Uşaklı Haberciler Çocuk Hakları İçin Buluştu
BİA² ve UNICEF Türkiye'nin Aralık 2005-Mart 2006 tarihleri arasında Erzurum, Diyarbakir, Ankara, Mugla, Adana, Samsun ve Kocaeli düzenlediği eğitimlere 62 il ve ilçeden 83'ü kadın 257 haberci kişi katıldı.
127 gazete, 28 radyo, 25 televizyon ve 14 haber ajansı'ndan habercilerin yanı sıra çocuk hakları savunucuları, akademisyenler ve iletşim fakülteleri öğrencilerinin de katıldığı çocuk hakları eğitimleri büyük ilgi gördü.
Daha önce bölgelerdeki gazetecileri bir araya getiren eğitimler UNICEF Danışma Kurulu üyesi de olan Uşak Valisi Kavas'ın talebiyle ilk kez sadece Uşaklı habercileri buluşturdu.
Ağaoğlu Otel'de gerçekleşen eğitime katılan Uşak basınında çalışan 26 gazeteci, hak haberciliği temelinde, çocuk dostu medyanın ve çocukların medyaya katılımının olanaklarını aradı.
Karşılıklı deneyim aktarımı ve örnek olaylar üzerinden yürüyen tartışmalar sonrası, Uşaklı haberciler, çocukların yalnızca geleceğin büyükleri değil, toplumda belirli haklara sahip bireyler oldukları, çocukların "suçlu" değil suça itildikleri ve tehlikede oldukları konusunda fikir birliğine vardılar.
Haberciler, çocuklarla ve çocuklar hakkında haber yaparken, çocukların haklarını ihlal etmemeye, çocukların ifade özgürlüklerini ve kendileriyle ilgili konularda görüş bildirme haklarını gözetmeye daha çok özen göstereceklerini ve bunu sağlamak içinde Türkiye'de bir ilk olarak Uşak'ta çocuk dostu medya ağı oluşturmayı hedeflediklerini ifade ettiler.
Kavas: Hizmet içi eğitim seminerleri önemli
Eğitim Uşak Valisi Kayhan Kavas'ın açılış konuşmasıyla başladı. Hizmet içi eğitim seminerlerinin her zaman önemli olduğunu vurgulayan Kavas, eğitimle Uşaklı habercilerin mesleklerine ve yaşamlarına katkı sağlamayı hedefledikleri söyledi.
UNICEF'in "Çocuk Dostu Kent" projesi için aday olduklarını ifade eden Kavas, "Proje için Türkiye'de sekiz il seçilecek ve bunlardan birinin Uşak olmasını istiyoruz. Bu nedenle Uşak medyasının da projede bizlere katkı sağlamasını ve eğitiminde bu açıdan önemli olduğunu düşünüyoruz" dedi.
Kavas'ın konuşmasının ardından BİA² Proje Danışmanı Nadire Mater BİA projesi, UNICEF Türkiye İletişim Sorumlusu Sema Hosta da UNICEF çalışmaları hakkında bilgi verdi.
Onat: Çocuklar haklarının yaşama geçmesinde herkesin sorumluluğu var
Cumartesi günü ilk olarak Antalya Barosu avukatlarından Yasemin Onat, "Çocuk Hakları ve Habercilik" başlıklı sunumunda Çocuk Hakları Sözleşmesi (ÇHS), haberin konusu olarak çocuğun hakları, çocuğun medyada kullanılmasına yönelik hakları anlattı.
Onat, Birleşmiş Milletler (BM) Çocuk Hakları Sözleşmesi'yle çocukların dört temel hakkının tanındığını anlattı: Yaşama, gelişme, korunma ve katılım hakları.
Çocuğun bütün sorumluluğun anne babaya ait olduğu gibi bir yaklaşımın yaygın olduğunu söyleyen Onat, Çocuk Hakları Sözleşmesi'nin ve anne babanın ötesinde, sözleşmenin eğitimcilere, hukuk ve sağlık çalışanlarına, devlet kurumlarına, politikalara, bütçeye, sivil topluma, medyaya ve uluslararası kurum ve düzenlemelere eşit sorumluluk yüklediğine dikkat çekti.
Doğru kullanılmayan kavramlar ihlali meşrulaştırıyor
Onat, sistemin çocuklar bütünlüklü olarak gözetmesinin, bu kesimlerin hepsinin sorumluluklarını yerine getirmemesiyle mümkün olabileceğini vurguladı ve ekledi "Bu bütünlüklü yapı içerisinde medya çocuğun temel haklarına ulaşması için asli unsur."
Doğru kullanılmayan hukuki kavramların, hak ihlalini meşrulaştırdığını söyleyen Onat,"Yasaya göre, 18 yaşın altındaki çocuklar sorgulanamaz. 12 yaşın altındakilerin cezai sorumluluğu yoktur; suçlu denemez" dedi.
Onat'ın gerçekleştirdiği "Basının Rolü" atölye çalışmasındaysa, katılımcılar çocukların, ailelerin, toplumun ve medya yöneticilerinin medyadan beklentilerini analiz etti.
Tosun: Haber tarafsız değildir
Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi öğreti üyesi Doç. Dr. Gülgün Tosun, haber örnekleriyle, medyada çocuk haklarının nasıl ihlal edildiğini gösterdi ve gazetecilerin çocuk dostu medyanın yaratılması için çalışması gerektiğini söyledi.
Haberin doğası itibarıyla gerçek olmadığına, tarafsız olmadığına dikkat çeken Tosun, haberin gerçeğin yerine geçmesiyle hakların gözardı edildiğini vurguladı.
Tosun çocuk dostu medyanın yaratılmasında şu konuların önemli olduğunu söyledi:
* Çocuk haklarını gündemde tutmak
* Çocuğu değil, haklarını ihlal eden süreçleri teşhir etmek
* Çocuklarla ilgili yaygın imgenin (imajın) nasıl iyileştirilebileceğini,
* Çocukların medyaya katılımının nasıl sağlanacağını,
* Çocukların zararlı etkilerden nasıl korunabileceğini araştırmak.
"Resmi ağızlardan gelen bilgiyi tek doğru kabul etmeyin"
Tosun, çocuk haklarını ihlal eden haberlerin çoğunda, gazetecilerin haberi, polisin, kolluk kuvvetlerinin veya mülki idare amirlerinin verdiği bilgileri tek doğru kabul ederek kurduğunu gösterdi ve uyardı: "Haberde dengelilik ilkesini gözetmek gerek."
Koman: Katılım süreçlerinde eşitler ilkesi olmalı
Çoluk Çocuk Dergisi Yazı İşleri Müdürü Ezgi Koman da "Medyada Çocuğun Katılım Hakkı" başlıklı bir sunum yaptı.
Katılımı, "Kamu yaşamında yer almak ve kamu yaşamının parçası olmak. Karar süreçlerinde ve etkinliklerde yer almak, karar mekanizmalarında, uygulama ve değerlendirme süreçlerinde 'etkin' ve 'etkili' müdahalelerde bulunmak" olarak tanımlayan Koman, çocuğun katılım hakkının ilk kez Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi'yle gündeme geldiğini ifade etti.
Çocukların ve gençlerin kendilerini ilgilendiren konularda, kararlarda, etkinliklerde ve süreçlerde yer alması gerektiğini belirten Koman, "Çocuk ailede, okulda, sokakta, politikada yani aslında yaşamın her alanında demokrasinin temel prensiplerine göre yaşamını sürdürmezse ileriki yaşantısında bu kavramlara göre yaşaması mümkün değildir" dedi.
Katılım süreçlerinde yetişkinlerle çocuk arasında eştiler ilişkisi olması gerektiğini vurgulayan Koman, katılımın bazı çocuklara sunulan bir ayrıcalık değil, bütün çocukların hakkı olduğunun altını çizdi.
Özmen: İlk iş çocukların birey olduğunu kabul edelim
Eğitimin ikinci gününde UNICEF'ten Sema Hosta, Kuş Gribi hastalığı hakkında doğru bilgilendirmenin önemi ve medyanın bu konuyu haberleştirirken dikkat etmesi gereken notlar üzerine bir sunum yaptı.
Hosta'nın sunumunun ardından BİA² Proje Danışmanı Nadire Mater, bianet sitesini, BİA Çocuk Hakları Editörü Kemal Özmen de Çocuk Sitesi'ni anlattı.
Özmen daha sonra, "Medyada Çocuk Hakları İhlallerinin Takibi, Çocuklarla İlgili Haber Yapmak, Çocuklarla Röportaj Yapmak" başlıklı bir atölye çalışması gerçekleştirdi.
Özmen, çocuklarla görüşmelerde, gazetecilerin dikkat etmesi gerekenleri sıraladı:
* Çocuk bağımsız bir birey olarak kabul edilmeli.
* Mekan gazetecinin değil, çocuğun doğal mekanı olmalı
* Çocuğun ve anne babasının rızası alınmalı.
* Sade anlaşılabilir bir dil kullanılmalı. Kısa, net sorular sorulmalı.
* Yönlendirici soru sorulmamalı.
* Çocuğun mahremiyetine saygı gösterilmeli.
* Acılarını anımsatacak, olumsuzluğa sürükleyecek sorular sorulmamalı.
Atölye çalışmasına geçilmeden önce Özmen, Trabzon'da Santa Maria Kilisesi papazı Andrea Santoro'nun öldürülmesi olayının zanlısı sıfatıyla 16 yaşında bir çocuğun yakalanmasını manşetlerine ya da birinci sayfalarına taşıyan gazetelerin haberlerindeki çocuk hakları ihlallerini, katılımcılarla birlikte değerlendirdi.
Atölye çalışmasının sonunda üç gruba ayrılan katılımcılar, seçilen örnek haberler üzerinden medyadaki çocuk hakları ihlallerini analiz ettiler.
Eğitimin sona ermesinin ardından yapılan genel değerlendirmede katılımcılar eleştiri ve önerilerini iletti.
Tüm katılımcılar verilen eğitimin çok yararlı olduğunu ve anlatılanları uygulamaya geçirmeye çalışacaklarını söylediler.(KÖ)
Katılımcılar
İbrahim Ethem Karahan, Nezihe Hatun Karahan (Uşak'ta Yenigün Gazetesi), Ahmet Bilge Özkurt, Osman Kırhan, (Uşak Asrın Gazetesi), Ali Rıza Durak (Anadolu Ajansı Uşak Bürosu), Alaettin Yakın (Uşak'ta Yenigün Gazetesi), Yıldıray Çamtepe (Olay Gazetesi), Salih Kılınç (Egem TV), Tufan Güven, Mehmet Özdemirçelik (ART TV, Radyo), Yavuz Kuşdemir (Doğan Haber Ajansı), Serap Kiraz (Banaz Dost FM), Yusuf Uçar (Gençliğin Sesi), Kadir Yeşil (İhlas Haber Ajansı), Murat Uğur (Yeni Asır Gazetesi), Şenol Yeşilova (Öz Ege TV), Melik Evren (Zaman Gazetesi), Kazım Şen, Ali Erkin Sarıoğlu (Yeşil Banaz Gazetesi), Sibel Salkım (Ses FM), Coşkun Özler (Uşak İlk Haber), Taşkın Özler (Uşak Haber), Hulusi Dinçer (Dünya Gazetesi), Serkan Karayol (Yeni Asır).