Diyarbakır-Lice-Şenlik Köyü Xambaz mezrasında küçükbaş hayvanlarını otlatırken civardaki askeri birlikten atıldığı ifade edilen patlayıcı sonucu 28 Eylül'de öldüğü ileri sürülen Ceylan Önkol'un ölümüne dair olarak yürütülen adli soruşturmada, savcılığın talebi sonrası mahkemece "gizlilik kararı" alındığı ve bu sebeple de Önkol'un ailesinin dosyadaki belgeleri -özellikle bilirkişi raporunu- inceleyemedikleri medyada yer aldı.
Kamuoyunda "gizlilik kararı" olarak bilinen ve fakat kanunen "kısıtlama" olarak nitelendirilen kanuni müessesenin dayanağı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun (CMK) 153. maddesidir. CMK'nin "Müdafinin dosyayı inceleme yetkisi" kenar başlıklı 153. maddesinde şöyle deniyor:
"Müdafi, soruşturma evresinde dosya içeriğini inceleyebilir ve istediği belgelerin bir örneğini harçsız olarak alabilir.
"Müdafinin dosya içeriğini incelemesi veya belgelerden örnek alması, soruşturmanın amacını tehlikeye düşürebilecek ise,Cumhuriyet savcısının istemi üzerine, sulh ceza hâkiminin kararıyla bu yetkisi kısıtlanabilir.
"Yakalanan kişinin veya şüphelinin ifadesini içeren tutanak ile bilirkişi raporları ve adı geçenlerin hazır bulunmaya yetkili oldukları diğer adli işlemlere ilişkin tutanaklar hakkında, ikinci fıkra hükmü uygulanmaz..."
Bu hükümden açıkça anlaşılacağı üzere soruşturma dosyasındaki evrakların incelenmesi veya belgelerden örnek alınması yetkisi sadece müdafi yönünden kısıtlanabilir.
CMK'nin 2. maddesinde "Müdafi:Şüpheli veya sanığın ceza muhakemesinde savunmasını yapan avukatı,...ifade eder" denilmekte ve yine aynı kanunun aynı maddesinde "Şüpheli:Soruşturma evresinde, suç şüphesi altında bulunan kişiyi" "Sanık:Kovuşturmanın başlamasından itibaren hükmün kesinleşmesine kadar,suç şüphesi altında bulunan kişiyi... ifade eder" denilmektedir.
Soruşturma dosyasındaki evrakın incelenmesi veya belgelerden örnek alınması hakkının kısıtlanması kararı sadece ve sadece Ceylan Önkol'un ölümüne sebebiyet veren veya verenlerin müdafileri (savunmanları) açısından alınabilir. Yoksa CMK'de suçun mağduru veya şikayetçinin (olayda Ceylan Önkol'un ailesi) dosyadaki belgelerden örnek alması hakkının kısıtlanmasına açıkça olanak veren bir yasa hükmü bulunmamaktadır.
Ceylan Önkol'un ölümüne dair olarak yürütülen adli soruşturmada Ceylan Önkol'un ailesinin dosyadaki belgelerden örnek alması hakkının kısıtlanması çok ciddi bir kanuna aykırılık teşkil eder.
Suçtan zarar gören iddia tarafıdır. İddia tarafının soruşturma dosyasındaki belgelerden örnek alması hakkının kısıtlanabileceğini düşünmek soruşturma yürüten cumhuriyet savcısının soruşturma dosyasındaki evrakı inceleyememesi ile eşdeğerdir. (BY/TK)
*Soruşturma dosyasındaki belgelerin incelenmesi ve belgelerden örnek alınması hakkının mahkemece kısıtlanması durumu kamuoyunda ve basında genellikle hatalı olarak "gizlilik" tabiri ile nitelendirilmektedir. Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 157. maddesine göre soruşturma zaten gizlidir. Ve fakat bu gizlilik soruşturma süjeleri (özneleri) bakımından bulunmamaktadır.
* Dosyadaki "gizlilik" kararı dün (16 Ekim) kaldırıldı.
* Barış Yıldırım, Avukat-Tunceli
