Mevcut başbakan Pedro Sanchez'in erken seçim kararı sonrası İspanyol partilerin seçim kampanyaları tüm hızıyla devam ediyor seçime sayılı saatler kala.
Siyasi sistemi kısaca anlatmak gerekirse bu seçimler sadece meclis üyelerini değil aynı zamanda senato üyelerini de seçmek için.
Senatonun önemini geçtiğimiz yıl Katalanların bağımsızlık ilan etmesinden sonra öğrenmiş olduk (anayasanın 155. maddesinin uygulanması, Katalan politikacıların şu an hapiste olması, başkan Puigdemont'un politik suçlu sıfatıyla Belçika'ya kaçması senatonun onayladığı 155'in sonucu).
Güncel anket sonuçlarına göre sosyalist parti PSOE açık arayla önde görünüyor ancak tek başına hükümet kurması için gereken 176 koltuğa (yaklaşık %44) ulaşamıyor.
Bu durumda koalisyon hükümeti olasılıkları var ki bu da durumu olduğundan da karışık hale getiriyor.
Franco'nun devamı yeni parti
İspanya'da yıllarca popüler olan merkez sağ/sağ gücünü kaybediyor derken yeni bir parti doğdu: Vox.
Kendilerini diktatör Francisco Franco'nun devamı olarak görüp, faşist olarak adlandırılmaktan çekinmiyorlar ve Endülüs bölgesinde yapılan yerel seçimde (Vox'un ilk seçimi) beklenenin oldukça üzerinde bir performans gösterip biz de buradayız dediler.
Geçtiğimiz yıl hükümeti PSOE'ye kaptıran Partido Popular'da eski başkan Mariano Rajoy'un yerine gelen daha genç Pablo Casado, PP iktidara gelmezse ülkenin bölüneceği görüşünde.
İşin aslı Katalan krizinin pik yaptığı dönemlerde iktidarda hep PP vardı ve pek de ılımlı bir tavır göstermediler. Ekim 2017'de Katalonya'daki 'illegal referandum' sonrası dönemin başbakanı Rajoy, krizi adeta görmezden geldi.
Hatta Katalonya genel seçimleri kampanyasında partisine destek olmak için bir video yayınlayıp "Katalanları severim, bir şeyler yaparlar" dedi. (çeviri de anlam kaybı olduğunu düşünenler için not: İspanyolcada da ne demek istediği anlaşılmıyordu). Pablo Casado seçim kampanyası boyunca Pedro Sanchez'in A dediğine B diyerek zaman zaman kendisiyle bile çelişkiye düştü.
Asgari ücreti tekrar düşüreceklerini söyleyip sonra hayır ben öyle demedim dedi mesela aynı gün içinde.
Küçük şato ve çizilen imajlar
Katalonya'dan çıkan ama bağımsızlık karşıtı Ciudadanos partisi ise bu seçimde öncekilere göre daha iddialı. Aralık 2017'de Katalonya seçimlerini kazanan partinin 2. ismi Inés Arrimadas idi ancak tek başına çoğunluğu sağlayamayıp başkanlığı Quim Torra'ya kaptırdı.
Bu seçimleri zafer olarak goren C's gençlik, AB, eşitlik temalarını vurguluyor kampanyasında. Partinin genel durumu bu şekildeyken genel başkan Albert Rivera'nın bir türlü İspanyolların sevgisini kazanamadığını eklemek gerek. Anketlerde en yüksek 3. oya sahip C's, merkez sağ olmasıyla birlikte koalisyon kurulmasında büyük öneme sahip.
İspanya'nın en olaylı/skandallı partisi diye nitelendirebileceğimiz Podemos'un bu seçimde tek rolü koalisyon kurulmasında PSOE'ye destek sağlayabilmek olacak gibi duruyor.
Yaşam tarzı ve söyledikleriyle dikkat çeken parti başkanı Pablo Iglesias son dönemde, yıllardır çizdiği imajın dışına çıkmaya başladı. 'Sosyalist başkan' ve partinin bir diğer kurucusu Irene Montero çiftinin satın aldığı 600 bin Euro civarında küçük şato ortaya çıkınca Pablo Iglesias ve Podemos'un inandırıcılığı biraz sarsıldı.
Koalisyon kurma durumu büyük bir bilinmez şu anda. Haliyle seçim öncesi parti liderleri durumu konuşmuyor bu da seçimden sonra, büyük bir ihtimalle, uzun bir süre hükümet kurulmasını bekleyeceğiz demek oluyor.
Seçeneklerden biri PP+PSOE, yani muhafazakar sağ ve sosyalist bir hükümet. Diğeri C's+PP+Vox, çok mümkün görünmüyor açıkçası ama İspanyol siyaseti sürprizlere açık, ne olacağı bilinmez.
Daha mümkün bir ikili ise PSOE+C's ancak seçmen kitlesi olarak yakın olsalar da parti liderleri oldukça zıt karakterler. Son olarak sol koalisyonu PSOE+Podemos var, ancak Podemos'un son dönemde oy kaybettiğini göz önüne alırsak bu durum da biraz zor gözüküyor.
Katalonya krizine yaklaşımlar kilit önemde
Bu seçimlerde de etkili faktör partilerin Katalonya krizine yaklaşımları olacak.
Franco'nun izindeki Vox, geçtiğimiz yıllarda Katalanlarla arayı açan PP ve milliyetçiliği aşıp Avrupacılığı savunan C's bu konuya ılımlı yaklaşmıyor. Podemos durumun demokrasiyle çözülmesi gerektiği dışında fazla bir öneri getirmezken, mayıs 2018'de güven oyu alamayan PP'nin yerine iktidara gecen PSOE son donemde çözüme yönelik en somut adımları atan parti oldu.
Buna rağmen son 1 yılda Barselona'ya her gelişinde Pedro Sanchez protestolarla karşılandı.
Pazar akşamı sandık sonuçları belli olacak ancak şimdilik anket sonuçları sandıktan kesin bir sonuç çıkmayacağını işaret ediyor. İspanya gündemini yoğun günler bekliyor. (AY/PT)
