cinayeti tarım-orman ve inşaat iş kollarında.

Peki işçiler "kaza" adıya öldürülürken, sonrasında neler yaşanıyor? Sorumlular hakkında dava açılıyor mu? Hukuki süreç nasıl takip ediliyor?

Almanak bu sorulara da yanıt veriyor. Kamuoyuna sıklıkla yansıyan iş cinayeti davalarına dair bilgiler de Almanak'la okura ulaşıyor. Davutpaşa Davası, Bayram Otel Davası, Set İşçisi Selin Erdem davası ilk dikkat çekenlerden....

Slikozis sorunu

Almanak'ta Aydın Çine'de seramik sektöründe kullanılan kuvars madenlerinde çalışırken slikozis hastalağına yakalanan işçilerle yapılan söyleşiler de yer alıyor.

Gazete sayfalarında ya da sosyal medyada hızlıca gözümüze çarpan ya da aksine gözümüzden kaçan işçilerin yaşadıklarını ve işçilere dayatılan kötü koşulları Almanak'tan öğrenebiliyorsunuz. Ayrıca şunu da hatırlatayım ölen işçi sayıları basına yansıyan verilerden derleniyor.

Cinayetlerin sorumluluları serbest bırakılıyor

İş cinayeterinde yaşamını kaybedenlerin ailelerinin çok mantıklı, makul talepleri var; asla marjinal değil, uygulanabilir talepler... 

Mesela, “Özelde veya kamuda tüm güvencesiz çalıştırma uygulamalarına son verilmelidir...” Veya “Yine mahkemeler iş cinayetlerini cezalandırmıyor, failleri '24 taksitli para cezası vererek serbest bırakıyor'. İş cinayetlerinin sorumlusu patronlar, bürokratlar ve siyasiler yargılanmalıdır...” 

Ya da ILO ve WHO verilerine  dikkat çekiliyor, “1 ‘iş kazası sonucu ölüm’ karşılığında yaklaşık 6 ‘meslek hastalığı sonucu ölüm’ olmaktadır. Ancak SGK verilerine göre her yıl ortalama 500 civarı işçi meslek hastalığına yakalanmakta ve neredeyse hiç bir işçi de ölmemektedir. Meslek hastalıklarının gizlenmesinden vazgeçilmeli ve bu noktada sağlık örgütlerimizin yürütücülüğünde tespit eden/önleyen bir yaklaşım hayata geçirilmelidir...” talebi yükseliyor.

En dikkatimi çeken verilerden biri de çocuk ve kadın işçilere yönelik.

Her yıl 60-70 çocuk, 120-130 kadın çalışırken ölüyor. 2018 yılı ‘çocuk işçilikle mücadele yılı’ ilan edilmesine rağmen çocuklar ölüyor..

Bu nedenle 4+4+4 eğitim sistemine son verilmeli ve çocuk işçilik yasaklanmalı; çocuklara işçilik yapmak zorunda kaldıkları bahçelerde hediyeler vermek “kandırmaca”dan öteye geçmez, asla çözüm değil.

İşveren meslek hastalığı olduğunu ve bundan dolayı işten çıkarıldığını söylemedi

Son söz Aydın Çine'den Maden İşçisi Saim Ünal'dan: 

"Her şeyden önce emekli olmak istiyoruz. İşten çıkarıldığımızda düzgün bir  tazminat verilmesini istiyoruz. Çok zor koşullarda yaşıyoruz. Tek başımıza olsak sorun değil ailelerimiz var. Sadece kendimiz değil ailemiz de sefil olacak. 

"Sesimizin artık duyulmasını istiyoruz. Biz zaten hastalığa yakalanmışız, bizden sonra insanlar aynı şeyleri yaşamasın istiyoruz..." 

(EMK/AS)

İş Cinayetleri Almanağını temin edebileceğiniz siteler:

http://www.emekkitap.com/brand/product/2858?sort=newtoold&page=1

https://www.babil.com/arama?q=1+Umut+Yay%c4%b1nc%c4%b1l%c4%b1k&sort=newtoold&page=1

https://www.eganba.com/yayinevi/1-umut-yayincilik?sort=newtoold&page=1

https://www.odakitap.com/yayinevi/1-umut-yayincilik?sort=newtoold&page=1

https://www.kirmizikedi.com/arama?q=1+Umut+Yay%c4%b1nc%c4%b1l%c4%b1k&sort=newtoold&page=1

Fotoğraf: Anadolu Ajansı