Apoletli Medyanın Tarihsel Yenilgisi

Kısa vadeli arşiv

Savaş çığırtkanı Apoletli Medya, hem uluslararası alandaki siyasi ve kitlesel muhalefeti görmezden geldi, hem de uluslararası meşruiyet meselesini es geçti. Türk medyası, tezkere öncesinde Bush yönetiminin sözcülüğünü üstlenmişti. ABD’nin ne kadar güçlü olduğunu, silah resim ve görüntüleriyle öve öve bitiremedi. Savaşın kaçınılmazlığını yazdı da yazdı. Bush’un saldırganlığını gizleyip Saddam’ın vahşetini ön plana çıkardı. Ama bir ulus ve devlet olarak Irak’ın uğradığı haksızlıkları es geçti.

Dahası, bu koşullarda Ankara’nın mutlaka savaşa girmesi gerektiğini döne dolaşa yazdı. Barış hareketinin gücü karşısında tam olarak teslim olmasa da savaş karşıtlarına, canlı kalkanlara her fırsatta çamur attı milliyetçi-militarist medya. Genel Yayın Yönetmenleri, televizyon kanallarının haber müdürleri, çok sayıda köşe yazarı ahlaken/siyaseten ikilemini benimseyip, ‘Savaş istemiyoruz ama Türkiye’nin ulusal çıkarları’(Her derde devadır bu ulusal çıkar, her anlama geldiği sanılsa da herkesçe farklı algılanır dolayısıyla belki de hiç bir somut anlamı yoktur ya da sihirli bir deyimdir) söylemiyle garip ve karmaşık bir haleti ruhiye yaratmaya çalıştılar. En çok tekrar edilen gerekçelerden biri de ‘Savaşın dışında kalmaktansa katılıp zararlarımızı en aza indirelim’ olmuştu.

Apoletli Medya’nın tezkere konusunda aslında hiç de şüphesi yoktu. CHP’nin oyları yetersizdi. Tek parti iktidarı AKP, tezkereyi Meclis’ten kolayca geçirebilecekti. Tezkere öncesi, hiç bir gazete, hiç bir televizyon, tezkerenin reddedebileceğini öngörmemişti. Yüz binler ise umutluydu sokaklarda. Sonuç açıklanmadan yazı işlerinde tezkerenin kabul edildiğine dair haberler yazılmıştı bile. Meclis sonuç olarak sıradan bir formaliteyi yerine getirecekti bizim kör-cahil, duyarsız ve kasıtlı medyaya göre.

Dahası Amerikan Dışişleri Bakanlığı bile TBMM oylaması sonuçlanmadan önce, ambargolu olmasına rağmen, bir bildiri yayınlayarak TBMM’yi tebrik etmiş, Türk-Amerikan ilişkilerinin başarıyla sürdüğünü iddia etmişti. Bu açıklama metnini kıvırıp... Dereyi görmeden paçaları sıvamışlardı, ama derede boğuldu ABD ve onun medyası...Onlar şimdi şoke olmuş durumdalar. Ayılana Meclis kararı, bayılana savaş karşıtı gösteri!

Hakiki gerçek, medyatik gerçeği yerle bir etti

Artık medya konusunda Türkiye’de hatta bütün dünyada temel bir kriter var: Hakiki Gerçek ile Medyatik Gerçek arasındaki ayırım. Son bir ayda, Türk egemen medyasında Irak’a yönelik Amerikan saldırı hazırlıkları konusunda yayınlanan haber, yorum ve karikatürler Medyatik Gerçek idi. TBMM’nin oylamasında somutlaşan savaş karşıtlığı ise Hakiki Gerçek! Medya, toplumsal ve siyasal gerçeği, gerçeklikleri değil, kendi çıkarlarını, bağımlı olduğu odağın, odaklarını istek ve çıkarlarını gerçekmiş gibi haberleştirince, doğal ve kaçınılmaz olarak hakiki gerçeği tahrif etmiş ve gizlemiş oldu.

Bu durum medyanın inanılırlığına ve güvenirliğine de büyük darbe vuruyor. Çünkü bugün Meclis’in kararı, Türk Apoletli Medyasının yaklaşık bir aylık yayınlarının özünü tekzip etti. Siyasi, ekonomik, askeri iktidarı elinde bulunduranlar, fikri iktidarı hatta geleceğin fikri iktidarını bile yönlendirdiklerini sanıyor. Bu vehim, kendi yarattıkları medya canavarının yaydığı Medyatik Gerçekle iyice güçleniyor. Ama orta bile değil, kısa vadede bu Medyatik Gerçek berhava oluyor.

Medyatik Gerçekçiler

-Pazartesi günkü köşe yazılarını okuyun, çok komik, 85. dakikaya 4-0 galip giren, ancak son 5 dakikada 5 gol yiyen kalecinin konumunda. E kolay değil tabi, yalanla dolanla, baskıyla sahtekarlıkla savaşa girmeye çalış, herkesin kendin gibi düşündüğünü san, sonra da şak diye tezkereni reddetsinler...

Hakiki Gerçek ile Medyatik Gerçek arasındaki derin fark açıldıkça ve bu çelişkinin frekansı arttıkça, zaten prestijini yitirmiş olan Türk Medyası iyice batağa saplanacak. Tek tek yurttaşlar açısından bakıldığında da aynı ilginç durum söz konusu. ‘’Bu medya ne dediyse tersi oldu’’ fikri her geçen gün daha çok yaygınlaşıyor, daha çok kanıtlanıyor.

Gizlenen gerçekler çıkıyor su yüzüne

Medya, Medyatik Gerçeği değil Hakiki Gerçeği yansıtmaya çalışsaydı, saldırı ihtimalinin başladığı andan itibaren, Amerikan saldırganlığının tarihi, gerekçeleri, savaş karşıtlığının siyasi, ekonomik, ideolojik temelleri, uluslararası meşruiyet meselesini, Saddam Hüseyin rejiminin çıkmazlarını, Irak halkının konumunu, Fransız-Alman muhalefetinin gerçek nedenlerini ayrıntılı, çok boyutlu, inanılır, güvenilir bir şekilde yani önyargısız bir şekilde, eğmeden bükmeden, gizlemeden, barışçı bir yaklaşımla yansıtabilseydi, hem Hakiki Gerçeğe yaklaşabilir hem de oylama sonrasında şoka girmekten kurtulabilirdi.

Onlar şimdi ‘yeni tezkere’den sözediyor. Yenilen pehlivan...Önünde sonunda istedikleri savaş çıksa, Türkiye bu savaşa katılsa da, tezkere yenilgisi unutulacak bir yenilgi değildir.

1925’den bu yana...

Yakın gelecekte, kaçınılması zor, bir başka tarihi yenilgi daha görünüyor Türk Apoletli Medyasının seyir defterinde: Kürt meselesi.

Son dönemlerde, Kürtlerin, demokratların, İnsan Hakları savunucularının çeşitli mücadeleleri ve Avrupa Birliği’nin zorlamasıyla kaydedilen sınırlı ve nispi gelişme ve iyileştirmelere rağmen, Türkiye devleti ve saz arkadaşları konumundaki Türk medyası, Kürt meselesi konusunda vahim bir sabıka dosyasına sahip.

Yakın geçmişte Genç Parti ya da İşçi Partisi gibi aşırı-sağcı, milliyetçi-militarist akımlar ve siyasi-askeri kompleksin bir kesimi, Amerikan saldırısına kendi siyasi-ideolojik doğrultularında karşı koymaya çalışırken temel gerekçe hatta ‘leitmotif’ olarak Kuzey Irak’ta olası bir bağımsız Kürt devletinin ya da Kürt özerk bölgesinin kurulmasını tekrarladılar.

Kerkük-Musul’a girme hayalleri de hep bu gerekçe üzerine oturtuluyor bu çevrelerde. ‘Kerkük-Musul petrolleri Kürtlerin eline geçerse, Kürt devletinin güçlü bir ekonomik-mali altyapısı oluşur’ endişesi var bu kesimlerde. Bu nedenle çözüm, ‘Kuzey Irak’a girelim, bu bölgede zaten tarihi haklarımız var, petrol gelirini biz alalım’ şeklinde açık ya da kapalı bir şekilde telaffuz edildi. Çünkü ABD, bu bölgenin zenginliğini Ankara’ya altın tepside sunmaya hazır!

Klostrofobik ve paranoyak renkler taşıyan bu yaklaşım, ABD’nin gerek Kuzey Irak’ta gerekse Güneydoğu Anadolu’da Kürtleri desteklediğini, hatta Batı’nın bu bölgede haritası zaten yıllardır dağıtılan Kürdistan devletini kurmak için çalıştığını iddia ediyor. Medyatik Gerçek! Bölgede yaşayan Kürtlerin büyük bir çoğunluğu ise, bağımsız devlet değil federal bir yapı ya da özgür yurttaşlık talep ediyor. Ankara’nın bu koşullarda, olası bir kukla devletin ne derece başarılı olabileceğini bizatihi kendi deneylerinden bilmesi gerekir.

Global savaş perspektifinden yoksun bir strateji, Ankara’da kendisini Kürt kelepçesiyle kısıtlamış durumda. Kürt tabusu, Kürt meselesine özgürlükçü yaklaşımdan yoksun bir strateji, Ankara’yı en yakın müttefiki olan ABD’den bile uzaklaştırıyor. Kürt düşmanlığı, sadece kendi vatandaşlarının temel insan haklarını uygulamaya koymayı engellediği yetmiyormuş gibi, İran, Irak ve Suriye’deki Kürt topluluklarını da kendine düşman ediyor.

Sosyolojik ve demografik bir gözlem

Oysa ki Ortadoğu’da Arap ve Farslardan sonra, ulus-devletleri bulunmamasına rağmen, en büyük nufus olan Kürtlerin siyasi coğrafya ve demografi açısından çelişkili bir konumu var:

Kürtler, Türkiye, İran, Irak ve Suriye’de yaşıyor. Bu ülkeler arasında, Türkiye, siyasi, ekonomik, kültürel ve hatta demokrasi açısından, her şeye rağmen ve tabi ki nispi olarak, en gelişmiş olanı. Türkiye’nin Batı dünyası ile olan geleneksel ilişkileri de İran, Irak ve Suriye’ninkiyle kıyaslanmayacak kadar gelişmiş durumda. Üstelik, Ortadoğu’da en kalabalık Kürt nufusu Türkiye’de yaşıyor.

Türkiye’nin bir başka özelliği daha var: İran, Irak ve Suriye’de Kürt nüfusunun büyük bir çoğunluğu, esas olarak söz konusu üç ülkenin kuzey kuşağındaki bölgelerde yaşıyor. İran, Irak ve Suriye Kürdistan’ı adı verilen bölgelerde. Yani Kürtlerin, Doğu, Güney ve Küçük Güney dedikleri bölgelerde. Üç ülkedeki Kürt nüfus, vatandaşı oldukları üç devletin asli unsurları olan Fars ve Arap nüfusuyla pek kaynaşmamış, pek birleşmemiş. Karma evlilikler az, Tahran, Bağdat ve Şam’da yerleşik Kürt nüfus nispeten az.

Oysa Türkiye’deki Kürt nüfusunun artık çoğunluğu Doğu ve Güneydoğu Anadolu’nun dışında yaşıyor. Özellikle 1925’den bu yana süren isyanlar nedeniyle olsun, bölgesel dengesizlikler olsun, çeşitli siyasal ve ekonomik nedenlerle, Türkiye Kürtlerinin büyük bir kısmı ‘Metropol’ tabir ettikleri ya da ‘Batı’ dedikleri bölgelerde yaşıyor. Avrupa’ya göç etmek zorunda kalanlar ayrı bir sorun. Türkiye’deki Kürtlerde, Türklerle karma evlilik oranı, diğer üç ülkedeki Kürtlere oranla çok yüksek.

1984-98 dönemindeki kesintideki azalmalara rağmen. Dünyanın en kalabalık Kürt nüfusunu barındıran kentin adı ne Erbil’dir, ne Mehabad’tır ne de Kamışlı. Bugün yaklaşık 3 milyon Kürt, İstanbul’da yaşıyor. Bu durum, Ankara’nın bölünme fobisini boşa çıkarabilecek olgunlukta. Ama tek başına yeterli değil.

Barış içinde bir arada yaşamak, yurttaşlık temelinde özgür yaşayabilmek için son derece olumlu sosyolojik bu altyapıya rağmen, Türkiye’deki Kürtlerin temel haklarının örneğin Kuzey Irak’takinden daha ileri olduğunu kimse öne süremiyor. 3 Ağustos reformlarına rağmen, Kürt dili ve kültürü, Kürtlerin siyasal hakları, bölgenin siyasi-ekonomik-demokratik olarak en gelişmiş ülkesi olan Türkiye’de henüz ve hala diğer üç ülkeye oranla daha iyi bir durumda değil.

Hem kendi Kürdünü hem başkasının Kürdünü...

Ankara, işte bu gerçeğe rağmen, kendi yurttaşlarının temel haklarını, siyasal, ekonomik taleplerini yerine getirmeye yönelik siyasetler uygulayacağına, Kuzey Irak’ta yeni ve cazip bir seçenek doğmasını engellemeye çalışıyor. Oysa ki, Osmanlı dönemi dahil, Molla Mustafa Barzani dönemi hariç, Ortadoğu’daki tüm Kürtlerin gözü esas olarak Anadolu ya da Türkiye Kürtlerine çevrilmişti.

Türk medyası, bu tür gerçekleri güncel haber, röportaj, söyleşi, dizilerle açıp yayacağına, Kürdofobik bir yaklaşımla, Kürtlerin hatta Barzanilerin Yahudi olduğunu yazıyor, Barzani ve Talabani’nin barış isteklerini Türkiye’yi tehdit olarak sunuyor.

Türk medyası, kısa vadede Kuzey Irak’ta, orta vadede Türkiye dahil tüm bölge ülkelerinde Türkiye-ABD-Kürtler üçgeninde gelişebilecek çatışmaları öngörüp, anlaşmazlığı en aza indirebilecek yayın politikaları izlemeli. Bunun yolu da Kürt tabusunu yıkıp, barışçı ve özgürlükçü bir yaklaşımı benimseyip, Kürt kimliğine saygı duyan yayın politikaları geliştirmekten geçer.

Apoletli Medyanın Kürt meselesinde bugüne kadar izlediği Medyatik Gerçekçi yaklaşımın sonuçları vahim meyveler verdi: ‘Üç-beş çapulcudan’ global bir soruna çıktı Kürt meselesi.

Hakiki Gerçekçi yöntem aslında Medyatik Gerçekçi metottan çok daha kolay: Washington’a, Ankara’ya, Barzani-Talabani’ye, PKK/KADEK’e ve bölgedeki diğer tüm iktidar odaklarına eşit uzaklıkta durabilecek misiniz? Hiç birinin sözcüsü olmayacaksınız! Kürtlerin, bölgede yaşayan tüm insanların, tüm toplulukların temel hak ve özgürlüklerini savunacaksınız. Güçlünün değil güçsüzün safında olacaksın. Eline, kalemi, mikrofonu, kamerayı aldığında önyargın olmayacak, bilgiyi, olguyu eğip bükmeyeceksin, hiç bir şeyi gizlemeyeceksin, ve en önemlisi bağımsız ve özgürlükçü olacaksın. Kısacası sadece gazetecilik yapacaksın.(RD/EK)