Saddamın Yakalanması Direnişi Bitirmeyecek

ABD Başkanı George Bush, Saddam Hüseyin’in ele geçirilmesini zafer olarak kutlarken, Irak’taki işgal birliklerinin komutanı eski Irak diktatörünün yakalanmasının, işgale karşı süre giden direnişin hemen biteceği anlamına gelmeyeceğini söylüyor.

Uzmanlar, Pazar günü yapılan açıklamalardan da önce Saddam’ın ölümü ya da hapsedilmesinin ABD’nin Irak’ta karşı karşıya bulunduğu sorunları ortadan kaldırmayacağını açıklamışlardı. Çünkü, zaten çoktandır Baas Partisine ya da Saddam’a sadakat, direniş için bir katalizör olmaktan çıkmıştı. Kaldı ki Irak’taki iç durumunun karmaşıklığı kendi başına bir şiddet ve kargaşalık kaynağı haline gelmişti.

Şii ögesi öne çıkabilir

Hatta kimi uzmanlar, Saddam’ın ele geçirilmesinin Şiiler’in seçimlerin bir an önce gerçekleştirilmesi taleplerini güçlendirerek militan taktiklere başvurmalarının önünü açmış olabileceği görüşünü ileri sürüyor.

Michigan Üniversitesi tarih profesörlerinden Irak uzmanı Juan Cole "artık Saddam’ın işi bitmiş olduğuna göre Şimdi Şiiler tutumlarını daha da sertleştirebilirler,” diyor.

"ABD siyasetini benimsemeyen Şiiler ya da işgale karşı olanların artık ABD çekilirse Saddam geri mi döner diye korkmalarına gerek kalmadı.”

Cole kendi web sitesinde Pazar günü yazdığı bir değerlendirmede, "bundan böyle siyasi çekingenliklerini üstlerinden atmaları ve itirazlarını sokakta dile getirmeleri büyük olasılık,” öngörüsünde bulundu.

Saddam’ın direniş lideri olmadığı görüldü

ABD birliklerinin bir numaralı hedefi olan Saddam Hüseyin, kendisine karşı düzenlenen iki “kafa koparma” hava harekatından kurtulmayı başarmıştı. ABD askeri yetkilileri Saddam’ın Tıkrit civarında saklandığına ilişkin bilgilere sahip olduklarını açıklamalarına karşın hava harekatlarından sonra Saddam’ın izini kaybetmişlerdi.

Sonunda istihbarat doğrulandı ve Saddam doğduğu kent civarındaki bir çiftlik evinde 2 metreye 2,5 metre genişliğinde bir “köstebek yuvası”nda ele geçti.

Askeri komutanlar işgale kaşı direnişin “Saddam’a sadık” unsurlarca yürütüldüğünü söylemelerine karşın, kendisine özellikle Basçılar için simgesel konumu dışında pratik bir önder rolü biçmiyorlardı. Bu Saddam’ın yakalanışıyla da doğrulandı. Saddam perişanlığının yanırsa, dışarıyla bağlantısını sağlayacak elektronik ya da uydu haberleşmesi olanaklarından da yoksundu.

Senato İstihbarat Komitesi’nin Demokrat Parti sözcüsü Jay Rockfeller, “yakalandığı yere ve koşullara bakarsak Saddam’ın isyanı yönetmekte olmadığını pek az denetim ve etkiye sahip olduğunu görürüz,” diyor. "Bu önemli ve tedirginlik verici çünkü ortaya çıkıyor ki, isyancılar Saddam için değil ABD’ye karşı savaşıyorlar.”

Kimi uzmanlarsa, Saddam’ın yakalanmasının, özellikle Baas üyeleri üzerinde moral bozucu bir etkisi olacağı kanısında.

Tink-tank kuruluşu “Brookings Institution”dan askeri yorumcu Michael O'Hanlon Ulusal Televizyon’a (NPR)verdiği demeçte Saddam’ın yakalanmasının “destekçileri üzerinde yıkıcı bir darbe etkisi doğuracağını” söyledi.

Gözlemciler, bu etkinin Irak’taki Saddam karşıtları üzerinde daha da belirgin olarak görüleceği kanısında. Ancak bunun işgalden yana bir tavra yol açıp açmayacağı konusunda görüş ayrılıkları var.

Dış İlişkiler Konseyi’nden (CFR) Orta Doğu uzmanı Judith Kipper, "Saddam’ın yakalanması Iraklılar’a Saddam taraftarlarını kendi aralarından atmak için daha çok cesaret ve psikolojik üstünlük sağlayacaktır,” derken emekli general William Nash, Saddam’ın yakalanmasının Sünni Üçgeni’nde yaşayanların işgalle daha sıkı işbirliğine girmelerine yol açacağı kanısında: “Herkes trene binmek isteyecektir.”

Ancak aralarında Cole’un da bulunduğu diğer uzmanlar, bu yaklaşımların aşırı iyimser olduğunu düşünüyor. Pazar günü kaleme aldığı analizde Cole, “ülkenin merkezindeki Sünni Arap direnişçiler, zaten çoktandır Saddam’ı ve Baas’ı simge olarak görmekten vazgeçmişlerdi,” diyor. Onların savaşmak için yerel nedenleri var. Bir bölümü Baas’ı lanetleyen Sünni köktendinciler, diğerleri, ülkelerinin işgalinden ötürü yese kapılmış Arap milliyetçileri, Kimileri öldürülen akraba ve yakınlarının kan davasını güdüyor. Kimileri ise Şiiler ve Kürtlerin hakimiyeti altında ikinci sınıf vatandaş olma korkusuyla hareket ediyor.”

Gelecek günler hangi tezin doğru olduğunu gösterecek. (JL/EK)