Uluslararası Ceza Mahkemesini Tanıyalım

İspanya'da yolsuzluklara karşı mücadelesiyle tanınan Savcı Baltazar Garzon'un katılımıyla gerçekleştirilen basın toplantısına, ayrıca, RSF Başkanı Fernando Castello, RSF Genel Sekreteri Robert Ménard, kılavuzun yazarı Pierre Hazan ve yolsuzluklara karşı mücadele veren Madrid savcılarından Carlos Castresana da katıldı.

"Yetkililer, görev başına"

Kamuoyuna tanıtılan kılavuzda, UCM'nin faaliyet alanları, işleyişi ve mağdurlar için başvuru esaslarına ilişkin bilgiler bulunuyor. Kılavuz, Mahkemenin görevlerini ve önündeki zorlukları da sıralıyor.

Şili eski diktatörü Augusto Pinochet'in yargı önüne çıkarılması için verdiği mücadele ile tanınan Savcı Baltazar Garzon, basın toplantısı sırasında, "Mağdurlar, adalet yerini bulsun diye yalvarmak yerine onu işletmekle görevli olanları göreve çağıracaklar" dedi. Savcıya göre, kılavuzun yol göstericiliğiyle "mağdurların uluslar arası adalet labirentinde kaybolmalarının önüne geçilecek".

RSF Genel Sekreter ve Demokles Ağı Başkanı Robert Ménard ise, "Bu kaynak, tüm dünyada insan hakları mağdurlarının yararlanmaları için çıkarıldı. Uluslar arası Ceza Mahkemesi de dahil olmak üzere tüm insanlara sesleniyorum: Kılavuzu mümkün olduğunca tanıtmamız gerekiyor. İşkencecilere artık saygı gösterilemez. Cezasız kalma ile mücadele evrensel olmalıdır" diye konuştu.

Mahkemeyi bekleyen başlıca görevler arasında savaş ve insanlığa karşı suçu işleyenleri, soykırım sorumlularını yargılamak ve cezalandırmak bulunuyor. UCM'nin tamamlayıcı işlevi dolayısıyla, mahkeme yalnızca, ilgili ülke sorumluları yargılama iradesi göstermediği ya da buna gücü yetmediği durumlarda devreye giriyor.

ABD UCM'ye karşı

UCM'nin varlığı, 1 Temmuz 2002'ye dayanıyor. Bugüne kadar ise, 90 devlet mahkemenin statüsünü tanıdı. Mahkemenin ilk savcısı olan Arjantinli Luis Moreno Ocampo, 16 Haziran 2003'te yemin ederek işbaşı yaptı. Savcı Ocampo, üç yargıçtan oluşan "Hazırlık Mahkemesi"nin da onayıyla soruşturma açma yetkisi bulunuyor. 50 yaşındaki Ocampo, ülkesi Arjantin'de 8 yıl savcılık yaptı. Kendisinden ise, demokrasiye geçen ülkesinde işkenceci askerlerin 1985'te yargılandıkları davada söz ettirdi.

Çalışma başladığında, günlerde mahkemeyi 400'e yakın şikayet bekliyor. Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ise uluslararası daimi ceza mahkemesine karşı çıkıyor. ABD, mahkemenin zamanla kendi çıkarlarına ve ülke dışında görev yapan askerlerine düşmanlık beslemenin siyasi bir aracı olmasından çekiniyor. Bu açıdan, ABD ile mahkemenin yetkilerini zamanla genişletmeyi amaçlayan Avrupa Birliği arasında gerçek bir mücadele yaşanıyor. ABD, diplomatik baskıları artırdığı gibi, yaklaşık 40 ülkeyle ikili anlaşmalar imzalayarak kendi askerlerinin Lahey'deki mahkemeye teslim edilmek üzere sınır dışı edilmemeleri konusunda anlaştı. (EÖ/BB/NK)

* İlgilenenler Pratik Kılavuza, pdf dosyası ve Fransızca, İngilizce ve İspanyolca olarak www.damocles.org ve www.rsf.org Internet sitelerinden ulaşabilirler.