Ürdün, Ben-Gvir’in Mescid-i Aksa’ya girmesi nedeniyle İsrail’e nota verdi
* Fotoğraf: Anadolu Ajansı (AA) - Arşiv
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, dünkü (3 Ocak) günlük basın toplantısında İsrail'in aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı ve Yahudi Gücü partisi lideri Itamar Ben-Gvir'in Mescid-i Aksa'ya girmesi hakkında soruyu da yanıtladı.
Price, Ben Gvir'in işgal altındaki Doğu Kudüs'te bulunan Mescid-i Aksa ve Harem-üş Şerif'e girmesinden "derin kaygı duyduklarını" ve "Kudüs'teki kutsal mekanların tarihsel statükolarını değiştirmeye yönelik tek taraflı adımların kabul edilemez olduğunu" söyledi.
ABD Başkanı Joe Biden ve Dışişleri Bakanı ve Antony Blinken'in "Mescid-i Aksa ve Harem-üş Şerif'teki tarihsel statükoyu koruma ihtiyacını daha önce vurguladığını" hatırlatan Price, özetle şöyle konuştu:
"Bu ziyaretin gerilimi artırma ve şiddeti kışkırtma potansiyeli var. Söylediğimiz gibi, bu potansiyele sahip herhangi bir tek taraflı eylemden derin endişe duyuyoruz. Bu ziyaret bizi derinden endişelendiriyor.
"Tarihi statükoya gelince, tarihi statükonun ne olduğunu buradan tanımlamak bana düşmez. Tarihi statükonun ne olduğunu söylemek ABD'ye düşmez."
ABD'nin kesin bir şekilde Kudüs'teki kutsal mekanların tarihi statükosunun korunmasından yana olduğunu belirten Price, kutsal yerlerin tarihsel statükolarını değiştirmeye yönelik tek taraflı adımlara karşı olduğunu dile getirdi. Price, "Bu tür adımlar kabul edilemez." dedi.
Price, ABD'nin Ben-Gvir ile herhangi bir temasta bulunmadığını ancak ABD yönetiminin gün içinde yeni İsrail yönetimi ile konuyu görüştüklerini söyledi.
Ürdün'den İsrail'e protesto notası
Mescid-i Aksa, İsrail ile Ürdün'ün 26 Ekim 1994'te imzaladığı barış antlaşmasına göre Ürdün Vakıflar, İslami İşler ve Mukaddesat Bakanlığına bağlı Kudüs İslami Vakıflar İdaresinin himayesinde bulunuyor.
Ürdün Dışişleri Bakanlığı da dün bu bağlamda İsrail'in Amman Büyükelçisi Eitan Sorkis'i bakanlığa çağırarak protesto notası verdi.
Ürdün Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamaya göre, görüşme sırasında İsrail hükümetinden "Mescid-i Aksa'ya yönelik kabul edilemez her türlü uygulamadan vazgeçmesi talep edildi."
Protesto notasında ayrıca "İsrail'in, Filistin topraklarındaki kutsallara yönelik ihlalleriyle tansiyonu yükseltme konusunda uyarıldığı" ifade edildi.
Bakanlığın açıklamasında sözlerine yer verilen Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Sinan el-Mecali de "İsrailli Büyükelçiye ülkesinin hükümetine derhal iletmesi için protesto notası verildi" ifadelerini kullandı.
İsrail hükümeti: Mescid-i Aksa'nın statükosu değişmedi
Ben-Gvir'in Harem-üş Şerif'i 5 yıl aradan sonra ziyaret eden ilk görevdeki İsrailli bakan olmasının ardından aralarında Türkiye, Cezayir, İran ve Arap Birliği'nin de olduğu ülke ve kurumlar kınama açıklamaları yaptı.
Ben-Gvir'in ziyaretine tepkiler sürerken Başbakan Benjamin Netanyahu'nun ofisinden konuyla ilgili yazılı bir açıklama yapıldı.
Mescid-i Aksa'daki "statükonun" değişmediğini belirten Başbakanlık Ofisi, konuyla ilgili özetle şu ifadeleri kullandı:
"Başbakan Binyamin Netanyahu, Tapınak Dağı'ndaki (Yahudilerin Mescid-i Aksa'ya verdikleri isim) statükoyu hiçbir değişiklik olmaksızın katı bir şekilde korumaya kararlı. Hamas'ın diktelerine boyun eğmeyeceğiz.
"Statüko altında, son yıllarda başka bakanlar, Kamu Güvenliği Bakanı (Ulusal Güvenlik Bakanlığı) Gilad Erdan da dahil olmak üzere Tapınak Dağı'na çıktılar; bu nedenle statükoda değişiklik yapıldığı iddiası temelsizdir."
"Dünyanın yarısıyla karşı karşıya geldik"
Eski İsrail Başbakanı ve muhalefet lideri Yair Lapid de ülkenin aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir'in Mescid-i Aksa baskınını eleştirerek, "Ben-Gvir bizi dünyanın yarısıyla karşı karşıya getirdi" dedi.
Lapid, Twitter'dan paylaştığı mesajda, dün sabah İsrail polisinin yoğun koruması altında Mescid-i Aksa'ya girerek Harem-i Şerif'e giden Ben-Gvir'in provokatif eylemi hakkında değerlendirmelerde bulundu.
"Güvenlik konusunda kimseden emir kabul etmez" diye yazan Yair Lapid, "Ancak, Ben-Gvir Tapınak Dağı'nda (Mescid-i Aksa) geçirdiği 13 dakikada bizi dünyanın yarısıyla karşı karşıya getirdi" dedi.
Ben-Gvir'in Mescid-i Aksa'ya girmesinin yeni hükümet için olumsuz bir imaj çizdiğini belirten Lapid, Başbakan Netanyahu'nun "bakanları karşısında siyasi sorumsuzluk ve zayıflık" içerisinde olduğunu söyledi.
Mescid-i Aksa'nın yasal statüsü
Mescid-i Aksa, İsrail ile Ürdün'ün 26 Ekim 1994'te imzaladığı barış antlaşmasına göre Ürdün Vakıflar, İslami İşler ve Mukaddesat Bakanlığına bağlı Kudüs İslami Vakıflar İdaresinin himayesinde bulunuyor.
2022'nin Mescid-i Aksa'ya yönelik ihlaller açısından en belirgin sene olduğunu açıklayan İslami Vakıflar İdaresinin verilerine göre 2022 boyunca 48 binden fazla İsrailli yerleşimci Mescid-i Aksa'ya izinsiz girdi. (SD)