Yunanistan ve Mısır’dan Türkiye-Libya mutabakatına tepki
* Fotoğraf: Nikos Dendias - Twitter hesabı
Türkiye'nin Libya'nın Ulusal Birlik Hükümeti ile imzaladığı hidrokarbon mutabakatı sonrası Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias dün (9 Eylül) Mısır'a giderek mevkidaşı Samih Şükri ile görüştü. Görüşmede başta yenilenebilir enerji olmak üzere çeşitli alanlarda işbirliğini geliştirmenin yolları ile Orta Doğu ve Libya'daki son gelişmeler ele alındı.
Yunanistan ve Mısır dışişleri bakanları, başkent Kahire'deki Dışişleri Bakanlığı konutunda gerçekleştirdikleri görüşmelerinin ardından ortak bir basın toplantısı düzenledi. Dışişleri bakanları, Türkiye ve Libya arasında imzalanan mutabakatın "yasadışı" olduğunu söyledi.
Ortak basın toplantısında konuşan Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias, "Bu mutabakat Akdeniz'deki güvenliği ve istikrarı tehdit ediyor" dedi. Bakan, "mutabakata karşı çıkmak için yasal çerçevede ellerinden geleni yapacaklarını" kaydetti.
Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şükri ise toplantıda yaptığı konuşmada Libya'da Tobruk'taki parlamento ve başkent Trablus'taki hükümete bağlı farklı kurumlar arasındaki bölünmüşlüğü hatırlattı. Şükri, "Trablus yönetiminin böyle bir anlaşma imzalamaya yetkisi olmadığını" söyledi.
2011 sonrası Libya2011'de Muammer Kaddafi'nin devrilmesinin ardından iç savaşa sürüklenen Libya, Birleşmiş Milletler'in (BM) de tanıdığı Trablus merkezli Ulusal Birlik Hükümeti ile ülkenin doğusunda Halife Hafter komutanlığındaki Libya Ulusal Ordusu desteğiyle kontrolü elinde bulunduran Tobruk merkezli hükümet arasında bölünmüş durumda. Doğudaki hükümet Fransa, Rusya, Ürdün, Birleşik Arap Emirlikleri tarafından desteklenirken İtalya, Türkiye ve Katar Trablus'taki Ulusal Birlik Hükümeti'ne destek veriyor. |
Fransa da "uluslararası hukuka aykırı" demişti
Türkiye ve Libya arasında imzalanan mutabakat hakkında bir açıklama da 7 Ekim'de Fransa Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü'nden gelmişti.
Akdeniz'deki sondaj çalışmalarıyla ilgili 2019'de Türkiye ve Libya arasında imzalanan anlaşmaya dayanarak Türkiye ve Libya'nın Ulusal Birlik Hükümeti arasında imzalanan hidrokarbon mutabakatına Fransa'nın tepkisi sorulan sözcü, bu soruyu şöyle yanıtlamıştı:
"Fransa, bu bilgiyi not etmiştir. Diğer Avrupalı partnerlerin ve Avrupa Dış İlişkiler Servisi'nin de ifade ettiği üzere, Türkiye ve Libya'nın Ulusal Birlik Hükümeti arasında 2019 yılında imzalanan mutabakat muhtırasına ilişkin duruşumuz değişmemiştir.
"Söz konusu Mutabakat Muhtırası, Avrupa Birliği (AB) üye ülkelerinin egemenlik haklarını çiğniyor, uluslararası deniz hukuku ile bağdaşmıyor ve üçüncü devletler için yasal sonuçlar doğurmuyor. Bu, Aralık 2019'da Avrupa Konseyi tarafından açıkça ifade edilmişti."
Ne olmuştu?Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, 3 Ekim 2022'de Libya'nın başkenti Trablus'a resmi bir ziyaret gerçekleştirdi. Türkiye heyeti, burada Libya Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdulhamid Dibeybe ve Libya Dışişleri Bakanı Necla Manguş ile görüştü. Yapılan heyetlerarası görüşmenin ardından, iki ülke arasında iki mutabakat muhtırasının imza töreni gerçekleştirildi. Bu mutabakat muhtıralarından biri, hidrokarbon alanındaydı. İmza töreninin ardından Libya Dışişleri Bakanı Manguş ile ortak basın toplantısında konuşan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, gaz alanında Türkiye ile Libya arasında mutabakat muhtırasının maddelerinin neyi öngördüğüne ilişkin soruya da yanıt verdi. Çavuşoğlu, "Biraz önce imzaladığımız hidrokarbon anlaşması hem karada hem denizde ve yetki alanlarımızda kazan-kazan anlayışıyla Türk ile Libya firmalarının birlikte araştırma, sondaj gibi işbirliğine gitmesini hedefliyor" dedi. "Deniz yetki alanları anlaşmasıyla ilgili yanlış anlaşılma ihtimalinin söz konusu olduğunu" kaydeden Çavuşoğlu, özetle şöyle konuştu: "Bu, iki egemen ülke arasında imzalanan bir anlaşmadır. Bu anlaşma yürürlükte olan bir anlaşmadır. Ayrıca hem Türkiye hem de Libya böyle bir anlaşmayı imzaladığını Birleşmiş Milletler'e (BM) bildirmiştir. Biz kıta sahanlığımızın sınırlarını da BM'ye kaydettirdik. "Şimdi Libya'nın yapması gereken de kendi kıta sahanlığı ve deniz yetki alanlarını belirleyerek onu da BM'ye kaydettirmesidir." TIKLAYIN - "Türkiye, Libya mutabakatıyla bir gerçeklik uydurmaya çalışıyor" TIKLAYIN - Libya-Türkiye Anlaşması Neden Kriz Yarattı? Akdeniz'deki sondaj çalışmalarıyla ilgili 2019 yılında Türkiye ve Libya arasında imzalanan anlaşmaya karşı çıkan Yunanistan, 10 Aralık 2019'da Birleşmiş Milletler (BM) nezdinde itirazda bulunmuştu. Mısır ve Yunanistan, son yıllarda enerji kaynakları, "terörle mücadele" gibi konularda ilişkilerini güçlendirirken yeni bir deniz sınırı anlaşması imzalamıştı. Hidrokarbon petrol ve doğalgazın ana bileşenlerinden biri. Rusya-Ukrayna savaşı ile de birlikte dünyada enerji fiyatları artarken Libya'daki hidrokarbon kaynaklarına erişim çok daha önemli bir hale geliyor. |
(SD)