Yeni İnternet ''Yasası''nı Anlama Kılavuzu
Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’na (TİB) Başbakanlık ya da ilgili bakanlığın talebi üzerine mahkeme kararı olmaksızın dört saat içinde erişim engelleme yetkisi komisyonda kabul edildi.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşülen Torba Yasa’nın kabul edilen 17. maddesinin ne anlama geldiğini Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde Yrd. Doç. Dr. Kerem Altıparmak bianet’e açıkladı.
İtalik yazılar Yrd. Doç. Dr. Altıparmak’ın yasanın ne anlama geldiğine dair açıklamalarıdır.
TİB'e sınırsız yetki
Tasarıya göre,
* Başbakanlık veya milli güvenlik ve kamu düzeninin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi veya genel sağlığın korunması ile ilgili Bakanlıkların talebi üzerine TİB tarafından internet ortamında yer alan yayınla ilgili olarak içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararı verilebilecek. Yasa, sadece yaşam hakkı ile kişilerin can ve mal güvenliğinin korunması, milli güvenlik ve kamu düzeninin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi veya genel sağlığın korunması sebeplerinden bir veya bir kaçına bağlı olarak hakim veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde, geçerli olacak.
K.A: Artık TİB sınırsız takdir yetkisiyle dilediği her şeyi engelleyebilir. Mevzuatta yüzlerce suç var. Yasa bununla yetinmemiş, kamu düzeni korunmasını da eklemiş. Ve bunu denetleyecek merci de yok.
Mesela yasadaki en dandik suçu düşünün. TİB isterse o suça dayanarak engelleme yapabilecek. Kamu düzeni olduğu için her türlü örgütlenme, toplanmaya ilişkin içerikleri de bu yasa kapsamında engelleyecek.
Mahkeme kararını kim görecek?
* Karar, Başkanlık tarafından derhal erişim sağlayıcılara ve ilgili içerik ve yer sağlayıcılara bildirilecek. İçerik çıkartılması veya erişimin engellenmesi kararının gereği, derhal ve en geç kararın bildirilmesi anından itibaren dört saat içinde yerine getirilecek. Söz konusu içerikler çıkarılıncaya kadar erişimin engellenmesi tedbirine devam edilecek. Karar 24 saat içinde sulh ceza hakiminin onayına sunulacak, hakim 48 saatte kararını açıklayacak. Eğer mahkeme kararı onaylamazsa erişim engeli kendiliğinden kalkacak.
K.A: Kişisel haklara ilişkin 9 ve 9a maddeleri geldiğinden beri onbinlerce karar verildi. Sulh Ceza Hakimleri gerekçe vermeksizin bu kararları veriyorlar. Diyelim ki Ankara’daki bir Sulh Ceza Hakimi ‘Bu yanlış, Başbakan yanlış biliyor mu’ diyecek? Ayrıca bu kararları kim görecek? Bu konuda kim denetleme yapabilecek. Ciddi bir şeffaflık sorunu var.
Twitter da kapatılabilecek
* Erişim engelleme belli bir içeriğe yönelik olacak ama teknik olarak ihlale dair içerik engellenemezse internet sitesinin tümüne erişim kararı verilebilecek.
K.A: Misal bu yasayla bianet’e bir haberle ilgili kaldırılması için baskı yapılabilecek ve bianet de o haberi kaldırmak zorunda kalacak. Ama ulaşılamayan, yurtdışında bulunan, direnen siteler komple kapatılacak. Twitter da bunlardan biri. Ayrıca mesela, TMK ile ilgili bir içeriği kaldırmamakta direnen site hakkında TMK üzerinden ‘demek sen de böyle düşüüyorsun’ diyerek dava açılabişlecek.
Para cezası değil, hapis cezası
* Bu madde kapsamındaki suça konu internet içeriklerini oluşturan ve yayanlar hakkında Başkanlık tarafından, Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulacak. Bu suçların faillerine ulaşmak için gerekli olan bilgiler içerik, yer ve erişim sağlayıcılar tarafından hakim kararı üzerine adli mercilere verilecek. Bu bilgileri vermeyen içerik, yer ve erişim sağlayıcıların sorumluları, fiil daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde, üç bin günden 10 bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacak. Verilen içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararın gereğini yerine getirmeyen erişim sağlayıcılar ile ilgili içerik ve yer sağlayıcılara 50 bin liradan 500 bin liraya kadar idari para cezası verilecek. Ayrıca, içeriğin çıkarılması veya erişimi engellenmesi kararının uygulanmaması sonucunda devlet veya kişiler zarara uğramış ise, zararın niteliği ve derecesine göre Başkanlığın talebi üzerine Kurum tarafından yetkilendirmenin iptaline de karar verilebilecek.
K.A: Bu madde gözlerinin iyice döndüğünü gösteriyor. Üç bin ile on bin günlük arasında para cezası diyorlar ama bu parayı ödeyemeyen hapse girecek. On bin günlük ceza çok yüksek bir rakam. Keza getirilen 500 bin liralık ceza da öyle. Bu cezayı RTÜK trilyonluk yapımlara veriyor.
"Yasa sansürü katlıyor"
Yrd. Doç. Dr. Altıparmak son olarak ekliyor:
“Hükümetin takıntılı olduğu iki alan var. İnternet ve toplanma özgürlüğü. Her ikisine de acayip baskı uyguluyorlar. Ama bu son düzenleme bu baskıyı katlıyor.”
Bakan ne diyor?
Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Lütfi Elvan, madde üzerinde yaptığı açıklamada, Anayasa Mahkemesi'nin, bu yönde çıkarılan kanunu iptal ettiğini hatırlattı.
AYM’nin iptal kararının gerekçesinin “ulusal güvenliği ilgilendiren konuya TİB'in karar veremeyeceğini, ilgili birimin veya bakanlıkların karar vermesi gerektiği ve erişimin engellenmesinin aşamalı olarak yapılması gerektiği” olduğunu söyleyen Bakan Elvan yeni düzenlemenin bu doğrultuda yapıldığını söyledi.
"Şu anda bu konuda bir boşluk var. Dünyadaki uygulamalara baktığımızda ulusal güvenlikle ilgili her konuda kısıtlayıcı bir durum söz konusu. Birçoğunda mahkeme kararı olmaksızın uygulama yapılıyor ama biz her halükarda mahkeme kararını arıyoruz.
"Sosyal medyada bir mesaj atılmışsa öncelikle sadece o mesajın silinmesi sağlanacak.” (EA)