Uluslararası Tekellerin TEKELAşkı
Rekabet Kurulu Başkan Vekili Mustafa Parlak ise "nihai kararları olmaksızın özelleştirme işleminin hukuki geçerlilik kazanamayacağını" söyledi.
Blok satış Haziran'da
TEKEL'in özelleştirilmesine ilişkin Özelleştirme Yüksek Kurulu kararının onaylanmasından sonra, kurumun içki ve sigara ile pazarlama-dağıtım müesseselerinin blok satışı için Haziran'ın ilk haftası ihale açılacak.
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'na yetki verilirken; yaprak tütün ve tuz işletmeleri için yıl sonunda ihaleye çıkılacak.
Blok satışın özel tekeller yaratacağı eleştirileri de yüksek sesle dile getiriliyor. ÖİB yetkilileri, bu eleştirilerin yersiz olduğunu belirterek, ihaleye katılacak yerli ya da yabancı hiçbir firmaya kısıtlama getirilmeyeceğini ifade ettiler.
Tekel'in özelleştirmesi kapsamında İstanbul Mecdiyeköy'deki Likör Fabrikası arazisinin de burada alışveriş merkezi veya buna benzer bir proje peşinde olan yatırımcılara satılabileceği ifade ediliyor.
Galatasaray'ın Likör Fabrikası'nın hemen yayındaki Ali Sami Yen Stadı için tasarladığı yeni projede geniş bir araziye sahip olması gerektiği yönündeki haberler nedeniyle, bu araziye Galatasaray'ın da talip olduğu belirtiliyor.
Rekabet Koruma Yasası devreye girebilir
Avrupa Birliği (AB) Rekabetin Korunması Yasası'nı onaylayan Türkiye'de, özelleştirmeler rekabeti bozucu ihtimallere yönelik sigortalarla karşı karşıya.
Özelleştirme işlemlerinden önce, Rekabet Kurumu'ndan, "Kurum görüşü" soruluyor. Bu görüşlere bakılarak, ÖİB de yapacağı özelleştirme işlemiyle ilgili Rekabet Kurumu'na bilgi veriyor. Bunun üzerine, Rekabet Kurumu'nun en üst karar organı olan Kurul toplanıyor ve ÖİB'nin cevabını dikkate alarak Kurul görüşü oluşturuluyor.
Yapılan özelleştirme, alıcılar belli olduktan sonra Rekabet Kurumu'nun onayına sunuluyor. Kurum, ortaya çıkan alıcıların konumlarını, piyasada oluşturdukları yapıyı ve pazardaki sektörün diğer firmalarını dikkate alarak son bir değerlendirme yapıyor ve satışın onaylanıp onaylanmayacağına karar veriyor.
Rekabet Kurumu Başkan Vekili Mustafa Parlak, "piyasada rekabeti bozucu bir durum ortaya çıktığında, satış ve devir işlemleri tamamlanmış olsa da her an re'sen (kimseye danışmadan) müdahale edebileceklerini" söyledi.
Parlak, "hakim durumu kötüye kullanan her firmaya müdahalenin yanı sıra, TEKEL'in satışında eğer piyasada rekabetin bozulacağı ortaya çıkarsa, yine müdahale edeceklerini" belirtti.
Cote: Özelleştirme uluslararası şirketlerin geleceği
Japon Tobacco International (JTI) Başkan Yardımcısı Guy Cote,"özelleştirmenin nasıl gerçekleşeceğine ve kapsamına yetkili Türk mercilerinin karar vereceğini, yapılacak teklifleri şirketlerinin uzun dönem hedeflerine uygun olması koşuluyla, mutlaka değerlendireceklerini" söyledi.
Cote, "özelleştirmenin uluslararası şirketlere, gelecekteki sağlamlaştıracak fırsatlar sunduğunu, satılan varlıkların uluslararası bilgi biriminden kaynaklanan bir sinerji oluşturacağını" belirtti. öne sürdü.
Sunel Tütün Murahhas Azası ve British American Tobacco Export (BAT) Türkiye Yönetim Kurulu Üyesi Noyan Gürel, "TEKEL'in özelleştirilmesinde en önemli konulardan birinin yaprak tütün stokları olduğuna" dikkat çekti.
"Yaprak tütünün piyasaya verilmesi durumunda, arz-talep dengesinin bozulacağını" söyleyen. Gürel, "hükümetin de özelleştirme sırasında stokları çok hızlı bir şekilde elden çıkarmak istediğini" belirtti.
Philsa Sabancı Hazine teşvikine hazırlanıyor
TEKEL'in sigara kurumuna talip olacakları öne sürülen Philip Morris ve Sabancı ise, ortak şirketleri Philsa'ya Hazine'den aldığı teşvikle yatırıma hazırlanıyor.
Sabancı Holding'in Philip Morris'le ortak olduğu Philsa Sigara ve Tütün Sanayii, mevcut üretim kapasitesini artırmak amacıyla İzmir Torbalı'da bulunan tesislerine 21.8 milyon dolarlık yatırım yapacak.
Hazine Müsteşarlığı'nca teşvik kapsamına alınan yatırımla, Philsa'nın @15 milyar 220 milyon adet olan yıllık sigara üretim kapasitesi 17 milyon 26 bin adet düzeyine çıkarılacak. Söz konusu yatırıma, teşvik belgesi kapsamında yüzde 60 oranında yatırım indirimi uygulanacak.
İngiliz Allied Domecq şirketi de özelleştirme kapsamındaki TEKEL'e talip olmayı planlıyor.
Portföyünde, Ballantines, Teacher's, Malibu, Campari gibi markaları bulunduran şirketin Türkiye Genel Müdürü Selçuk Tümay, "TEKEL için Özelleştirme İdaresi tarafından atanan yatırım bankasının raporunu beklediklerini" belirterek, "süreçle ilgili yeterli bilgiye ulaşamadıklarını" söyledi.
"TEKEL'in alınması halinde Allied Domecq'in cirosuna yüzde 10-15 arasında bir katkı yapacağını" vurgulayan Tümay, "Bu nedenle TEKEL, hiçbir içki üreticisinin göz ardı edebileceği bir şirket değil" dedi.
TEKEL'in katkısı
Türk ekonomisi içinde TEKEL'in çok önemli bir yeri bulunuyor. Türkiye'nin Gayrı Safi Milli Hasıla'sının (GSMH) içindeki payı yüzde 2 olan TEKEL, 2001 fiyatlarıyla aynı hasılaya 2.1 katrilyon katkı yaptı.
TEKEL ürünü Yeni Rakı, dünyada perakende satış hasılatı sıralamasında 32. sırada yer alıyor.
TEKEL, 500 büyük firma sıralaması içinde, 2000 sonuçlarına göre, üretimden satışlar sıralamada 6., ücretle çalışanlarda 1., net aktifler ve brüt katma değer bakımından 2.,dönem kârında 7., satış hasılatında 9. sırada bulunuyor.
TEKEL, Avrupa'nın en büyük 30 alkollü-alkolsüz içki üreticisi içinde yer alırken, dünyanın 5. sigara üretici firması konumunda.
TEKEL'in özelleştirilmesi sürecinde ilk aşamayı taşınmazların satışı oluşturuyor. İstanbul İstinye'deki eski Kibrit Fabrikası, Bomonti Bira Fabrikası, Mecidiyeköy Likör Fabrikası ve TEKEL Müzesi binaları ile; İzmir, Muğla ve Antalya'da bulunan işyeri, sosyal tesis, depo ve benzeri toplam 12 taşınmazının satışı için 28 Nisan'da ihale yapılacak. (NK)