"Burhan Berken pireke hunerî ye ku mîrateya dengbêjiyê ya ku ji bavê xwe wergirtiye bi deng û ruhê gelê Kurd vediguhêze pêşerojê."
Yekemîn veguherîna mezin di jiyana Burhan Berken de dema ku ew û malbata xwe koçî Bursayê kirin pêk hat. Malbata ku ji çanda resen a Amedê qut bû, li rojava li erdnîgariyeke cuda dest bi jiyanê kir, di jiyana xwe ya nû de jî dest ji parastina koka xwe berneda. Zindî kirina kurdî li malê, berdewamiya dengbêjiyê ya bavê wî û berdewamiya kevneşopiya dengbêjiyê faktorên sereke bûn ku nasnameya hunerî ya Berken ava kirin.
Dengbêjî ne tenê weke şêwazeke muzîkê, di heman demê de çîrokeke ku dîrok, êş û berxwedana gelê Kurd vedibêje jî dikare were şîrovekirin. Îboyê Qafo nûnerê vê hunera kevneşopî bû. Rêzên ku bi dengê wî dihatin, ne tenê melodî bûn, lê bangek bû ku cîhana hestyarî ya Berken kûrtir dikir. Ev mîrata ku ji bavê xwe standiye, bûye yek ji kevirên bingehîn ên kariyera wî ya muzîkê.
Meraqa Burhan Berken a bi muzîkê re bi demê re veguherî eşqê û karîbû ku ev azweriya xwe bi muzîkê re bi rê ve bibe. Hunermendê ku bi tevlîhevkirina kevneşopiya dengbêjîyê bi formên nûjen re nefesek nû da muzîka Kurdî, bi yekkirina awazên kevneşopî û binesaziyên muzîka nûjen şêwaza xwe afirand. Bi vî awayî ne tenê gelê Kurd bala guhdarên ji çandên cuda jî kişandiye ser xwe.
Yek ji berhemên herî girîng ên berhema Berken komkirin û şîrovekirina helbesta Cegerxwîn a “Gulfiroş” e. Ev berhem di mûzîka kurdî de wek berhemeke nejibîrkirî ku hêza wêjeyî ya Cegerxwîn û jêhatiya Berken a muzîkê li hev dike, cihekî girîng digire. Dema ku wateya kûr a helbestê bi dengê hestyarî yê Berken re hat yekkirin, ev berhem ne tenê stranek lê bû manîfesto.
Xebata muzîkê ya Burhan Berken ne tenê rêwîtiyek kesane ye, di heman demê de erkek e ku bibe dengê gelê Kurd. Berken dema ku mîrateya dengbêjiyê ya kevneşopî diparêze, bi dînamîkên muzîka nûjen re dike yek, bi gelek berhemên xwe derket pêşberî temaşevanên xwe. Muzîka wî ne tenê awazek, êş, hêvî û berxwedana gel vedibêje.
Berhemên ku wî heta niha afirandine nîşan didin ku muzîka kurdî ne tenê rengekî hunerê ye, di heman demê de berxwedan û têkoşîna hebûnê ye. Di Berhemên ên wî de dîtina şopên dîroka gelê kurd yek ji hêmanên bingehîn ên erka wî ya hunerî ye.
Burhan Berken îro yek ji nûnerên herî girîng ê muzîka kurdî tê dîtin. Ew ne tenê muzîkjenek e, di heman demê de hilgirê çandê ye, vebêjer û çavkaniya îlhamê ye. Her çend stranên wî di navbera rabirdû û îroyîn de pirekê ava dikin, ji bo zindîbûn û pêşvebirina çanda kurdî kedeke mezin didin.
Çîroka Berken yek ji mînakên herî balkêş ên dilsoziya ferdekî ji çanda xwe re ye û çawa ev dilsozî dikare bi hunerê bibe zimanek gerdûnî. Berken îlhama ku ji bavê xwe Îboyê Qafo wergirtiye ber bi paşerojê ve hildigire, di gerdûna muzîka kurdî ya nûjen de wek yek ji stêrkên herî geş dibiriqe.
Derbarê Burhan Berkenî de
Burhan Berken ê ku di sala 1969'an de li gundê Gîsgîs ê ku girêdayî navçeya Erxenî ya Amedê ji dayik bû, hunermendekî ku ji hunera dengbêjîyê ya kevneşopî heta muzîka nûjen a Kurdî şopeke jibîrnekirî hiştiye. Berken a ku bi dengê bavê xwe yê Dengbêj Îboyê Qafo û çîrokên ku wî vedigot mezin bû, di temenê xwe yê biçûk de dilsoziya xwe ya ji bo vê çandê pêş xist û bû bingeha pêşeroja wê. Di sala 1986an de dest bi muzîkê kiriye. Di rêzefîlma Seksenlerê de lîstiye û stran gotiye.
Stranên ku ew distirê: Binevş, Ço kera min ço, Gire sîra, Gulfiroş, Gulîşan, Kerwan, Pale, Pêjna te nayê, Sosin, Xifşê, Behra dur, Dilop dilop, Min go, Selîmo, Şev û roj, Tew weywike. , Were rindê, Keçê, Ferzê, Êvar e, Halme Çikir, Şev (entstrûmental), Qumrîkê, Çuyîn, Zerî, Ken, Kerwanê Helebê û gelek berhemên din.
(AÖ/AY)
