Yunanistan'da Uluslararası Af Örgütü’nün yürüttüğü kampanya sonucunda insan hakları için tarihi bir adım atıldı. Haziran 2019’da değiştirilen Yunanistan yasası, tecavüzü “rıza olmadan cinsel ilişki” olarak tanımlıyor.
Bunun öncesinde sunulan bir yasa tasarısı, tecavüzü ağır bir suç olarak değerlendirmiyor ve cinsel saldırıya dair cezaları hafifletiyordu.
Şahısların rızası yerine fiziksel ve cinsel şiddet, fiziksel tehdit, direnme ve baskıyı merkeze alan yasa tasarısı, pek çok aktivist ve vatandaştan ciddi tepkiler aldı. Bu yasa tasarısının taslak haline göre, bir cinsel saldırının tecavüz olarak nitelendirilmesi için fiziksel şiddetin bulunması gerekiyordu.
Hükümete protesto yoluyla yapılan baskı sonucunda ise 336. maddenin güncellenmesi kararı alındı. Bunu takip eden süreçte yapılan kamuoyu araştırması sonucu hükümet, tecavüzü “rıza olmadan cinsel ilişki” olarak tanımlama kararı aldı.
“Tüm kadınlar için tarihi bir zafer”
Uluslararası Af Örgütü Yunanistan Kampanyacısı Eirini Gaitanou, bu gelişmeyi “Yunanistan’daki tüm kadınlar için tarihi bir zafer” olarak vasıflandırıyor.
“Yeni yasa, rıza olmadan cinsel ilişkinin tecavüz olduğunu nihayet kabul ediyor ve ilgili suçun tecavüz olarak tanımlanması için fiziksel şiddete başvurulmasının şart olmadığını açıkça ortaya koyuyor.”
"Adalet sistemi mekanizmalarına erişimin kolaylaştırılması gerekiyor"
Gaitanou, Yunanistan hükümetinin bu gelişmeden sonra izlemesi gereken adımların, bu yeni yasanın nasıl uygulanacağına dair halkın bilgilendirmesi olduğunu söylüyor.
Bunun yanı sıra, tecavüze uğramış kişilerin gerekli adalet sistemi mekanizmalarına erişiminin kolaylaştırılması gerektiğini söyleyen Gaitanou, cinsel saldırıya uğrayan kişilerin topluma uyumunun yeniden sağlanması için kaynaklar sunulması gerektiği kanısında.
Tecavüz tanımının Yunanistan yasasında genişletilmesi insan hakları ve özellikle tecavüzden orantısız bir seviyede etkilenen kadınların yasal hakları açısından çok önemli. Bu yeni yasa, tecavüz suçunun yargı sürecini daha adil ve kapsamlı yapmanın yanı sıra tecavüzü önlemek ve engellemek için de mühim bir gelişme.
Cezası 10 yıla erişen tecavüz suçu, artık rıza ve beyan üzerinden değerlendirilecek ve fiziksel şiddet, vakaların tecavüz olarak nitelendirilmesi için şart olmayacak.
Yunanistan, Avrupa’da bu uygulamayı gerçekleştiren dokuzuncu ülke
Yunanistan, Avrupa’da tecavüzün tanımlamasını “rıza olmadan cinsel ilişki” olarak güncelleyen dokuzuncu ülke. Bu tanımlamayı uygulamaya geçiren öbür Avrupa ülkeleri ise Birleşik Krallık, İrlanda, Lüksemburg, Almanya, Kıbrıs, Belçika, İzlanda ve İsveç. Geri kalan 22 Avrupa ülkesinde ise yasalardaki tecavüz tanımı farklılık gösteriyor.
Bu sebeple, tecavüz suçunun cezası ve cezanın nitelikleri de değişiyor. Kaba kuvvet kullanımı, tehdit ve zorlama gibi faktörler tüm Avrupa ülkelerinde göz önünde bulundurulsa da tecavüze uğrayan kişinin rızası her yerde dikkate alınmayarak, Hırvatistan gibi ülkelerde “rıza olmadan cinsel ilişki”, tecavüzden ayrı bir kategori olarak tanımlanıyor.
Kimi ülkelerde ise bu konuyla ilgili yasalar, ahlaki dogmalar üzerinden tasarlanıyor (tecavüze uğrayan kişinin kıyafetleri, alkol kullanımı, medeni hâli gibi).
Yakın gelecekte yasa değişimleri konusunda Yunanistan’ı Danimarka, Portekiz ve İspanya’nın takip etmesi bekleniyor. (AP/EMK)
* Haberi, amnesty.org., theguardian'dan derledik.