2009 yerel yönetim belediye başkanlığı seçimlerinde 20 ilçe ve Büyükşehir belediye başkanlığını Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) kazandığı Konya’da, 11 ilçenin belediye başkanlıkları ise 7 ilçede Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ve 1’er olmak üzere 4 ilçede Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Demokrat Parti (DP), Saadet Partisi (SP) tarafından ve sonuncusu da bir bağımsız adayca kazanıldı.
11 ilçede belediye başkanlığı seçimini kazanan partiler, AKP’yi bu ilçelerde (+) aday etkisiyle geçerek bu başarıyı elde ettiler. Çünkü 2007 genel milletvekili seçimlerinde belediye sınırları içerisinde Konya ilçelerinin tamamından AKP birinci parti olarak çıkmıştı. Dolayısıyla 2009 yerel yönetim belediye başkanlığı seçimlerinde Konya’da, 31 ilçenin 11’inde parti ağırlığının önüne aday etkisi geçmiş oldu.
2009 – 2011 Seçimlerinden 2014 Seçimlerine yansıma
6360 sayılı yasayla Büyükşehirlerde belediye başkanlığı seçimlerinde oy kullanacak seçmen sayısı artınca yerel yönetim seçimlerindeki il genel meclisi seçmen kitlesiyle belediye başkanlığı seçmen kitlesi aynılaşmış oldu. Konya’da belediye başkanlığı seçmen kitlesinin yeni yasayla yüzde 104,1 oranında artışı, il genel meclisi seçim sonuçlarını yeni belediye başkanlığı seçimleri için gösterge sonuçlar haline getirmiş oluyor. Bu sonuçlar ise Konya’da Büyükşehir ve 31 ilçenin tamamında AKP’nin birinci parti oluşunu öne çıkarmış oluyor
2011 genel milletvekili seçimi, Konya’da il genel meclisi seçimi sonuçlarını daha netleştirip il genelinde 50 puana yaklaşan, ilçeler ayrımında 25 puanla 60 puan arasında değişen oy oranları farkıyla AKP’yi ulaşılamaz parti konumuna taşıyor.
Konya’da AKP’nin belediye başkanlığında rakibi olabilecek partiler Büyükşehir ve 21 ilçede MHP, 8 ilçede CHP ve 2 ilçede de 2011 seçimlerine bağımsız adaylarla katılmak zorunda kalan Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) oluyor. Ama birinci parti ile ikinci parti arasındaki oy farkı öylesine yüksek bir düzeye çıkıyor ki, normal koşullarda (+) aday etkisi yoluyla partiler arasındaki oy farkının kapatılabilirliği neredeyse olanaksız bir hale geliyor.
Kır/kent ve mahalle statüleri ayrımında parti tercihleri
2911 genel milletvekili seçimlerinde AKP Konya’da kayıtlı seçmenlerin yüzde 60’ının oyun alırken ikinci sıradaki parti olan MHP’nin oy oranı ise ancak yüzde 11,3 düzeyine erişiyor. CHP ise, kayıtlı seçmenin yüzde 8,8’inin oyunu alabilen bir noktada duruyor.
Konya’da 2011 seçimlerinde oy kullanmayan ya da oyu geçersiz olan seçmenlerin oranı yüzde 13,8’e ulaşırken, bu seçmeyenler grubu AKP’den sonraki en büyük seçmen kitlesini oluşturuyor. AKP dışındaki partilere oy verenlerle seçmeyenler birlikte hareket etseler bile, bu kesim ancak AKP’nin üçte ikisi büyüklüğüne ulaşabilen oranıyla iktidar partisine rakip oluşturabilecek bir güç teşkil etme potansiyeline sahip görünmüyor.
Konya seçmeninin yüzde 32’si kırsal yerleşim yerlerinde yaşayan seçmenlerden oluşuyor. AKP’nin bu kesimdeki oy oranı yüzde 55 düzeyinde.
Konya’da orta alt/orta/orta üst statülü mahallelerde yaşayan seçmenlerin oranı yüzde 45,9 ve bu kesimde AKP’nin oyu yüzde 64,1 ile en üst düzeyine ulaşıyor. Dolayısıyla AKP Konya’da farklılaşan oy oranlarıyla yüzde 55’e inen, yüzde 64,1’e yükselen bir dağılımla 2011 milletvekili seçimleri penceresinden bakıldığında rakipsiz, yetişilemez görünüyor.
2014 yerel yönetim seçimleri, kutuplaşmaya dayalı genel seçim politikalarıyla Konya’da acaba nasıl bir seçim sonucu ortaya çıkaracak? Bu sorunun yanıtı,
* AKP’nin kayıtlı seçmen bazıyla oy kaybetmemesi ya da oy kazanımı, seçim politikası olarak uygulanan kutuplaşma yaklaşımının benimsenmesi ve desteklenmesi durumunda,
* AKP’nin kayıtlı seçmen bazıyla 10-15 puana kadar oluşacak oy kaybı, yerel seçim etkisinin genel seçim havasının önüne geçmesi durumunda,
* AKP’nin 15 puanı aşan oy kayıpları iktidar yıpranması ve kutuplaşma politikalarına tepkiyle yerel seçim etkisinin birleşmesi durumunda,
ortaya çıkabilecek sonuçlardır diye verilebilir.
2014 yerel yönetim seçimleri sonucunun nasıl bir görünüm sergileyeceği ve hangi partilerin lehine ya da aleyhine dağılımlar ortaya çıkaracağı çok kısa bir süre sonra görülecek. Burada Konya’nın önemi, Büyükşehirler içinde AKP’ye en yüksek düzeyde oy veren il olmasından geliyor. Çünkü hangi politikanın nerede nasıl yansımalar bulduğu ve ne gibi değişmeler yarattığı önemli bir inceleme konusu. İşte Konya, 2014 seçimlerinde bu yönüyle de bir örnek olaya inceleme konusu oluşturacak. (ST/HK)