"Abê fotograflari memurlara* vêrmiyesen ha!"

* Fotoğraflar: Umut Ali Adalı

Batman'dan sonra Diyarbakır Newroz'unu takip etmek üzere Bismil üzerinden Diyarbakır'a geçtim. Bismil'den Diyarbakır'a Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi'ne ait otobüsle geldik. Otobüs -öncekine yer yok diye binemedim- tıka basa doluydu.

Kutlamaya otobüsteki gençlerin şarkılarıyla başladık. Otobüste fotoğraf çekemedim çünkü gençler istemedi, "Edemiyoruz polisle uğraşalım," dediler.

Toğrul: "Mobbing uyguluyorlar"

Batman Newrozunda polis arama noktalarından kaynaklı bir sorun yaşanmamıştı. Ancak sanki Batman polisiyle Diyarbakır polisi farklı İçişleri Bakanlıklarına bağlıymış gibi farklı uygulamaları vardı.

On binlerce Diyarbakırlıyı arama noktalarında bekleten polis, kaçınılmaz gerilimde halka gaz bombalarıyla saldırdı. Hemen öncesinde Çevik Kuvvet Amiri bir polis memuru, az daha HDP Antep Milletvekili Mahmut Toğrul'a saldırıyordu, sanırım başta milletvekili olduğunu bilmiyordu. Toğrul polisin tavrını "mobbing" olarak değerlendirdi.

Biber gazı özlemi

Polisin ilk arama noktası önündeki on binlerce kişi beklemekten sıkılınca ateşler yakıldı, etrafında halaya duruldu.

Her yer Newroz'a dönünce, aramalarla bunaltma taktiği klasik yönteme döndü: Diyarbakırlılar uzun bir aradan sonra biber gazı soludu. Gaza maruz kalan iki gencin diyaloğu ilginçti: "Özlemişim ha biber gazını!"

Engelleme çabaları alanda da devam etti

Polisin geçtiğimiz yıllardan farklı olarak sahnenin etrafını üç metre telle çevirmesi dikkat çekerken, halaylar eşliğinde PKK Lideri Abdullah Öcalan lehine slogan atan gençlerin gözaltına alınmak istenmesi de provakasyon girişimi olarak değerlendirildi.

Birçok genç ve kadın yöresel kıyafetleri nedeniyle alana alınmazken bazıları gözaltına alındı. Park içinde gözaltı yapmak isteyen polisler ise gençlerin tepkisiyle geri çekildi. Ayrıca polisin çektiği üç metrelik tel örgü de delindi, Newroz coşkusu sınır tanımadı.

Kadın ve çocuklar rengarenkti

Altı arama noktasını geçip birkaç doz biber gazını da ciğerimize çektikten sonra nihayet Newroz Parkına ulaştık. Newroz Parkına ulaşan kalabalığın büyüklüğü -hayır hayır, kocamanlığı- henüz parka ulaşamayan on binlerden belliydi zaten. Kadın, çocuk, genç, yaşlı binlerce kişinin rengarenk giysileri ışıldıyordu.

Program boyunca anneleriyle aynı yöresel kıyafetleri giyen kız çocuklarını çekip durdum, rengarenk yöresel kıyafetleriyle genç kadınlar, çok sayıda halay kolunda bazen şarkılar eşliğinde, bazen de davul zurna eşliğinde halay çekerken, zaman zaman PKK Lideri Abdullah Öcalan lehine sloganlar atıldı.

"Eşbaşkanlık mor çizgimizdir"

Newroz Parkının duvarlarına Newroz Tertip Komitesi tarafından çok sayıda pankart asıldı. Bazıları şöyle: "HDP Kapatılamaz, Halkın İradesine Kelepçe Vurulamaz", "Faşizm Kaybedecek, Halklar Kazanacak", "Eşbaşkanlık Mor Çizgimizdir", "Newroz Ruhuyla Mutlaka Kazanacağız".

Nevruz değil Newroz

Newroz Parkının bulunduğu caddeye "Nevruz Caddesi" ismi verilmiş. HDP'li belediyelere kayyum atanmadan önce adı neydi, bilmiyorum ama 21. yüzyılda hala dile ve kültüre bu denli tahammülsüzlük, Türkiye'de birlikte yaşam adına çok büyük ayıp...

Kemal ve Deniz de alandaydı

Geçtiğimiz yıl İzmir HDP İl binasında katledilen Deniz Poyraz ile 21 Mart 2017 tarihinde Amed'te Newroz kutlamaları sırasında polislerce katledilen Kemal Kurkut'un dev posterleri alandaydı. Konuşmacılar da Poyraz ve Kurkut'u andı.

"Fotograflari memura vêrmiyesen"

Newroz programının sonlarına doğru hala gelenler var mı diye parkın dışına bakmaya çıktım. Saat 17.00 sularıydı. Gelişler seyrekleşmişti ancak polislerin 20-30 metre uzağında çocuklar 90'lı yıllardaki gibi karton ve gazete parçalarıyla iki araba lastiğini tutuşturmaya çalışıyordu.

Newroz'un benim için en güzel fotoğraflarından biri buydu. Fotoğraflarını çektikten sonra biri arkamdan seslendi: "Abê fotogaflari memurlara vêrmiyesen ha!" Yox abê heyran, vermem, dedim.

Kadın polis kumanyasını çocuklarla paylaştı

Sabahki hengameden sonra - hengame, demeyeyim, bildiğimiz bezdirip korkutma - katılımı zayıflatma amaçlı tahriklerden sonra program çıkışında karşılaştığım manzara kadın bir polise yaraşırdı: Kadın polis kumanyasını annesinin elini tutmuş bir çocukla paylaştı. Benim içimi ısıtsa da birkaç genç, alana girişte yaşatılan zorluklardan olacak, bu durumdan hoşnut değildi ki çocuğun annesi de çocuğu azarladı: "Niye alıyorsun? Marketten alırdık sana ne istiyorsan?"

SMA'lı Şervan Diyarbakır'da da unutulmadı

Batman'da öğrencilerin tedavisi için yardım topladığı Mardinli bebek Şervan Diyarbakır'da da unutulmadı. Öğrenciler Şervan'ın tadavisi için kumbaralarda para topladı.

Polisle dertleştik

Sık dokunmuş kalabalık arasından gıdım gıdım ilerlemekten sıkılınca cadde kenarındaki polis bariyerinden geçmek istedim. Genç bir polise basın tanıtım kartımı gösterdim, mümkünse geçmek istediğimi söyledim. O arada Batman Newroz'unu da takip ettiğimi, orada böyle bir uygulama olmadığını ve hiçbir sıkıntı olmadan da kutlamanın yapıldığını söyledim, hiç tepki vermedi. Komiserine sordu geçip geçemeyeceğimi, komiserinden izin çıkmadı.

Yüzündeki mahcup ifadeden yardımcı olmak istediği belliydi, o da bana yetti, sağ olsun. Altı gündür mesai boyunca ayakta olduğundan, bazen saatlerce lavaboya gidemediğinden, sigara içemediğinden bahsetti. Allah başka dert vermesin.

Newroz'un siyasi mesajı

Newroz programında söz alan konuşmacılar özetle Kürtlerin artık siyasi birliğini sağlaması ve HDP'nin Türkiye'de demokrasi bloğunu güçlendirmesi gerektiğine dikkat çekti.

HDP Eş Genel Başkanı Pervin Buldan, Türkiye'nin demokratikleşmesi, dolayısıyla bir çok sorununu çözebilmesi için Kürt sorununun kilit olduğunu, bunun için HDP'nin anahtar rolünde olduğuna vurgu yaparak "Dolmabahçe mutabakatının arkasındayız!" dedi. (UAA/AS)

* Diyarbakırda "şehir çocukları", nam-ı diğer qırıxlar, polise "memur" diyor.