9 Mayıs Zafer Günü Zaporijya'da nasıl kutlan(ama)dı?

*Geçen yıl bir yoldaşımla Zaporijya'daki Zafer Parkında 9 Mayıs kutlamasına katılmıştım. İnsanlar heykellerin önüne çiçeklerini bırakıyor, saygılarını gösteriyorlardı. Fotoğraf ve videolar: İsmail Daye

Zaporijya’nın Belinkaya köyünde 2017'de yaşamaya başlar başlamaz öğretmen komşumuzdan köyde 9 Mayıs Zafer Günü kutlamalarını öğrenmiştim.

Böylece, o yıl 9 Mayıs'ta "kadrolu" anti-faşist olarak soluğu köyün meydanında almıştım. Sabahın erken bir saatinde olmasına rağmen köyde Hitler faşizmine karşı mücadelede hayatını kaybedenlerin anısına oluşturulan ve adlarının yazılı olduğu meydan neredeyse doluydu.  

Sonrasında o alana göğüslerinde madalyalar olan yaşlı insanların alana girişlerini heyecan ile izledim ve hepsinin olabildiğince hem fotoğraflarını hem de videolarını çekmeye çalıştığımı hatırlıyorum. 

Her birisi birer kahraman gibi yürüyorlardı. Ağlayanlara da rastladım. Sonrasında insanlar konuşmalar yaptılar. Çocuklar ve kadınlar  halk oyunları oynadılar, dans ettiler, şarkılar söylediler.  

En son şehirde

Bunlar benim beş yıl önceki ilk izlenimlerim olarak hafızama kazındı. Sonrasında her 9 Mayıs’ta bu günü heyecanla karşıladım. Bahçemizdeki leylakları koparıp birçok insanın yaptığı gibi ben de o alana gideceğim günü bekler oldum.

Zaporijya şehir merkezinde bu etkinliğin daha bir coşku ile kutlandığını duymuştum. Hep içimden gidip o etkinliği görmek geçiyordu ki geçen yıl bir yoldaşımla Zaporijya’daki Zafer Parkında o etkinliğe katılma şansını yakaladım.  

Kentin en uzun caddesi olan eski adı ile Lenin Caddesi üzerindeki Zafer Parkına yoldaşımla gittiğimizde parkın çok kalabalık olduğunu gördük. Parkın dışı da kalabalıktı. İnsanlar oradaki heykellerin önüne çiçeklerini bırakıyor, saygılarını gösteriyorlardı.

Parkın girişinde Hitler faşizmine karşı mücadelede gazi olan yaşlı insanlar göğüslerindeki madalyaları gururla taşıyarak oradaki kitleyle birlikte marşlar, türküler söylüyorlardı. Kadrolu anti-faşist birisi olarak o etkinlikte bol bol resimler, videolar çektim. Hem de bunun belki de buradaki son 9 Mayıs kutlaması olduğunu bilmeden.

Bu kez yasak

Bu yıl 24 Şubat’ta Rusya’nın Ukrayna’ya saldırı ve işgali sonrası bugünün nasıl kutlanacağı herkes gibi benim için de bir merak konusuydu.

9 Mayıs öncesi Zaporijya ve köyde sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Daha önce de birkaç kez sokağa çıkma yasağı olmuştu, kentte sıkı bir şekilde uygulanan bu yasağı köyde hiç hissetmemiştim. Alışveriş yerleri açıktı ve insanlar sokaklarda rahatça dolaşabilmişlerdi.

Sabah erken bir saatte uyandım ve bahçeye çıktım. Köyde in cin top oynuyordu. Önümüzdeki yoldan birkaç arabanın geçtiğine şahit oldum. Sanıyorum bu arabalar köy içinde kullanıldı ya da acil bir durum vardı.

*Sokağa çıkma yasağının olduğu 9 Mayıs 2022

Sokakta gün boyu tek bir insan görmedim. Sözcüğün  gerçek anlamıyla köyde sokağa çıkma yasağı uygulandı. 8 Mayıs saat 19.00 itibariyle başlayan sokağa çıkma yasağı 10 Mayıs sabah saat 05.00'da kaldırıldı.

Leylaksız

10 Mayıs sabahı bir gün öncesi kapalı olan alışveriş merkezine temiz içme suyu almak için gittim. Giderken anti-faşist anmaların yapıldığı parkın içinden geçtim. Merakım acaba o alana herhangi bir çiçek ya da çelenk bırakılıp bırakılmadığını görmekti. Hiçbir şeye rastlamadım. 

Daha öncesinden çiçek vs gibi şeylerin bırakılmasının yasaklandığını okumuştum. Sabah o alandan geçeceğimi bildiğimden bahçemizdeki leylaklardan bir demet yapıp oraya bırakma cesaretini ben de gösteremedim.

Hitler faşizmine karşı mücadelede hayatlarını kaybedenlerin adlarının yazılı olduğu parktan geçerken içimi tarifsiz bir hüzün ve yalnızlık kapladı. Yanlarından geçerken “Zaporijya’da yaşayan tek Türk olan sen de bu yıl bizi unuttun” der gibi o alandan bir ses duydum.

Zelenski’nin anti-faşist mücadeleyi sahiplenen demecini gazetelerden okudum. Tek anlamadığım bunun nasıl bir sahiplenme olduğunu anlamamak oldu. (İD/APK/AÖ)

Not: Bu yazımı Çiğdem Mater’e armağan ediyorum.