"Seçimlere sınırlı günler kala, 2011 milletvekili seçimleri ülke tarihinin en heyecansız seçim yarışı olarak görülüyor..."
İktidar partisi Ak Parti'nin seçimlerden birinci parti olarak çıkması herkes tarafından kabul görmüş bir gerçek ve bu gerçek yukarıda vurgu yapıldığı şekliyle hem medyada hem de halk arasında yaygın bir şekilde kullanılıyor.
Bitlis ve ilçelerinde de belirgin bir sessizlikten bahsedilebilir. Geçmiş seçim dönemlerde hayli hararetli ve gürültülü geçiren bir kent olan Bitlis, bu günlerde çok sessiz. Ancak bu sessizliğin sebebi ülke geneline yayılan Ak Parti'nin birinci parti çıkması beklentisinden ziyade, siyasetin Bitlis'te organize oluş tarzından kaynaklanıyor.
Geçmiş yıllarda Bitlis'te çoğunlukla partilerin vaatlerine göre şekillenen seçmen ilgisi, bu seçim döneminde siyasetteki verimsizlik nedeniyle adayların şahsına yönelmiş durumda.
Şu haliyle Bitlis seçmeninin parti politikaları, parti liderlerinin söylemleri ve vaatlerinden daha çok; gözünün siyasetçilerin kimliği, kişiliği, topluma verdikleri ve tanınma düzeylerinde olacağı ilk göze arpan analiz olacaktır. Mevcut durumla siyasi partileri ve bağımsızları başlıklar altında şu şekilde değerlendirebiliriz...
Adalet ve Kalkınma Partisi
Gerek 2007 seçimi gerekse de 2009 referandumunda Bitlis'ten ezici bir üstünlükle çıkan Ak Parti, 8 yıllık iktidarın yorgunluğunu hissetmeye başladı.
Sekjz yıllık Ak Parti iktidarında Sağlık ve eğitim olmak üzere kamu hizmetlerinden faydalanma konusunda Bitlis'te gözle görülür bir değişimin yaşandığı söylenebilirse de Bitlis'in gelişmişlik, iş ve istihdam sıralamasındaki yerinde bir değişiklik olmaması Ak Parti'yi yıpratan unsurlardan birisi. Buna ek olarak yıllarca bir tarım ve hayvancılık kenti olarak anılan, gelirinin de büyük kısmını bu kaynaklardan sağlayan Bitlis'te son beş yılda izlenen politikalar seçmenin Ak Parti'ye inancını sorgulamasına neden oluyor.
Dünyanın en kaliteli tütününü üreten 12 bin üretici ve beraberindeki 100 bine yakın nüfus; önce tütüne getirilen kota, ardından tütün alımına son verilmesi ve son olarak da sarma tütün olarak bilinen ancak satışının yapılması halinde kilo başına Bin lira ceza verilmesine tepki gösteriyor. Bitlis'e ciddi miktarda para girdisi sağlayan Bitlis Tekel Tütün ve Sigara Fabrikası'nın kapatılması da Ak Parti açısından bir handikap.
Son yıllarda kahvehane ve işsiz sayısındaki artış kadar, cadde ve sokaklarda park halinde bulunan lüks cip ve otomobillerin varlığı göz önünde bulundurulduğunda kentteki gelir eşitsizliğin makul ve kabul edilebilir düzeyin üzerinde olduğu ilk görüşte kendini kabul ettiriyor.
Bununla birlikte siyaseten gelir olarak da adlandırılabilecek hizmet sektöründe faaliyet gösteren kişilerin iktidara yakın olmaları da AK Parti açısından bir başka handikap. Seçmen memnuniyetini karşılama konusunda iş ve istihdam olanaklarının partililere sağlandığı eleştirilerine hedef olan Ak Parti'nin 170 Bin seçmenin tamamını mutlu etmesi mucizeden öte bir ütopya durumunda.
İlk etapta sayılacak tüm handikaplarına karşın Ak Parti'nin en büyük kozu ise -Ziya Şerefhanoğlu'nun bağımsız aday olarak katıldığı senato seçimleri hariç- Bitlis seçmeninin iktidardan yana tercihini yapması olacak.
Geçmiş seçimlere bakıldığında psikolojik bir alışkanlık yarattığı da söylenebilecek olan bu durumun, seçimlerden favori çıkmasına kesin gözüyle bakılan Ak Parti için Bitlis'te bir şans olduğunu söylemek mümkün. Coğrafi şartlarının zorluğu ve ulaşım imkanlarının kısıtlı olduğu Bitlis'te Köydes projesi kapsamında birçok köye yol ve içme suyu sağlanmış olması Ak Parti açısından bir başka şans olarak göze çarpıyor.
BDP destekli Bağımsız Aday Hüsamettin Zenderlioğlu
Bölgedeki iki kutuplu siyasal ortamın diğer ortağı olan Barış ve Demokrasi Partisi'nin (BDP) desteklediği Emek, Demokrasi ve Özgürlük Bloku'ndan bağımsız aday Hüsamettin Zenderlioğlu, seçim çalışmalarına üç yıl öncesinden başlayan bir siyasetçi.
BDP'nin bölgede sürekli etkili bir şekilde hissedilen etkisinin Bitlis'te seçimden seçime hissediliyor. Son yerel seçimlerde BDP'nin almış olduğu yüzde 40'lık oy oranına karşın ildeki teşkilat yapısının zayıf oluşu BDP ve öncülü Kürt siyasi partilerinin yıllardan bu yana en büyük sıkıntısı olarak göze çarpıyor.
İktidara yakın olma isteğinin hissedilir bir etkisinin olduğu Bitlis'te etki bir seçmen tabanı olmasına karşın aynı etkinlikte bir teşkilat yapısının bulunmaması BDP'yi özellikle seçim çalışmalarında zorlayan bir unsur. Bu seçimde birinci parti olarak çıkacaklarına inanan BDP'nin handikapları sadece halkın iktidara yatkınlığı ve BDP teşkilatının zayıf olması değil.
Buna ek olarak Bitlis'te yoğun bir asker, polis ve memur kesiminin olması, kentin nüfus olarak en küçük yerleşim merkezi olmasına karşın il geneline dağılımında en büyük kesim olan Mutki'de bir önceki milletvekili seçimlerinde sadece 400 oy almış olması da BDP'nin en büyük eksikliği.
Mutki ilçe merkezi ve bağlı köylerde bulunan yoğun korucu nüfusunun etkisi, akrabalık bağlarının kuvvetli olduğu Bitlis'te belirgin bir çarpan etkisi yarattığı düşünülürse BDP destekli aday Hüsamettin Zenderlioğlu'nun bu kesime yaklaşmasında hayli güçlük yaşayacağı tahmin ediliyor.
BDP'nin en büyük artısı ise Ak Parti'nin Kürt Sorunu'nun çözümü konusunda yaptığı farklı yaklaşımlar ve Başbakan'ın "u dönüşü" olarak da nitelendirilebilecek "Kürt Sorunu yoktur" açıklaması olacak.
Bölge illerinde Kürt sorununun konuşuluyor olması ilk başlarda Ak Parti'ye bir yönelim sağlamış ve genel algıda bir değişikliğe neden olmuşsa da hem Başbakan'ın değişen söylemleri, hem de milletvekili aday listelerinde Kürt Sorununa hassasiyet duymayan isimlerin yer alması BDP'nin en büyük seçim kozu olacak.
BDP destekli Bağımsız aday Hüsamettin Zenderlioğlu'nun yıllarca siyaset ve ticari hayatta etkin bir rol alması, toplum nezdinde tanınıyor olması, hitabet ve ikna kabiliyeti de BDP'nin seçimde gücünü arttıracak bir başka itici güç olacaktır.
Ak Parti birinci sıra adayı Vedat Demiröz'ün çocukluk fotoğraflarını basına dağıtarak Bitlisli olduğunu kanıtlama çabaları, Bitlis'te iyi tanınan Hüsamettin Zenderlioğlu'nun kulvarda arayı açmasını sağlayacak gibi görünüyor.
Devlet eski Bakanı, Bağımsız Aday Edip Safder Gaydalı
Anavatan Partisi (ANAP) hükümetleri döneminde bakanlık yapan, Kamuran İnan gibi Türkiye siyasetinde tanınan birisinin yeğeni olarak bu seçimde şansını bağımsız aday olarak deneyen bir siyasetçi Edip Safder Gaydalı. İktidar partisinden aday olmaması, bir siyasi partiden listeye girmemiş olması ve Cumhuriyet döneminden bu yana ailenin kesintisiz bir şekilde mecliste temsil edilmesine karşın geçen dönem meclisten uzak kalması Edip Safder Gaydalı'nın en büyük handikapı durumunda.
Etkin seçim bölgesi Hizan ilçesi başta olmak üzere aradan geçen 5 yıla yakın süre içinde Bitlis'te adını sadece yakın çevresinin yaptığı görüşmelerle duyurmaya çalışması bir kopukluk yaratabilir. Dini etkisi kuvvetli bir aileden ve şeyh olmasına karşın geçtiğimiz dönem Deniz Baykal CHP'sinden aday olmasının etkisi de hafızalarda tazeliğini koruyor.
Tütüne getirilen kota ve yasaklamalar başta olmak üzere, işsizlik, gelir dağılımında yaşanan dengesizlik gibi yukarıda sayılan iktidar zaaflarını seçimde etkin olarak kullanan Edip Safder Gaydalı'nın en büyük kozu ise ailesinde bir birlik sağlamış olması.
Milletvekili aday listelerinin açıklanmasından sonra Ak Parti'nin Hizan temaslarında iş yerlerinin ekseri kısmının Safder Gaydalı posterleri asması Hizanlı seçmen başta olmak üzere ildeki kararsız seçmen üzerinde etki yarattı.
Buna ek olarak gerek Ak Parti'den aday adaylıklarını açıklayan isimler, gerekse de iki eski Milletvekili Zeki Ergezen ve Cemal Taşar'ın listede kendilerine yer bulamamaları Safder Gaydalı ismi etrafında bir ilgiye neden olmuş durumda. Politik zekası, şeyhlik gibi bir dini motifi taşıması kararsızlar ve kızgınlar arasında Safder Gaydalı'nın şansını arttırıyor.
Cumhuriyet Halk Partisi
İki kutuplu bölge siyasetinin hakim olduğu Bitlis'te Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP) milletvekili çıkarması imkansız. Parti teşkilatlarının tabeladan ibaret olduğu ve yıllardır aynı isimlerle yoluna devam eden CHP için hemen hemen her şey aleyhte görünse de; Kılıçdaroğlu CHP'sinin değişim vaatleri halkın gözünde bir tebessüm oluşturuyor.
Geçtiğimiz günlerde Bitlis'te düzenlenen Kılıçdaroğlu CHP'sinin mitinginde çok sayıda insanın toplanması CHP'nin bir sonraki seçim "neden olmasın" demesi için bir umut olarak görülebilir.
Milliyetçi Hareket Partisi
Yüzde 90'ı Kürt nüfusa ev sahipliği yapan Bitlis'te Milliyetçi Hareket Partisi'nin (MHP) barajı aşsa dahi milletvekili çıkarması imkansıza yakın. Göçün ve göçten geri dönüşün yaşandığı Bitlis'te metropollerden kalma Türk milliyetçiliğine tepki bu seçimde kendisini açıkça gösterecektir.
Kürt sorununun MHP tarafından "terör ve etnik ayrımcılık" kapsamında değerlendirildiği Bitlis'te baraj marifetiyle 1999 seçimlerinde milletvekili çıkarılan günler çok geride kalsa da Adilcevaz ve Ahlat ilçelerinde etkin sayılabilecek bir güce sahip.
Buna ek olarak Ahlat ilçesinin belediye başkanlığının MHP'nin elinde olması, MHP'li Belediye Başkanı A. Mümtaz Çoban'ın sevilen ve halkla ilişkileri iyi olan biri olması ümitleri arttırıyor.
Sonuç
Bitlis'te seçimin adaylar arasında geçeceği düşünülür üç milletvekili çıkaracak Bitlis'te BDP destekli bağımsız aday Hüsamettin Zenderlioğlu ve diğer bağımsız aday Edip Safder Gaydalı'nın tanınırlığına karşın Ak Parti birinci sıra adayı Vedat Demiröz'ün parti atamasıyla gelmesi seçimin kaderini değiştirecek.
Üç milletvekili çıkaracak kentte iki Ak Parti ve bir BDP destekli Hüsamettin Zenderlioğlu ya da Ak Parti ve bağımsız iki adayın meclise gitmesi bekleniyor.
Her halükarda seçimin tek kazananı olacak olan BDP'de hedef birinci parti olarak çıkmak. Meclis çoğunluğunu garantileyen ancak anayasa çalışmaları nedeniyle bundan fazlasına ihtiyacı olan Ak Parti bir milletvekilini kesin alır.
Yıllardır siyasette tanınan bir isim olan bağımsız aday Safder Gaydalı, yoğun ve etkili bir seçim propaganda dönemi geçiriyor ve halkı ikna ederek meclise girmesi beklenen bir başka vekil adayı. Mevcut durumda yapılacak en hassas tahmin Ak Parti bir buçuk, BDP bir, Safder Gaydalı yarım milletvekili.
2011 seçiminin galibini belirleyecek olan ise Ak Parti ile Bağımsız aday Gaydalı arasındaki yarım milletvekili. (HBŞ/BA)
