Yerli Turist Çoğalıyor, Yabancı Azalıyor

Turizm İl Müdürlüğü bilgilerine göre, Trabzon'a Ocak-Haziran ayları arasında 227 bin 435'i yerli, 57 bin 375'i yabancı olmak üzere toplam 284 bin 810 kişi geldi.

Geçen yılın aynı döneminde ise 167 bin 679'u yerli, 66 bin 815'i yabancı olmak üzere toplam 234 bin 494 turist geldiği ifade edildi.

Sümela Manastırı ilgi görüyor

Trabzon'a gelen yerli turistler Uzungöl ile Atatürk Köşkü'nü gezmeyi tercih ediyor. Yabancı turistler ise daha çok Sümela Manastırı ve Ayasofya Müzesi'ne ilgi gösteriyor.

Turizm İl Müdürü yetkilileri, Trabzon'daki tarihi ve turistik yerleri şu şekilde sıraladı:

* Sümela Manastırı: Maçka'nın 17 kilometre uzağında bulunan Sümela Manastırı, Altındere Köyü sınırları içinde sarp bir tepenin orta kesimindeki mağara etrafında bulunuyor.

Sümela, 406 yılında, Hıristiyanlığın ilk dönemlerinde dağ gövdesinin içi oyularak yapılmış gizli bir manastır olup, altı kat ve 72 odadan oluşuyor. Vadiden görülen dıştaki balkonlu kısmın Osmanlı Dönemi'nde 19. yüzyıl ortalarında yapıldığı, özellikle iç mekanlarda Türk mimarisinin esas alındığı görülüyor.

* Ayasofya Müzesi: Kommenos İmparatorluğu zamanında bir manastır kilise olarak yapılan Müze'nin daha sonra camiye ve ardından anıt-müzeye dönüştürüldüğü belirtiliyor.

Anıt-müze olan yapının, 1916-1918 yılları arasındaki Rus işgalinde askeri depo olarak kullanıldığı, 1958-1962 yılları arasında ise etraflıca restore edilerek 1964 yılında müze olarak ziyarete açıldığı kaydediliyor. Mozaik ve süslemeleri ilgi çekici bir yapı olan Ayasofya Müzesi, kentin batı girişindeki sahil karayolunun üzerinde bulunuyor.

* Çarşı Mahallesi'nde bulunan St. Anna/Küçük Ayvasıl Kilisesi kentteki en eski kilise. 7. yüzyılda inşa edilen yapının 9. yüzyılda onarımdan geçirildiği belirtiliyor.

Üç apsisli, bazilika planlı, küçük boyutlu bir kilisenin iç duvarındaki fresklerin büyük bölümünün tahrip olduğu, Kültür Bakanlığı'na tahsisli olan yapının henüz restorasyon geçirmemiş olduğu görülüyor.

Kilise Camiler

* Ortahisar Fatih Camii (eski Chrisakephalos Kilisesi) ve Yeni Cuma Camii (eski Evgenios Kilisesi) gibi yapılar Bizans Dönemi'nde inşa edilen önemli kiliseler arasında yer alıyor. Bunların çoğu Osmanlı Dönemi'nde camiye dönüştürüldü.

* Çömlekçi Mahallesi'nde 14. yüzyıla ait St. Philip Kilisesi (Kudreteyn Camii), Pazarkapı Mahallesi'nde küçük boyutlu St. Andrew Kilisesi (Molla Siyah Camii) ve Bahçecik Mahallesi'nde bugün Küçük Fatih Camii olarak bilinen kilise, yine küçük boyutlu bir mahalle kilisesidir.

* St. John Kilisesi: Hızırbey Mahallesi'nde Kaledibi İlkokulu'nun hemen yanındadır. Bugün okulun gösteri salonu olarak kullanılıyor.

* Kızlar Manastırı (Theoskepastos): Boztepe'ye çıkan yol üzerindedir. İl merkezinde ayakta olan tek manastır yapısıdır. 14. yüzyılda Boztepe'nin güney yamaçlarındaki bir kaya kilisesi etrafında oluşmuş, 19. yüzyılda genişletilmiştir.

* Vazelon Manastırı: Kiremitli Köyü sınırları içinde, bir kayalığın önünde inşa edilmiştir. İlk yapılışı daha erken bir tarihe inmesine rağmen bugünkü yapılar topluluğu 14. ve 19. yüzyıllara aittir. Bu kilise, topluluktan ayrı olarak inşa edilmiş bir şapel, üç katlı öğrenci odaları ile çeşitli hizmet birimlerinden oluşur. Bugün oldukça tahrip olmuştur.

* Kuştul Manastırı: (St. George Peristera): Manastır, Şimşirli Köyü sınırları içindedir. Bir kayalığın üst kısmında inşa edilmiş olan manastırın ilk yapılışı 8. yüzyıla kadar inmektedir. Sonraki yıllarda bu manastırın yerine 19. yüzyılda yenisi yapılmıştır. Bugün harabe halindedir.

Osmanlı'nın camileri

* İçkale Camii: Sultan II. Bayezid'in oğlu Şehzade Abdullah tarafından (annesi Şirin Hatun) 1470 yılında mescit olarak yaptırılmış. 1869 yılında onarılmış, 1891 yılında yenilenmiştir.

* Gülbahar Hatun Camii: Annesi Gülbahar Hatun'un anısına, Yavuz Sultan Selim tarafından 16. yüzyılın ilk çeyreğinde (1514) yaptırılmıştır.

İskender Paşa Camii: Trabzon'da 3 kez valilik yapmış olan, imar etkinlikleriyle ünlü İskender Paşa tarafından 1529 yılında medresesi ile birlikte yaptırılmıştır.

* Hacı Kasım Camii: İlk cami Yavuz Sultan Selim'in Trabzon'daki Valiliği sırasında defterdar olan Hacı Kasım tarafından 1531 yılında yaptırılmış ve bu caminin ihtiyacı karşılamaması üzerine 1842 yılında Vali Hazinedarzade Süleyman Paşa tarafından yeniden inşa ettirilmiştir.

* Erdoğdu Bey Camii: Trabzon Valisi Erdoğdu Bey tarafından 1522 yılında yaptırılmış, daha sonra çeşitli yıllarda yapılan onarım ve tadilatlarla özgün özelliğini yitirmiştir.

* Ahi Evren Dede Camii: Boztepe Mahallesi'nde geniş bir hazire içinde yer alır. Kesin yapılış yılı bilinmemektedir.

* Tekke Camii: Tekke Mahallesi'ndedir. 1591 yılında Derviş Ali Baba adında bir zat tarafından tekke olarak yaptırılmış, daha sonra camiye çevrilmiştir.

Hatun Hatuncuk Camii: Kavakmeydanı Sokak'ta, Trabzon Lisesi'nin karşısındadır. 16. yüzyılda tekke olarak yaptırılmış, daha sonra camiye çevrilmiştir.

* Kalkanoğlu Hoca Halil Camii: Pazarkapı Mahallesi Hoca Halil Sokakta'dır. 16. yüzyılda inşa edilen ilk cami, minaresi hariç yıkılarak 19. yüzyılda yeniden yaptırılmıştır.

* Musa Paşa Camii: 1668 yılında Musa Paşa tarafından yaptırılmış küçük boyutlu bir mahalle camisidir.

* Semerciler Camii (Ebubekir Camii): 1579 yılında muhtemelen mescit olarak yaptırılmış, 1820 yılında onarım görmüştür.

* Çarşı Camii: Trabzon valilerinden Hazinedarzade Osman Paşa tarafından 1839 yılında yaptırılmıştır. İl merkezinde en büyük boyutlu cami olan yapıda muntazam kesme taş kullanılmıştır.

Osmanlı Yapıları da ilgi bekliyor

* Bedesten: Trabzon'da ayakta olan en eski ticari yapıdır.

* Taşhan: Vali İskender Paşa tarafından 1531 tarihinde yaptırılmıştır.

Vakıf Han: 1871 yılında yaptırılmış, geniş çaplı onarım görmüştür.

Paşa Hamamı: Vali İskender Paşa tarafından 16. yüzyılın başlarında yaptırılmış, çeşitli dönemlerde küçük onarımlar geçirmiştir.

* Sekiz Direkli Hamam: Bazı kaynaklara göre Selçuklular tarafından Kommenos Krallığı döneminde yapıldığı söylenirse de bununla ilgili kesin bulgular mevcut değildir.

* Gülbahar Hatun Türbesi: Yavuz Selim'in annesi Gülbahar Hatun için 1506 yılında yaptırıldı. Aynı adla anılan caminin doğusunda yer alır.

* Emir Mehmet Türbesi: Giriş kapısı üzerindeki kitabeye göre 1523'de Emir Mehmet isimli biri için yaptırıldı. Halen içinde 2 sanduka olup, diğeri 1822'de ölen Hatuncuk Hatun Tekkesi Şeyhi Osman Baba'ya aittir.

Sivil mimari örnekleri

* Atatürk Köşkü: Soğuksu semtinde küçük bir çam korusu içinde yer alır. 20. yüzyılın hemen başında Rum asıllı bir zenginin yaptırdığı bina 1923'ten sonra hazineye kalmıştır.

* Memişoğlu Konağı: Sürmene İlçesi'nin 4 km. doğusundaki Balıklı mevkiinde yer alır. İki katlı, köşelerde çıkıntı yapan kademeli cepheli, geniş saçaklı, büyük bölümü taştan inşa edilmiş bir yapıdır.

Bölgede taş ve özellikle ahşap işçiliği ile ünlüdür. İçte kapı kanatları ve tavan bezekleri yöresel ahşap işçiliğinin en mükemmel örneklerini sergiler. Kesin yapılış yılı bilinmemekle birlikte 18. yüzyıla tarihlenir.

* Kültür Merkezi Binası: Ortahisar Mahallesi'ndedir. 1910-1930 yılları arasında başlayan "Milli Mimari" hareketinin Trabzon'daki en önemli örneğidir. (NK)