.jpg)
*El Pueblo Unido Jamás Será Vencido... Birleşmiş insanları hiçbir güç yenemez... Şili'de demokratik olarak seçilmiş sosyalist devlet başkanı Salvador Allende'yi düşüren 1973 Pinochet Darbesi'ne karşı, Şili direnişinin en ünlü şarkılarından biriydi.
2019 Şili direnişinin de simgesi oldu. Dünya dönüyor ama tarihinin en protestolu zaman dilimlerinden birini yaşayarak.
Dünya yakın tarihi bundan önceki son protesto dalgasını 1980'ler ile 1990'lar arasında, Sovyetler Birliği'nin çöküşüyle özellikle Doğu Avrupa ülkelerinde yaşamıştı.
2000'lerde değişen ne oldu...
Kimi darbeyle sonuçlandı, kimi halk iradesiyle sürüyor. Dünyada neler oluyor diye bir toplama yaptık, Şili'den başlayıp en yeni protesto dalgası Kolombiya ile bitirerek ve şarkıyı ekleyerek.
Şili
Turnikelerden sokaklara: El pueblo unido jamás será vencido
İran ve Lübnan'daki gibi Şili'deki protesto dalgası da ekonomik sebeplerle tetiklendi.
Ülkede, metro ücretlerine yüzde 4 zam yapılması üzerine gösteriler önce turnikelerden atlama eylemiyle başladı.
6 Ekim'de yapılan zam sosyal medyadan örgütlenen protestocuların sokaklara çıkmasına sebep oldu.
Protestocular sağlık ve eğitim sisteminde de revizyon istiyor. Göstericilerin şimdiki hedefi General Augusto Pinochet diktatörlüğündeki 1980 anayasasının yeni bir anayasayla değişmesi.
Bugün itibarıyla 32. gününü geride bırakan gösterilerde resmi rakamlara göre gösterilerde şu ana kadar 23 kişi hayatını kaybetti.
Lübnan
WhatsApp vergisiyle başlayan ayaklanma
Lübnanlılar, hükümetin iletişime ve özellikle sosyal iletişim ağı WhatsApp uygulamasına vergi getirme girişimine tepki olarak 17 Ekim Perşembe günü protestolara başlamıştı.
Ulusal birlik hükümeti bir hafta süren protestolar sonrası ülkedeki ekonomik krizi hafifletmek amacıyla aldığı reform kararlarını uygulamaya başladı.
Başbakan Saad Hariri 29 Ekim'de istifa etti. Ayaklanan halka yeterli olmadı.
Ülkede protestolar sürerken, bankalar ara ara kapanmaya devam ediyor. Halk, özgür iletişim ve iyi bir sosyal devlet talep ediyor.
Gösteriler sırasında üç çocuk babası Alaa Ebu Fakhr, hayatını kaybetti.
İran
Çok zam, çok ölü
Londra merkezli Uluslararası Af Örgütü, benzine getirilen yaklaşak yüzde 50'lik zam oranı nedeniyle İran genelinde patlak veren protestolarda 143 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı.
İran Meclisi Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu Sözcüsü Hüseyin Nakavi Hüseyni de 7 bin kişinin gözaltına alındığını söyledi.
İran'da kadınlar, özgürlükleri için de sokağa çıktıklarını söylüyor. Gösterilerde yer alan Enghelab Sokağı'nın kızları hareketi zorunlu başörtüsü uygulamasını da protesto ediyor.
İran lideri Ayetullah Ali Hamaney ve Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ülkede düzenlenen gösterilerin arkasında dış güçlerin bulunduğunu savunuyor.
Irak
Tahran efektli isyan
Iraklılar, protestolara 1 Ekim'de "işsizlik, yolsuzluk ve kamu hizmetlerinin yetersizliğini" protesto etmek için sokaklara dökülerek başladı ve dünyadaki ayaklanmalar arasında en çok ölü sayısı bu ülkede gerçekleşti.
Protestolarda şu ana kadar en az 300 kişi hayatını kaybetti.
Göstericiler, ekonomik sebeplerin yanı sıra, "İran'ın ülkedeki nüfuzunun arttığını" söylüyor ve buna da tepki gösteriyor.
2003'teki ABD işgali sonrası eski rejimin devrilmesinden bu yana ülkede Tahran'ın etkisi ciddi şekilde hissediliyor.
Kolombiya
En taze protesto dalgası
Kolombiya'da 21 Kasım'da ilan edilen grevle başlayan gösteriler sırasında bir haftada 4 kişi öldü, 351 gösterici ile 182 polis yaralandı.
Ulusal genel grev kararı hükümetin emekli maaşlarına indirim uygulanması önerisi sonrasında alındı. Geçtiğimiz yıl Ağustos ayında göreve başlayan Cumhurbaşkanı Iván Duque'nin destek oranı yüzde 26'ya kadar düştü.
Devlet Başkanı Duque, geçen hafta, ülkede baş gösteren şiddet olaylarını kınamış ve halkın her kesiminin katılacağı ulusal diyalog masasının kurulacağını duyurmuştu.
Ülkede genel grev düzenleyen grupların temsilcileri, Duque'nin diyaloğa sendika ve mahkeme başkanlarının da katılmasını istemesi üzerine, hükümet ile kurulan diyalog masasından çekildiklerini açıklamıştı.
Bucaramanga, Barranquilla, Cali, Cartagena, Manizales, Ibague ve Medellin gibi önemli kentlerin yanı sıra başkent Bogota'nın birçok noktasında protesto yürüyüşleri sürüyor.
Bolivya
Darbe, büyükelçilik vs...
Ülkede 20 Ekim'de düzenlenen ve Morales'in yüzde 47,8 ile kazandığı seçimlerde, muhalefet "hile" yapıldığı iddiasıyla halkı sokağa çağırmıştı.
Bolivya geneline yayılan ve üç kişinin hayatını kaybettiği eylemlerde 400 kişi yaralandı.
Bolivya'nın 10 Kasım'da istifaya zorlanan lideri Evo Morales, dün Meksika'dan gelen sığınma teklifini kabul ederek ülkesinden ayrıldı.
Ülkedeki son gelişme Morales'in istifa etmesinin ardından Jeanine Anez tarafından kurulan geçici hükümetin, ABD'ye 11 yıl sonra büyükelçi ataması oldu.
Ancak ülkede protestolar sürüyor, halk tamamen seçimle gelen sivil bir hükümet talep ediyor.
(PT)
