İtalya’nın eski Yugoslavya, günümüz Slovenya'sına komşu ve Hırvatistan'la gayet içli dışlı kentinde, 20-29 Ocak tarihleri arasında gerçekleşecek etkinlikte bu sene Vitalij Manskij'ye özel bir bölüm ayrılmış durumda.
Festivalde Ukraynalı yönetmen Manskij'in dışında Romanyalı Cristi Puiu da bir masterclass verecek.
Festival 1935 doğumlu aktör Omero Antonutti'yi Taviani kardeşlerin Padre Padrone filmiyle onurlandırırken, Monica Bellucci Trieste'de hayranlarıyla buluşacak.
Etkinlikte kurmacalar, belgeseller ve kısa metrajlılar ayrı ayrı bölümlerde yarışıyor, animasyon filmleri geniş bir seçkiyle seyircilere sunuluyor.
Romanya ve Baltık Ülkeleri sinemalarından örnekler de festivalin geniş programını zenginleştiriyor.
Trieste'de yarışma dışı gösterilecek belgesellerden The Beast Is Still Alive (Canavar Halen Hayatta), Bulgaristan'ın siyasi manzarasını layıkıyla teşhir ediyor.
Dünya prömiyeri Saraybosna'da yapıldıktan sonra Varşova Film Festivaline ve Amsterdam'daki IDFA'ya katılmış olan kendine has yapım, 1920'lerde Komünizm yanlısı olan bir insanın ülkedeki uygulamalara isyan edişine bizi dahil ediyor.
Sistemi sorgulamak
Gösterildiği festivallerde komünizm ve sosyalizmi dogmatik olarak savunanların hararetli saldırılarına maruz kalabilen The Beast Is Alive, dedesi Bulgaristan komünist rejiminde mağdur olmuş Vesela Kazakova'nın anlatımına dayanıyor. Filmi Mina Mileva ile beraber yönetmiş olan Vesela, İkinci Dünya Savaşı sonrası Komünist Partinin icraatından dolayı karşı saflara geçen dedesiyle hayali bir diyalog içinde. Baskıcı rejimin ağırlığı, çarpıcı animasyonlarla desteklenmiş etkileyici film boyunca hissediliyor.
Komünist yönetim sona erdikten sonra da ülkenin başına geçenlerin riyakârlığı, daha önceki rejimde yer alıp sosyalist propagandaya devam etmelerine rağmen ülkeyi kapitalist sisteme teslim etmeleri kabul edilebilir şeyler değildir.
Dinî otoritelerle flört halinde sürdürülen iktidar inandırıcılıktan gayet uzak, trajikomik bir görüntü arz etmektedir.
Vesela, ailesi ve kendi namına adeta günah çıkarırken, Zizek destekli siyasi tartışmasını samimiyet, cesaret ve hicivle sürdürüyor, ideoloji hakkında beyin jimnastiği yapmamıza imkân tanıyor. Özeleştiri yapmanın gerekliliğini ve iktidarı daima sorgulamanın faydasını hatırlatıyor, bunda da gayet başarılı oluyor.
Mina ve Vesela ikilisinin 2014 yılında kotardığı, ülkelerindeki animasyon sanatı üzerindeki baskılara odaklanan Uncle Tony, Three Fools and the Secret Service (Tony Amca, Üç Çatlak ve Gizli Teşkilat) de dikkate değer.
Yugoslavya'nın Trieste aşkı
Tito'nun yönetimindeki Yugoslavya'da "Amerikan" kültürünün sembolü halindeki "blue jeans" pantolonlar komşu İtalya'nın Trieste şehrinden tedarik edilebiliyordu. Özellikle 70'li ve 80'li yıllarda, bavul ticaretinin gayet yoğun yaşandığı sırada kentin bilhassa Ponterosso meydanını şenlendiren Yugoslav akını hafızalardan halen silinmiş değil.
Dünya çapındaki aktörlük kariyeriyle tanınan, aynı zamanda müzisyen de olan Hırvat Rade Šerbedžija Ponterosso adlı bir şarkı bile bestelediğini hatırlıyor.Yugoslavya'da bulunması imkânsız tüketim mallarının satışı Trieste'nin ekonomisine büyük katkıda bulunmuş, rejim çoküp sınırlar açıldıktan sonra kentteki hareketlilik yerini durgunluğa bırakmıştı.
Yönetmenliğini Alessio Bozzer'in yaptığı Trieste, Yogoslavia adlı belgeselde o "muhteşem" alış veriş çılgınlığını ananlar arasında Goran Bregović'i de görüyoruz.
Röntgen filmlerinde müzik
Soğuk Savaş sırasında Sovyetlerdeki totaliter rejim müziğe de bir tabu olarak
Bakmaktaydı. 1946 Leningrad'ında bir grup müziksever yasaklara karşı çıkar, kullanılmış röntgen filmlerine şarkılar kaydederek dağıtıma sokarlar.
Roentgenizdat - The Strange Story of Soviet Music on the Bone (Kemikler Üzerindeki Sovyet Müziğinin Garip Hikayesi) adlı belgesel baskının insanları yıldıramadığını bir kez daha gözler önüne seriyor.
Yönetmen hanesinde Stephen Coates ve Paul Heartfield adlarını gördüğümüz Birleşik Krallık yapımı belgesel içerik dışında, estetik açıdan da seyircileri tatmin edecek gibi görünüyor.
Festivalle ilgili ayrıntılara buradan ulaşabilirsiniz. (MT/EKN)
