Bir milyon 387 bin seçmenli Antalya'daki milletvekili seçim yarışı Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ve Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) arasında geçiyor.
Diğer partiler ve bağımsız adaylar da olanaklar ölçüsünde diğerlerinden farklarını halka anlatmaya çalışıyor. 2007'de AKP beş, CHP beş ve MHP üç milletvekili kazanmıştı.
Son dört yılda partiler arasında belirgin bir oy kayması yaşanmadığı için her üç partinin de bu pozisyonlarını önemli ölçüde koruduğu söylenebilir. Yeni olan ise milletvekilliği sayısının 13'den 14'e çıkmış olması.
Antalya'dan bir kadın milletvekilinin seçilme olasılığı da bu 14. milletvekilliğinin AKP'ye gidip gitmemesine bağlı. Bu bir yeni milletvekilliği için kimin ne kadar şansı olduğunu en sona bırakarak öncelikle partilerin aday belirleme yöntemleri, listelerdeki isimlerin kimi temsil ettikleri ve neden tercih edildiklerine ve propaganda kampanyalarına ilişkin kısa bir hatırlatma yapmakta yarar var.
Asıl yarış liste içindi
CHP, 112 isimle aday adayı en yüksek partiydi. Bu rakam aynı zamanda yüze yakın etkin ismin hayal kırıklığı anlamına geliyor. Üç partinin de milletvekili aday listesi Ankara'da belirlendi.
En az itirazla karşılaşan AKP'de ilk beşte Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül, Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) Başkanı Mevlüt Çavuşoğlu, Antalya Sanayici ve İşadamları Derneği (ANSİAD) eski başkanı ve milletvekili Sadık Badak, eski Büyükşehir ve Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Başkanı Menderes Türel ve eski İl Başkanı Hüseyin Samani yer aldı.
2007'deki "misafir" aday Meclis Başkanı Mehmet Ali Şahin gibi Vecdi Gönül de parti tabanında yadırgansa da bu tercih sahil kentlerdeki laik seçmene göz kırpılması ve seçim kampanyasında bakanlık forsundan daha fazla yararlanma niyeti olarak okunabilir.
AKP'nin Ankara'da ihtiyaç duyacağı kadroların seçimini şansa bırakmama tavrı temayül yoklamasında en yüksek oyu alan eski il kadın kolları başkanı Gökçen Enç'i altıncı sıraya kaydırdı.
Ön seçim talebiyle toplanan imzaların dikkate alınmadığı CHP'de listenin başındaki eski genel başkan Deniz Baykal, diğer isimleri de belirledi. 22 ve 23. dönem milletvekili Osman Kaptan, eski baro ve il başkanı Avukat Gürkut Acar, eski merkez ilçe başkanı Yıldıray Sapan ve eski Devlet Hastanesi başhekimi ve sağ görüşlü olarak bilinen Dr. Arif Bulut seçilmesi garanti olan adaylar. Bu arada, bazı kadın örgütlerinin Sapan'ın eşine şiddet uyguladığı gerekçesiyle "aday gösterilmesin" talebi dikkate alınmadı
MHP'de seçilme şansı yüksek olan ilk üç sıraya milletvekilleri Tunca Toskay, Mehmet Günal ve kısa süre önce AKP'den transfer Yusuf Ziya İrbeç yerleştirildi. Bu sıralama MHP'nin en çok oy tabanının bulunduğu Kepez İlçesi eski belediye başkanının partiden istifasıyla sonuçlandı.
"Çivi çakma" yarışması
AKP ve MHP'nin mitinginden sonra Antalya'da seçim çalışmaları ilçelere kaydırıldı. Bugün CHP mitingi olmasına karşın sokağımızdan geçen seçim aracı sayabilecek kadar az...
CHP ve MHP propaganda mesajlarının vatandaşa çağrısı (Türkiye genelinde olduğu gibi) AKP iktidarından kurtulmak için sandıkta gücünü göstermesi. Buna karşın AKPliler CHP'nin Antalya'da çivi çakmadığını vurgulamakta.
Bizzat Başbakan Tayyip Erdoğan'ın Antalya mitinginde andığı Büyükşehir Başkanı Mustafa Akaydın ve eski genel başkan Deniz Baykal "çivi çakma" eleştirilerinin birincil muhatapları. Özellikle Sadık Badak ve Menderes Türel gibi isimler AKP adına bugüne kadar yaptıklarını her fırsatta tek tek sıralayıp yeni "çılgın" projeler açıklamaktalar.
Örneğin Hürriyet ve Sabah okurlarına "milletvekili karnesi"ni dağıtan Sadık Badak'ın henüz demiryolu ağına bağlı olmayan Antalya için Manavgat-Konya arasında hızlı tren hattı yapılması fikri en fazla ilgi gören projelerden.
Menderes Türel'in Kültür ve Turizm Bakanı olacağı gayrı resmi olarak dillendirilirken Mevlüt Çavuşoğlu da başkan sıfatıyla Alanya'daki muhtarları Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM) Yaz Toplantısı'na davet etmiş.
Antalya İl Genel Meclisi'nde çoğunlukta olan CHP ve MHP'nin il yöneticileri, AKP'nin kalkınmacı "çılgın" proje fetişizminden bunalmış olacak ki AKP'yi Başbakan'ın toplu açılışını yaptığı İl Özel İdaresi'nin icraatlarını sahiplenmekle eleştiriyorlar.
Baykal'ın HES sempatisi
Antalya'daki HES (hidroelektrik santralleri) tahribatı, taş ve maden ocakları gibi çevre sorunlarını, turizmdeki sigortasız ve sezonluk istihdam sorununu dile getirme görevini daha çok milletvekili beklentisi olmayan, seçimleri savundukları siyasi görüşleri yaymak için bir fırsat olarak değerlendiren bağımsız adaylar ve TÜrkiye Komünist Partisi (TKP) gibi sol partiler yapıyor.
AKP ve MHP İl Genel Meclisi'nde HES izinleri için ittifak yapabiliyor. Deniz Baykal'ın İl Genel Meclisi'ni ziyaretinde "HES düşmanlığı yapmayın" uyarısını adaylar da dikkate almış olmalı ki Gürkut Acar, Gümüşdamla Köyü'ndeki HES karşıtı eylemde "Biz HES'e değil, doğa tahribatına karşıyız" deyince tepkiyle karşılandı.
CHP'nin HES politikalarını eleştirmek işini Emek, Demokrasi ve Özgürlük Bloku'nun desteklediği bağımsız aday İhsan Nergis yapıyor. Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) eski İl Başkanı olan İhsan Nergis seçilme şansı olmasa da en az 20 bin kadar oy tabanı var.
Özellikle Kepez'de AKP'nin de oy aldığı Kürt kökenli seçmenden CHP'nin de beklentisi olmalı ki Deniz Baykal'ın Mesut Değer'in girişimiyle Antalya'daki bazı Kürt kökenli kanaat önderleri ile görüşme yaptığını yazdı gazeteci İdris Özyol.
Sonucu merkez belirleyecek
Antalya'da 19 ilçe var ama nüfus yoğunluğu il merkezinde. Bu nedenle kalkınma beklentisi olan küçük ilçelerde AKP iktidar olmanın avantajıyla ikna edici olsa da merkezde belirleyici olan seçmenin siyasi tercihleri olacak.
Ayrıca il mezkezinde CHP'li Büyükşehir, Muratpaşa ve Konyaaltı belediyeleri de sosyal belediyecilik atağında. "Emekli cenneti" olarak bilinen Antalya'da geçtiğimiz hafta Büyükşehir'in 65 yaş üzeri vatandaştan ulaşım ücreti alınmayacağını açıklaması oy tercihinde AKP'nin 2023'de 500 milyar ihracat vaadinden daha ikna edici olacaktır.
AKP, CHP ve MHP'nin 2007 seçimlerindeki oy oranları sırasıyla: yüzde 34, 29 ve 19. 2009'daki yerel seçimlerde İl Genel Meclisi oy oranları da buna yakın: yüzde 31, 33 ve 21. Son referandumda da Antalya'daki evet-hayır oranı Türkiye ortalamasının tersi olduğu dikkate alınırsa ve eğer oy verenlerin katılım oranı son genel ve yerel seçimde olduğu gibi yüzde 84 ve yüzde 87 gibi yüksek olursa bu seçimler için belirleyici olacak üç önemli etken var.
Birincisi CHP ve MHP gibi geleneksel partilerin ilk kez oy kullanacak genç seçmenin ne kadarını ikna edebildiği, ikincisi CHP'nin Doğru Yol Partisi (DYP) tabanıyla son iki seçimde gerçekleştirdiği ittifakın başarısı. Başbakan bu ittifakın mimarı Süleyman Demirel'e "milli şef" dediğine göre ittifak halen etkili demektir.
Üçüncüsü de tabanının ısrarlı ön seçim taleplerine karşın CHP Genel Merkezi'nin aday listesini Deniz Baykal'a emanet etmesi ile hem liste hem de kaset tartışmaları yaşayan MHP tabanının bu olaylar karşısındaki tutumu.
CHP Kaç kişi toplayacak
Bu arada The Economist'in "Oyunuzu CHP'ye verin" çağrısının eleştirildiği bir ortamda Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Ankara Büyükelçiliği ve İngiltere Başkonsolosluğu temsilcilerinin sadece Cumhuriyet Halk Partisi İl Başkanı Özer Ülken'i ziyaret ederek seçim çalışmaları hakkında bilgi almasını gazeteci Ahmet Dökdök dışında üzerinde duran olmadı.
Antalya'da il örgütleri ellerindeki son seçim broşürlerini dağıtmakla meşguller. Kente heyecan uyandıran tek seçim etkinliği bugün Kepez Arena Meydanı'nda yapılacak CHP mitingi. AKP, MHP'nin miting fotoğrafları üzerinden katılımcı sayısı yarıştırdığı bu meydana CHP'nin toplayacağı kitle merak ediliyor. Çünkü Haziran sıcağında Kepez Arena Meydanı'na geleceklerin sayısı Antaalya'nın 14. milletvekilinin adresi için iyi bir gösterge olacak. (HÜ/BA)
* Hasan Üstün, Akdeniz Üniversitesi, İletişim Fakültesi araştırma görevlisi
.jpg)
