Artan ilgi nedeniyle yeni yılın ilk yazısını e-kitaba ayırdım. Daha önce Biamag'ın "bilişim köşesi"nde yayınladığımız Ücretsiz e-kitap İçin 10 Adres ( http://bianet.org/biamag/kultur/121989-ucretsiz-e-kitap-icin-10-adres ) ve En İyi 10 e-kitap Okuyucu ( http://bianet.org/biamag/medya/123307-en-iyi-10-e-kitap-okuyucu ) başlıklı incelemeler büyük ilgi gördü.
Ama baştan söyleyeyim: "Hangi cihazı önerirsiniz?", "Tercihim hangi e-okuyucu olsun?" tarzı e-postaları hiç dikkate almadım. Bu satırların yazarı, araştırma ve inceleme notlarını paylaşan "biraz meraklı bir kullanıcı", o kadar. İnceleyip araştırdıktan sonra hangi cihazı edineceğiniz konusunda hâlâ kafanızda net bir fikir oluşmamışsa doğrundan elektronik ürünler satan herhangi bir mağazaya gidin. Orada mutlaka hangi cihazın ihtiyaçlarınızı karşıladığı konusunda sizi aydınlatabilecek bir rehber bulursunuz.
***
Gelelim bu haftanın inceleme konusuna: Amazon Kindle, e-kitap okuyucu denince ilk akla gelen cihazlardan. 2007'de çıkarılan ilk nesilden sonra, geçen yılın ağustos ayında üçüncü sürümü gün ışığına çıktı. E-kitaba artan ilgiyle birlikte Kindle 3'ler de büyük ilgi görüyor. 8 milyon adetten fazla satan Kindle, Amazon'un "tüm zamanların en çok satan ürünü" oldu. Kuşkusuz, başta iPad olmak üzere renkli ekranlara sahip tablet bilgisayarların gözde olduğu bir devirde bu, kayda değer bir ilgi!
e-ink teknolojisi ekrandan okumayı kolaylaştırıyor
6 inç ekrana sahip Kindle 3'ün, bir önceki nesle kıyasla ebatları daha da küçülüp incelmiş. Cihaz yüzde 15 dolayında hafiflerken, sayfa çevirme hızı da yüzde 20 dolayında arttırılmış. Kindle 3, LCD ekranlı iPad'e kıyasla e-ink'i kullanıyor. Gözü yormayan elektronik mürekkep teknolojisi, sahilde güneşlenirken bile net bir görüntü sağlıyor. Yazı büyüklüğünün dilediği gibi ayarlanabilmesi, okumayı kolaylaştıran bir başka özellik.
Farklı metin boyutu seçeneklerinin yanı sıra yazıtipini, satır aralarındaki boşlukları ve kenar boşluklarını da değiştirebiliyorsunuz. Cihazınızı enlemesine ve tersine tutarak da belgelerinizi okuyabiliyorsunuz. 2'nci nesil Kindle'lara oranla kontrast oranının yüzde 50 artmış olması, okumayı keyifli kılıyor. Diğer taraftan e-ink, enerji tasarruf özelliğiyle batarya ömrünün de, dile kolay, tam 1 ay dayanmasını sağlıyor. 3 GB'lik bellek, binlerce e-kitaba yer sunuyor.
İnternet bağlantısı Wi-Fi ve 3G ile sağlanıyor. Kindle'a kitaplarınızı da iki farklı yoldan aktarabiliyorsunuz. E-kitabı Amazon'dan satın almak bunlandan ilki. Bununla birlikte PDF formatındaki herhangi bir belgeyi Kindle'a aktarmanız da mümkün. PDF belgesini Kindle'ı satın alan her kullanıcıya tahsis edilen özel e-posta adresine "convert" başlığıyla yollamanız yeterli.
Sosyal medyasız olmaz!
Kindle'ın dokunmatik ekranı yok, ancak klavyesiyle okuduğunuz kitap hakkında notlar alabiliyor, önemli bulduğunuz kısımların altını çizebiliyorsunuz. Tabii ki sosyal medyasız olmaz, bunları hemen Facebook ve diğer ağlardaki hesabınıza yollayabiliyorsunuz. Bunun için tek bir defaya mahsus olmak üzere Seçenekler (Preferences) kısmında sosyal medya kullanıcı adı ve şifresini girmeniz yeterli. Kindle kullanılmadığı zamanlar ekran koruyucusu devreye giriyor. Belli aralıklarla rastgele değişmek üzere, cihazda kayıtlı herhangi bir kitabın kapağı ekrana getiriliyor.
Böylece Kindle kendini hatırlatıyor ve "beni al, biraz karıştır, biraz oku" şeklinde özetleyebileceğimiz "kütüphane efekti" elde edilmiş oluyor. Cihazın arkasındaki kadifemsi malzeme ve zarif, estetik yapı, normal kitabın kokusundan, dokunuşundan vaz geçemeyenlere hitap ediyor.
Kindle 3'ün bunların dışında pek dillendirilmeyen başka bazı özellikleri daha var: Cihaza entegre edilen mikrofon bunlardan biri. 'text to speech' özelliğiyle e-kitapları sesli olarak "okuyabilen" Kindle 3, ayrıca kulaklık ve USB girişi arasında yer alan bir mikrofona sahip. Kullanım kılavuzunda "henüz kullanım dışı" (disabled) olarak belirtilen bu mikrofonla neye hazırlık yapıyor belli değil.
Kindle'da teknoloji ibresi ne yönü gösteriyor?
3'ncü nesli, Kindle'ın bir değişim sürecinde olduğunu ortaya koyuyor. Basit de olsa, "flash özürlü" de olsa bir internet tarayıcısına sahip olması buna işaret ediyor. Kindle 3'le ses dosyalarının yanı sıra görüntülü belgelerin de artık saklanıp izlenebiliyor olması, "multimedyal okur cihazı" yolunda önemli adımları oluşturuyor. Bir sonraki nesil Kindle ile Skype üzerinden video konferanslar yapıp online dergilerimizi pırıl pırıl renkli e-ink ekranlarda okuyabilecek miyiz? Neden olmasın. Renkli e-ink ( http://www.pcmag.com/article2/0,2817,2375466,00.asp ) artık bir rüya olmaktan çıktı. Bunların yanına bir de dokunmatik ekran istemek sizce fazla mı olurdu?
***
Biamag'da 15 Mayıs 2010 tarihinde yayınlanan Ücretsiz e-kitap İçin 10 Adres başlıklı yazıda bazı ücretsiz e-kitap adresleri sıralamıştık: Altkitap.com ( http://www.altkitap.com/default.asp ), Open Library (http://openlibrary.org/ ), Google E-Kitap ( http://books.google.com/ebooks ), ManyBooks.net ( http://manybooks.net/ ), Mslit.com ( http://www.microsoft.com/reader/ ), PlanetPDF ( http://www.planetpdf.com/ ), Baen Free Library ( http://www.baen.com/library/ ), Oxford Text Archive ( http://ota.ahds.ac.uk/ ), NetLibrary.net ( http://netlibrary.net/WorldHome.html ). Listeye birkaç adres daha ekleyelim:
Ücretsiz e-kitap için adresler
Feedbooks ( http://www.feedbooks.com/ ): Yalnızca binlerce ücretsiz e-kitaba ev sahipliği yapmakla kalmıyor, size ait eserleri de dijital aleme katıp e-yazar yapıyor. Bunun için pdf formatında kaydettiğiniz eserinizi siteye yüklemeniz yeterli. Site, PDF formatını diğer e-kitap formatlarına da dönüştürüyor.
Project Gutenberg ( http://www.gutenberg.org/wiki/Main_Page ): Başta klasikler olmak üzere 33 binden fazla ücretsiz e-kitap, HTML, salt metin ve Kindle gibi farklı formatlarda sizleri bekliyor.
Internet Archive ( http://www.archive.org/ ) : Daha çok eski internet sayfalarını arşivleyen Waybackmachine (http://www.archive.org/web/web.php ) ile adını duyuran platform, müzikten resme akla gelebilecek her türlü multimedya ögesini de arşivliyor. Bunlar arasında ücretsiz e-kitaplar da var.
LibriVox ( http://librivox.org/ ): Eşsiz bir sesli kitap kaynağı. Teliften düşmüş klasikleri mp3 formatında bilgisayarınıza indirebiliyorsunuz.
Bu arada Altkitap'ın geleneksel öykü ödülü ( http://www.altkitap.com/OykuOdulu2010.asp ) için son başvuru tarihinin 15 Şubat 2011 olduğunu hatırlatalım.
***
Yokluğumda Neslihan Çavuş 3 bölüm halinde 2011 öngörülerini derlemiş. Kaçıranlar için tekrar hatırlatalım: 1 Ocak 2011'de yayınlanan Medyaya Yön Verecek 10 Trend ( http://bianet.org/bianet/biamag/126893-2011de-medyaya-yon-verecek-10-trend ) başlıklı yazıyla başlayan seri bilişime yön verecek trendlerin anlatıldığı ikinci bölümle ( http://bianet.org/biamag/bilisim/127055-2011-de-bilisime-yon-verecek-10-trend ) devam etti. 2011 öngörüleri serisi 2011'de Sosyal Medyaya Yön Verecek 10 Trend başlımlı yazıyla ( http://bianet.org/bianet/bianet/127205-2011de-sosyal-medyaya-yon-verecek-10-trend ) tamamlandı. Ne diyelim, eline sağlık sevgili Neslihan Çavuş! (NH/EÖ)
