Varlık, varlığın anlamı, doğmak, büyümek, ölmek ve cevabı aranan tonla soruyla yazılmış tarih, bazen birçok insan için sıkıcı olur. Dünü bugüne, bugünü yarına aktarırken gerçek nedir, doğru nedir, soruları hep tartışma konusu olmaya devam edecek. Hele hele güçlülerin, zorbaların, diktatörlerin yazdığı bir tarih bilgisinde doğruya ulaşmak daha da güç ve zor. O yüzden de tarihi anlamak, anlamlandırmak ve doğruya yakın olanına ulaşmak için karşılaştırmalı kaynaklara ihtiyaç duyarız.
Sadece egemenlerin yazdığına değil, ezilenlerin de kısıtlı da olsa yazdıklarına, bıraktıklarına bakmalıyız. Sadece kahramanlıklar, savaşlar, zaferler değil, yenilgiler, kayıplar, direnişler ve barışları yazanların da gözünden tarihe bakmak gerekiyor. Bu uzun, meşakkatli ve çoğu zaman "sevimsiz" yolculukla tanışmak isteyen çocuklar ve çocuklarında sağlam bir tarih belleğinin oluşmasını isteyen ebeveynler, Ayrıntı Yayınları'nın sunduğu "Çocuklar İçin Dünya Tarihi" kitabını es geçmemeli. Aslında bir kitap demek biraz eksik kalır, bir tarih ansiklopedisidir.
Her kitaplıkta bulunması gereken bir kaynak
Çocukların kolaylıkla anlayabileceği bir dille yazılmış, harika çizimlerle yer yer çizgi romana dönüşen bu ansiklopedi, adeta tarihe yolculukta rehber niteliğinde. Baskısı, dili, yazı karakteriyle çocukların kitaplıklarında her daim bir kaynak olarak yer tutacağını rahatlıkla söyleyebilirim.
Tarih nasıl başladı, çağlar nasıl değişti, keşifler nasıl oldu, kıta kıta, ülke ülke kısa ve önemli bilgilerle yerküremizi iki avucumuzun arasına sıkıştıran kitapta, aşıdan ampulün bulunuşuna, matbaadan buharlı araçların icadına, savaşlardan barışa, egemenlerden ezilenlere, diktatörlüklerden demokrasiye, kölelikten özgürlüğe dönüşüm hikayesini her çocuğun rahatlıkla anlayabileceği bir dille özetleniyor. Zaman tünelinde yer yer tarihe not düşmüş bilim, sanat, kültür, siyaset insanlarını da görüyoruz.
Ya özgürlük ya ölüm!
Kitapta Hindistan'ı İngiliz sömürgesi olmaktan kurtaran Mahatma Gandi'nin yaşamının özeti bugün barışa neden ihtiyacımız olduğunu düşündürtüyor. Gandi için yazılan şu cümleler, bizi şiddetsiz direniş paradigmasıyla tanıştırıyor:
"(...) Bu çatışmalarda yaklaşık 500 bin insan öldü. Hindular Pakistan'dan, Müslümanlar da Hindistan'dan kaçtı. Gandi Hinduydu ama herkesin barış içerisinde yaşamasını savunuyordu. Bu nedenle açlık grevine başladı. 78 yaşında ve çok zayıftı, arkadaşları onun öleceğini düşünüyordu. Bu defa da başarıya ulaştı. Hindu ve Müslüman liderler birbiriyle savaşmayacaklarına söz verdikleri için açlık grevine son verdi..."
Her şey insan eliyle gerçekleşti
Tarih ve tarih öğretimi konusunda çalışmalar yürüten ve Uppsala Üniversitesi'nde felsefe doktoru ve tarih doçenti olarak görevini sürdüren Christer Öhman imzalı kitap, tarihte olup biten her şeyin insan elleriyle gerçekleştiğine vurgu yapıyor. Kitabın arka kapağında yer verilen tanıtımdaki şu cümleler sizi de heyecanlandırıyorsa kitaplığınızda bu başyapıt için yer açın:
"Afrika'dan Amerika'ya milyonlarca köleyi insanlar götürdüler. Savaşa karar veren, toplama kamplarını kuranlar da insanlardı. Ama aşıyı da onlar buldu, buhar makinesini de, elektrik lambasını da ve diğer şeyleri de. Gelecekte nasıl yaşayacaklarına da onlar karar verecek. Yaşanabilecek bir dünyayı da onlar yaratacaklar ya da çevreleriyle birlikte kendi kendilerini yok edecekler."
Kitap: Çocuklar İçin Dünya Tarihi
Yazar: Christer Öhman
Çevirmen: Ali Arda
Yayınevi: Ayrıntı Yayınları
Okuma Yaş Grubu: 10 yaş ve üstü
(SYZ/AÖ)
