Direnen Carrefoursa işçilerini, polis "Size Sabancı'nın selamını getirdik" diyerek gözaltına alıyor. Eti Krom'un patronu işçilerin karşısına geçip "Yarın hepinizi kapının önüne koyarım. Kapıya kilidi vururum. Burası kapanır" diye tehdit ediyor. Fernas patronu ve aynı zamanda 28. Dönem AKP Batman Milletvekili Ferhat Nasıroğlu sırtını iktidara dayamanın rahatlığını yaşıyor.
Bu arada Polonez işçileri günlerdir direniyor, diğer direnen işçiler gibi zaman zaman polis şiddeti ile karşılaşıyorlar. Hatta diğerlerine göre "paylarına düşen" daha fazlası oluyor.
Polonez, et ürünleri üretiyor ve satıyor. Çalışanlara yönelik polis saldırılarının ardından acaba bu şirket gücünü nereden alıyor diye merak ettim.
Şirketin sitesine göz attığımızda, geçmişinin 1960 yılına dayandığını görüyoruz. "Abant Çiftliği" markasını ortaya koyan Trakya Et ve Süt ürünleri Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi ile iş hayatına başlayan Akkaş ailesinin yolu 2021 yılında Ürdün merkezli Siniora Food and Manufacturing PLC şirketi ile kesişiyor. Siniora Food, şirketin yüzde 77'sini alarak hakim ortak durumuna gelirken, Siniora Food'u temsilen Majdi Kazem Abdelselam Alsharif yönetim kurulu seçiliyor.
Siniora Food, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Filistin ve Türkiye'de de faaliyetini sürdürüyor. Siniora ve Trakya arasındaki birleşme konusunu karara bağlayan Rekabet Kurulu kararında "Dosya mevcudu bilgilere göre, devralan şirket SINIORA işlenmiş et üretimi ve satışı faaliyeti ile iştigal etmekte, her biri Filistin, Ürdün ve Birleşik Arap Emirlikleri’nde olmak üzere toplamda (...) üretim fabrikası ve yine aynı bölgede (...) dağıtım şirketi bulunmaktadır. SINIORA, Filistin’e fon ve yatırım yönlendirme amacıyla kurulan ve birçok sektöre yayılan çeşitli yatırımlara sahip bir yatırım holding şirketi olan APIC tarafından kontrol edilmektedir. Her iki şirketin de Türkiye’de herhangi bir faaliyeti, iştiraki, bağlı ortaklığı veya varlığı bulunmamakta olup, Türkiye’den herhangi bir gelir elde etmemiştir" bilgisi yer alıyor. Yani Siniora'nın arkasındaki güç APIC. APIC'ın açılımı Arab Palestinian Investment Company, Türkçe karşılığı ise Arap Filistin Yatırım Şirketi.
Şirket gücünü uluslararası sermayeden alıyor
Siniora, Ürdün borsasında işlem görüyor. Son bir yıl içerisinde hisseleri 2023 yılının sonlarına gelindiğinde 5,30 dolar düzeyine çıkmış görünüyor. Hamas'ın İsrail'e yönelik saldırısının gerçekleştiği tarihlerde şirket en iyi dönemini yaşamış.
2024 yılında ise hisse senetleri 3.20 dolar seviyesine kadar düştü. Mart 2024'te dibi gören şirket 2024'ün ikinci yarısında toparlandı. Ancak Polonez işçilerinin eyleminin başladığı dönemde yeniden değer kaybı yaşanmaya başladı.
APIC vergi cenneti Virjin Adaları merkezli
Resmi internet sitesinde yer alan bilgilere göre APIC, 1994 yılında Britanya Virjin Adaları'nda tescil edildi ve 1996'da Filistin Ulusal Ekonomi Bakanlığı'na yabancı özel sermayeli anonim şirketi olarak kaydedildi. 2013 yılında ise yabancı halka açık bir anonim şirkete dönüştü.
APIC bünyesinde çok sayıda yan şirket yer alıyor. Şirket ayrıca, Philip Morris, Procter & Gamble, Kellogg's, Hyundai, Chrysler, Dodge, Jeep, Alfa Romeo, Fiat, Fiat Professional, XL Energy, Abbott, B. Braun, Eli Lilly, GlaxoSmithKline, Sanofi Aventis ve Nivea gibi çok sayıda uluslararası şirketle birlikte çalışıyor.
İsrail'in Filistin'de yürüttüğü savaş nedeniyle boykot çağrısı yapılan birçok ürün APIC tarafından dağıtılıyor. Dünya kamuoyunda Filistin'e destek için İsrail ve ABD mallarının boykot edilmesi çağrısı yapılırken Arap Filistin Yatırım Şirketi aralarında boykot çağrısı yapılan markaların da bulunduğu çok sayıda ürünün dağıtımını yapıyor.
Palestine Automobile Company (PAC), Filistin'de Hyundai, MG, Jeep, Alfa Romeo, Fiat, Chrysler, Dodge ve Ram markalarının tek distribütörü
Ticaret hayatına 'offshore cenneti' Virjin Adaları'nda başlayan şirket bünyesinde, National Aluminum and Profiles Company (NAPCO); Siniora Food Industries Company; Unipal General Trading Company; Palestine Automobile Company; Medical Supplies and Services Company; Sky Advertising and Promotion Company; Arab Leasing Company; ve Arab Palestinian Storage and Cooling Company yer alıyor.
Ürdün merkezli şirketin internet sitesinde Filistin'deki adresi olarak "P.O. Box 132 Jerusalem – Palestine" bilgisi yer alıyor. Ancak şirket Ramallah'tan yönetiliyor. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın oğlu Tarık Abbas, bir dönem APIC'in Kurumsal İşler Başkan Yardımcılığı görevini yürütüyor.
Mahmud Abbas'a yöneltilen eleştirilerin başında yolsuzluklara izin verilmesi, kendisinin ve ailesinin servetini artırmak iddiaları yer alıyor.
Şirketin arkasındaki güç, kaynağı çok da belli olmayan uluslararası sermaye. Polis, direnen işçilere sadece "yerli ve milli" Sabancı'nın selamını söylemekle yetinmeyip, uluslararası sermaye için de korumalık görevini üstleniyor.
(Mİ)