Bitcoin çılgınlığı: Geçici bir heves mi?

 *Görsel: Pixabay. Görsel uygulama: bianet.

Kripto para çılgınlığına girizgah yaparken Microsoft'un kurucusu Bill Gates'in haftaiçi yaptığı açıklamayı "kulaklara küpe" niyetine şuraya yazalım:

• "Elon'un (Elon Musk) harcayacak çok fazla parası var ve ortalama bir yatırımcının bilmediği karmaşık finans bilgilerine sahip. Eğer onun gibi milyarder değilseniz, dikkatli olmalısınız."

Bu tabii ki, yeni dünya sisteminin belki de geleceği olan kripto parayı çözme yolunda vites düşürmenize sebep olmasın.

Ancak bu yola giriyorsanız, deyimi yerindeyse en temelden başlayarak genel bir makro ekonomi, yeni nesil terimler ve biraz da politika bilmek gerekiyor. (Belki de gerçekten "her şey politiktir.")

Paranın geleceği dijitalde mi?

CNBC'nin haberine göre "Kısa ömrü boyunca Bitcoin, bilgisayar bilimcileri, siberpunklar ve kriptograflardan oluşan küçük bir hareketten, finansal sistemin ve paranın tasarımına ilham verebilecek bir plana dönüştü."

Bitcoin, dünyanın ilk kripto para birimi ve blok zinciri. Fiziksel ya da dijital bir nesne olmayan bitcoin, basitçe, bir nevi sahiplik kaydı şekliyle maddi bir değerin temsili.

Bitcoin işlemleri, bilinen tüm finansal işlemler gibi: bir kişiden diğerine değer aktarımı.

Ancak, bu işlemi bir banka veya başka bir finansal hizmet sağlayıcısı aracılığıyla yönlendirmek yerine, Bitcoin ağındaki tüm düğümler tarafından doğrudan sanal bir zincirde doğrulanıp, kaydediliyor.

Devletlerin korkulu rüyası

Bitcoin zinciri, halka açık olarak eşzamanlı olarak dünyanın dört bir yanındaki on binlerce bilgisayarda bulunuyor.

Hiç kimse veya hiçbir işletme bu işleyici kontrol etmiyor, bu da Bitcoin'i merkezsiz hale getiriyor ki devletlerin şu an paranın kontrolleri dışına çıkmaları konusundaki endişesi tam burada başlıyor.

Bireysel merkeziyetçilik mi kazanacak?

Bu aslında felsefi de bir soru. Ekonomik açıdan bakarsak, merkezi olmayan ve demokratik bir ağ kurarak işlemleri güvence altına almanın bu yeni finansal yolu, yakın tarihli ekonomi tarihinde aslında 2007-2008 mali krizi sırasında geliştirildi.

Bitcoin, devlet merkeziyetçiliği yerine bireysel merkeziyetçiliği mümkün kılıyor.

Doğası, kontrolü azınlıktan alıp çoğunluğa veriyor. Türkiye'de günlük işlem hacminin 1 milyar doları aştığı belirtiliyor.

• NOT: Hükümet, Deutsche Welle Türkçe'de yer alan kulis bilgilerine göre başta Bitcoin olmak üzere kripto para alım-satımına vergi getirmeye hazırlanıyor. Ancak bunun örneği henüz dünyada da yok

Sistem basitçe nasıl işliyor?

Bitcoin madenciliğine geçmeden önce, sadece al/sat modelinden kısaca bahsedersek, önce yerel ya da yabancı güvenli bir kripto para borsasında hesap açıp - güvenli bir şekilde- oluyorsunuz. Ardından hesabınıza EFT, Papara ya da havale ile nakit aktarıyorsunuz.

Aktarım işleminden sonra ise talep ettiğiniz kadar Bitcoin alabiliyorsunuz. Kripto para borsasında da belirlediğiniz fiyattan alış ve satış emri verebilir aynı zamanda piyasanın çok altında BTC'de satın alabilirsiniz.

Örneğin, BTC 100 TL ve siz 80 TL'den alış emri verdiniz. Aynı gün 80 TL'den satış emri veren bir diğer yatırımcı ile talepleriniz eşlenerek işlem yapılabiliyor.

Madenciliğin bitcoin hali

Yatırımcıların wikipedia'sı, Investopedia, kripto para madenciliğini "zahmetli, maliyetli ve yalnızca ara sıra ödüllendirici" olarak tanımlıyor. Yeni başlayanlar için bu yeni nesil madencilik nasıl yapılıyor Investopedia'dan alıntılayarak bakalım:

• Bir madencilik teçhizatı kurmak için bir GPU'ya (grafik işleme birimi) veya uygulamaya özel bir entegre devreye (ASIC) ihtiyacınız var.
• Madenciler, denetçi olarak yaptıkları işler için para alıyorlar. Yani bir anlamda Bitcoin işlemlerinin meşruiyetini doğrulama işini yapıyorlar. Bu sözleşmenin amacı Bitcoin kullanıcıları için doğruluğu sağlamak. (Bitcoin'in kurucusu Satoshi Nakamoto tarafından tasarlandı.) İşlemleri doğrulayarak, madenciler "çifte harcama sorununu" önlemeye yardımcı oluyorlar.
• Çift harcama, bir bitcoin sahibinin aynı bitcoini yasadışı bir şekilde iki kez harcaması oluyor.
• ALTCOIN NE PEKİ? Bitcoin dışındaki tüm kripto para birimlerine altcoin denir. Örneğin, etherum, ripple ve dogecoin gibi kripto paralar altcoin olarak geçiyor. Derin Ağ'da en çok kullanılan para birimi ise Bitcoin.

20 dolarlık votka örneği

• Fiziksel para birimi söz konusu olduğunda, bu bir sorun değil: birine bir şişe votka satın almak için 20 dolarlık bir banknot verdiğinizde, artık ona sahip değilsiniz, bu yüzden aynı 20 dolarlık banknotu yandaki loto bileti satın almak için kullanmanın bir tehlikesi yok.
• Diyelim ki geçerli bir 20 dolarlık banknotunuz ve aynı 20 dolardan bir sahtesi var. Hem gerçek parayı hem de sahte olanı harcamaya çalışırsanız, her iki paranın da seri numarasına da bakma zahmetine giren biri, bunların aynı numara olduğunu görür.
• Bir Bitcoin madencisinin yaptığı şey de tam olarak buna benziyor - kullanıcıların aynı bitcoini iki kez yasadışı bir şekilde harcamayı denemediğinden emin olmak için işlemleri kontrol ediyorlar.

Sonra ne oluyor?

• Madenciler, "blok" olarak bilinen 1 MB (megabayt) değerinde bitcoin işlemlerini doğruladıktan sonra, bir miktar bitcoin ile ödüllendirilmeye hak kazanıyor.
• 1 MB sınırı Satoshi Nakamoto tarafından belirlendi ve şu anda bir tartışma konusu, çünkü bazı madenciler daha fazla veriyi barındırmak için blok boyutunun artırılması gerektiğine inanıyor.
• 1 MB değerinde işlemi doğrulamanın, sadece bir madeni para madencisine bitcoin kazandıracağını unutmayın - işlemleri doğrulayan herkese ödeme yapılmıyor.

Başımıza en kötü ne gelebilir?

Madenciliğin riskleri, finansal risk ve yasal riskler olarak ikiye ayrılıyor.

Bitcoin madenciliği ve genel olarak madencilik finansal bir risk olarak görülüyor. Yüzlerce veya binlerce dolar değerinde madencilik ekipmanı satın alma çabasının sonucunda gelir elde edilmeyebilir. Bununla birlikte, bu risk madencilik havuzlarına katılarak azaltılabilir.

Madencilik ekipmanına yatırım yapmadan önce ülke yönetmeliğinizi ve kripto para birimine yönelik genel duyarlılığı araştırmak da iyi bir fikir olabilir.

Şu an birçok farklı stok simülatörü bu konuya girmeye çalışanlara yardımcı olabiliyor.

İçine daldıkça genişleyen bu alanla ilgili daha fazla laf kalabalığı yapmadan, kapanışı Ezhel'den gelsin: Money on my brain/ Boynumdaki chain (ja). 

(PT/AS)