Üretimi İşçilerin Yaptığını Gösterdik

Polis, yolu ikiye bölmüş. Tek sıra halinde ilerleyen arabadakiler, polisleri alışmış gözlerle izliyorlar. Yeni bir yürüyüş yok, yalnızca 21 Nisan’dan beri kapalı olan Brukman fabrikasının işçileri, fabrikanın hemen yanına kurdukları çadırlardan çıkıp patron Jacobo Brukman ve hükümeti adil olmaya çağıracaklar. Yalnızca bir gösteri, ama kapısına polisin barikat kurduğu fabrikadan çıkan gürültüyü bütün dünya duyuyor…

Kadınlar fabrikanın önünde “chorizo” (sucuk) yapmak için ateş yakmış, üstünde Brukman önlüğüyle dolaşan Matilde’ye “önde Chorizo arkada Chorro (Arjantin’de bütün bankaların duvarlarında görebileceğiniz, hırsız manasında bir söz) güzel fotoğraf oluyor” diyorum, gülüşüyoruz. Küçük bir kelime oyunu bizim yaptığımız, Brukman’da ise adı “Recuperadas” (geri alınan) olan büyük bir “oyun” sergileniyor. Tıpkı Zanon, IMPA, Grissnopoli gibi işçilerin yönetimi geri aldığı fabrikalarda olduğu gibi…

“Brukman bizimdir”

İşçi temsilcisi, 41 yaşındaki Yuri Fernandez ile çadırın önünde konuşuyoruz, arkada üzerinde “ni pasan” (geçemeyecekler) yazan bir pankart. Yuri’ye nasıl oluyor da, 7 katlı, bin 200 kişinin çalıştığı bu küçücük fabrikadan çıkan sesi bütün dünyanın duyduğunu soruyorum. Yuri, “Biz işçilerin fabrikaların gerçek sahibi olduğunu gösterdik” diyor.

Yuri mütevazı, bir yandan eylem hazırlıklarına göz atarken diğer yandan anlatmaya devam ediyor: “Beş aydır işimizi geri almaya çalışıyoruz, üretim yapmak için patron Jacobo’nun 7 bin peso (1 dolar-2.91 peso) borcunu dahi ödedik. Ama şimdi, fabrikayı hukuki yollardan geri almaya çalışıyorlar.”

19 Aralık 2001’de yani ekonomik krizin patlak verdiği gün patron fabrikayı terk etmiş, işçiler tam üç ay patronun geri dönüp kendilerine olan borçlarını ödemesini beklemişler. “Sonra”, diyor Yuri, “makineleri çalıştırdık, hatta yeni müşteriler bile bulduk. İşçiler, ayda 500-700 peso kazanmaya başladık, başka aktiviteler de yaptık (işçilerin oluşturduğu Rosa Luksemburg topluluğunun tiyatro gösterileri bunlardan birisi) bütün her şeyi mücadeleyle kazandık.”

21 Nisan 2003: Arjantin’de “demokrasi” zamanı

Chorizo ateşi yükseliyor, chorizo ve meyve suyundan kazanılan para çadırda kalan işçiler için. Yuri, “Nuestra Lucha” (Mücadelemiz) gazetesini gösteriyor, Yuri gururlu, çünkü gazeteyi işçiler çıkarıyor. Nuestra Lucha’da “Brukman”dan ve diğer “Recuperadas”lardan haberler, kadınların sendika yönetimine daha çok katıldıklarına dair başka bir haber ve en altta biraz önce ayaküstü sohbet ettiğimiz Matilde’yle yapılan bir röportaj. Matilde’ye göre, “ANT (Argentina Nacional Trabajadores – Arjantin Ulusal İşçiler Sendikası) mücadele sırasında kendilerini yalnız bırakmış”. Matilde’nin görüşünü Yuri de onaylıyor ve “Tamamen patrondan yana tavır alıp bizim anlayışlı olmamızı beklediler” diyor.

Matilde ve arkadaşları yolun tamamen kapatılıp kapatılmaması üzerine tartışıyorlar. İşçilerin bir kısmı özellikle otobüsle yoldan geçenlerin kendilerini görmesini istiyor, arada sivil polislerin de katıldığı tartışmayı Fernando’nun kamyoneti bitiriyor, Fernando kamyonetini yola çapraz park ediyor.

Matilde Adorno 60 yaşında, emekli edilmiş ama hala arkadaşlarının yanında mücadeleye devam ediyor. “Bugün buradayım çünkü 1998’de emekli edilen bir işçi vardı ve henüz 28 yaşındaydı. Jacobo ona ücret ödemeyi reddetti ve Companeros’un çocuklarından birisi oldu” diyor Matilde. Patron Jacobo fabrikada kalmak isteyenlere 30 yerinde günde 10 peso teklif etmiş ve işçilerden “adil” olmalarını istemiş. Matilde, “adaleti görmek istiyorsan, arkana bak” diyor. Arkada 21 Nisan 1993’te fabrikaya baskın yapan polislerin görüntüsü. Matilde, “demokrasiye geçtik değil mi” diyor, Matilde soru sormuyor, Matilde’nin sorusunu zaten hiçbir resmi tarih yazıcısı kayıtlara geçiremez.

Buenos Aires’de gün batıyor, chorizoların hepsi satıldı. 1 chorizo, 0.30 cent. Artık her eylemde görebileceğiniz Empanada (kıymalı börek) satıcılarının sesi daha çok duyulmaya başlıyor. Brukman işçileri, hükümeti ve patron Jacobo’yu adil olmaya çağırıyor, işçiler fabrikalarını geri almak istiyor. Brukman’ın bulunduğu “Once Asamlae” (mahalle örgütlenmesi) flaması toplanıyor ve yol yeniden açılıyor.

Uzaktan eylemi izleyen gizli polis SIDE elemanları beliriyor yolun başında. Ufak bir göz teması. Polisler bıkkın, zaten onlara göre uzun saçlı herkes “Pigeteros” (Barikatçı). Buenos Aires’de gün batarken akılda tek bir soru kalıyor: “Nasıl oluyor da, bütün dünya bu fabrikanın sesini duyuyor?” Belki de cevabı Yuri verdi: “Biz, üretimi işçilerin yaptığını gösterdik…” (NK)