TBMM’de 28 Mart 2018 günü “Meclis Sohbetleri” adlı sohbetten önce Çanakkale Türküsünü ve Mehmet Akif Ersoy’un Çanakkale Şehitlerine şiiri kısa bir tiyatro gösteri olarak sahnelendi.
Bu gösterinin ardından basında yer alan haberlere göre; Meclis Başkanı İsmail Kahraman’ın, Çanakkale Savaşı’nı anlatan gösteride önce anne – oğul arasındaki vedalaşma sahnesini “Sarılma var” diye çıkarttırdığı ileri sürüldü. Oyunun süresi 12 dakikadan dört dakikaya düşürüldüğü gazetelerde haberleştirildi.
Gösteride yer alan kadın oyuncuları “sahnenin görünmeyen yerine yerleştirilmesinin” istendiği, kadın oyuncuların sahneye çıkarılmadığı, kadınların bulunduğu sahnelerin oyundan çıkarıldığı haberlerine göre; olan bitenlere kimse ses çıkarmamış. Ne denilirse yapılmış. 10 dakikalık bir oyun TBMM’de sohbet toplantısı öncesinde sergilenmiş.
Cumhuriyet ve Birgün gazeteleri haberlerine göre; “Devlet Tiyatroları'nın üç gün provasını yaptığı gösteriye bir saat kala kadın oyunculara sahneye çıkamayacakları ifade edilirken herhangi bir gerekçe” gösterilmemiş. “Erkek oyuncuların sahnede oyunu sergiledikleri sırada konukların arkasında merdivenlerin üzerinde bekletilen kadın oyuncular, oyunun bitiminin ardından TBMM’den” çıkarılmış (20-30 Mart 2018).
Kimse ses çıkarmamış.
Devlet Tiyatroları Yönetimi ne denilmişse, yapmış, hiç ses çıkarmadan söylenenleri yerine getirmiş. Oyun uzun, kısaltılmış. Sarılma sahnesinin çıkarılması istenilmiş, sahne çıkarılmış. Kadın oyuncuların sahneye çıkmaması isteğine ses çıkarılmamış…
Erkek oyuncular olup bitenlere ses çıkarmamış, karışmamış ve her şey gözlerinin önünde olup biterken oyunlarını oynamışlar. Çok beğenilmiş ve alkışlarla sahneden uğurlanmışlar. Ne kadar tuhaf bir rol arkadaşlığı.
Kadın oyuncu arkadaşları sahnede ve selamda yokmuş, rol arkadaşlarından kimse sesini çıkarmamış.
Devlet Tiyatroları basında çıkan “Kadınlar sahneye çıkmasın” haberleri üzerine yazılı basın açıklaması yaptı. "Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğümüzden gelen kadın ve erkek sanatçılarımız, TBMM tören salonun iki tarafında ve katılımcıların arasında yerlerini almış, toplantının başında 10 dakikalık bir gösteri düzenleyerek Çanakkale Türküsünü ve Mehmet Akif Ersoy’un Çanakkale Şehitlerine şiirini birlikte icra etmişlerdir" dedi. Tiyatro oyuncularının basında çıkan ifadelerini yalanladı.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Sayın İsmail Kahraman’da “Birinci Meclis, Gazilik ve Şehitlik Ruhu” konulu “toplantının içeriğini zenginleştirmek gayesiyle” Devlet Tiyatrolarından gelen ekip, toplantının başında 10 dakikalık bir gösteri yaptığı hakkındaki açıklamasına göre; “Salonun iki tarafında ve katılımcıların arasında yerlerini alan kadın ve erkeklerden müteşekkil sanatçılar gösterilerini yaparak ışık oyunları ve müzik eşliğinde birlikte seslendirip gösteriyi birlikte icra etmişlerdir. Gösteri, katılanlar tarafından büyük bir beğeniyle karşılanmış ve uzunca bir müddet alkışlanmıştır.”
TBMM Başkanlığına göre olay bundan ibarettir ve “Yapılan gösteri ve toplantı kameralar tarafından kayda alınmıştır. Böylesi başarılı bir toplantıyı gölgelemek, tarihe ve şehitlerimize karşı saygısızlık ve kesinlikle maksadını aşan bir dezenformasyondur.”
Gazeteciler olmasaydı neler olup bittiğini öğrenemeyecektik.
Basındaki fotoğraflardan neler olup bittiğini görebiliyoruz. Oyunun provalarında kadınların yer aldığını, sahnelenen oyunda ise kadın tiyatro oyuncularının olmadığını, selamda kadınların yer almadıklarını sadece erkek tiyatro sanatçılarının bulunduğunu fotoğraflardan gördük ve videolardan izledik. Sosyal medyadan ve gazetelerden kadın tiyatro oyuncularının açıklamalarını Meclis Başkanlığına verilen soru önergelerini okuduk.
Doğruları ve neler olup bittiğini medyadan ve kurumların açıklamalarından ve kadın tiyatro sanatçılar hakkında soruşturma açılıp açılmadığını öğrenmeye devam edeceğiz.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığının ve Devlet Tiyatrolarının açıklamaları beklendiği gibi ve hiç şaşırtıcı değil…
Tuhaf ama bütün bunlar Dünya Tiyatro Günü olan 27 Mart tarihinden bir gün sonra olup bitenler…
İlk defa günlerden birinin “Dünya Tiyatro Günü” olarak kabul edilmesi fikri 1961 yılında Uluslararası Tiyatrolar Birliği başkanı Arvi Kivimaa’ya aittir. Dünya Tiyatro Günü'nü çeşitli etkinliklerle kutlama düşüncesi ise 9. Uluslararası Tiyatrolar Birliği Konferansında kabul edilmiştir. Paris’te 1962 yılında Uluslar Tiyatrosu’nun (Theatre of Nations) açılış günü olan 27 Mart günü “Dünya Tiyatro Günü” olarak dünyanın her yerinde kutlanmaya başladı ve ilk evrensel bildirge 1962’de Fransız yönetmen Jean Cocteau tarafından yazıldı.
27 Mart günü tiyatroların kapıları herkese açıktır. Her ülkenin tiyatro sanatçıları tarafından hazırlanan bir bildiri tiyatro sahnelerinde okunur. Ülkemizde ilk ulusal tiyatro bildirisi Türk tiyatrosunun unutulmazı Muhsin Ertuğrul tarafından kaleme alınmıştır.
2018 yılı 27 Mart Dünya Tiyatro Günü Ulusal Bildirisi’ni kaleme alan Profesör Dr. Zehra İpşiroğlu bildirisinin bir yerinde “Şimdi bir oyun izleyeceğiz… Ne hissedeceğiz ne düşüneceğiz? Acaba hüzünlenecek miyiz yoksa gülecek miyiz? Hoşumuza gidecek mi izlediklerimiz, yoksa anlamsız mı gelecek, neden? Kafamızdaki duvarları yıkacak mı, bize yeni bir güç, yeni bir umut verecek mi? Oyunun sonunda bütün bunları bizlere yaşatan tiyatrocuları büyük bir heyecan ve sevgiyle gönülden alkışlayabilecek miyiz?” diyor…
“Bütün dünya bir sahnedir, insanlar da oyuncudurlar.”
W. Shakespeare’in bu ünlü sözünü “Dünya Bir Sahnedir” adlı kitabının “Başlarken” bölümünün en başına yazan Mücap Ofluoğlu, “tiyatro” ve oyuncularını şöyle anlatıyor:
“Tiyatro hem toplumsal hem de bireysel boyutu olan ve bu iki boyutun birbirini yoğun olarak etkilediği bir sanat dalıdır. Bireysel boyut, olduğumuzu sandığımız kişiliğimizdir. Toplumsal boyut ise, çevremizin görmesini istediğimiz kişiliğimizdir. Biz tiyatro sanatçıları, dünyada olduğu gibi, sahnede de iki kişiliğimizle yaşarız. Biri kendi kişiliğimiz, öbürü izleyicilerin görmek istediği kişiliğimizdir. İnsanlar çağlar boyu, oyunu ekmek kadar önemseyip, yaşamlarının vazgeçilmez bir parçası olarak benimsemişler ve değerlendirmişlerdir (Mitos Boyut. Kasım 1995).
28 Mart 2018 günü Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde oynan oyunda kadın tiyatro sanatçıları için hiçbir şey yapmamış ve ses çıkarmamış olan rol arkadaşlarını sahneden alkışlarla uğurluyorum.
İnsanların ve yürekten alkışladığım tüm tiyatro sanatçılarının ekmek kadar önemsedikleri 27 Mart Dünya Tiyatrolar günü kutlu olsun. (Fİ/BK)