Uluslararası Ceza Mahkemesi: Tarihi Bir Adım
60 ülkelik barajı aştı
Yasal olarak faaliyet gösterebilmesi için 60 ülkenin onayını alması gereken UCM, Kongo'nun 60. imzayı atmasıyla barajı aşarak yasal statü kazandı. UCM'nin imza törenine bu 10 ülkenin büyükelçileri de katıldı.
Roma Tüzüğü ve Mahkeme'nin soykırım, insanlığa karşı işlenmiş suçlar ve savaş suçlarıyla ilgili yargı yetkisi 1 Temmuz'da yürürlüğe girecek. Mahkeme'nin açılış töreninin Şubat 2003'te Hague'de yapılması düşünülüyor.
Amerika ve İsrail imzalamadı
Kongo, İngilizce alfabetik sıralamaya uygun olarak 60. imzayı atan ülke oldu. Amerika Birleşik Devletleri ve İsrail ise, çıkarlarına uygun bulmadıkları gerekçesiyle anlaşmaya katılmadı.
Türkiye de onaylamadı
Uluslar arası Af Örgütü (UAÖ), UCM'nin kuruluşundan duyduğu memnuniyeti dile getiren bir basın açıklaması yaptı. Açıklamada, UCM'nin, "adalet mücadelesinde tarihi bir adım" olduğu belirtildi ve Avrupa Konseyi'nin Roma Tüzüğü'nü onaylamayan tek ülkesi olan Türkiye'nin de bir an önce Roma Tüzüğü'ne katılması için çağrıda bulunuldu.
* Bu , uluslarararası adalet mücadelesinde çok önemli bir an çünkü, insanlığa karşı suçları, savaş suçlarını ve soykırım suçu işlediğinden şüphelenilen kişilerin, rütbesi ne olursa olsun, Mahkeme tarafından yargılanabileceği anlamını taşıyor.
Suçlular yargılanacak
* Mahkemenin kuruluşu, tüm dünyaya, en korkunç suçları ve insan hakları ihlallerini planlayan kişilerin, artık sorumlu tutulacaklarını bilmeleri gerektiği mesajını veriyor. Tüzüğü onaylayan ülkeler, suçlanan kişileri soruşturma ve kovuşturmayı; bunu yapamamaları ya da yapmaya istekli olmadıklarında ise UCM'nin bu kişileri adalet önüne çıkarabileceği yönündeki esas yükümlülüğü kabul etmiştir.
* Tüzüğü onaylayan devletler Mahkeme'nin kuruluşu için maddi dahil gereken desteği mümkün olduğunca çabuk sağlamalı ve en başından itibaren Mahkeme'nin etkililiğini güvence altına almalıdır.
* UAÖ Türkiye Şubesi, Avrupa Konseyi'nin Roma Tüzüğü'nü onaylamayan tek ülkesi olan Türkiye'nin ve bunu yapmamış diğer bütün ülkelerin bir an önce Roma Tüzüğü'ne katılması ve gerekli yasal düzenlemeleri yürürlüğe sokması için çağrıda bulunmaktadır.
UCM ve Roma Tüzüğü
Uluslararası Ceza Mahkemesi Roma Tüzüğü, 17 Temmuz 1998'de yapılan diplomatik konferansta kabul edildi. Tüzük soykırım, insanlığa karşı işlenmiş suçlar ve savaş suçlarıyla suçlanan kişileri soruşturacak ve kovuşturacak olan Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin kurulmasına olanak veriyordu. Tüzüğe, Mahkeme'nin kuruluşu için 60 ülkenin onayının gerektiğine dair bir koşul konmuştu.
Uluslararası Af Örgütü, Uluslararası Ceza Mahkemesi için koalisyonun 1000'den fazla üyesiyle birlikte 1993 yılından bu yana Mahkeme'nin kuruluşu için çalışıyor. Roma Tüzüğü'nün kabulünden hemen sonra UAÖ, dünya çapında başlattığı bir kampanyayla Roma Tüzüğü'nün onaylanması ve Mahkeme ile tam işbirliğini de içeren etkin yasal düzenlemelerin hayata geçirilmesi için tüm hükümetlere çağrı yaptı.
60. katılımın gerçekleştiği ve Mahkeme'nin kuruluşunun mümkün olduğu şu an da, UAÖ Tüzüğü onaylamaları için tüm devletlere lobi yapmayı sürdürecektir. Bunun gerçekleşmesi çok önemli çünkü birçok davada Mahkeme, yargı yetkisini sadece suç, tüzüğü onaylayan bir devletin topraklarında ya da uyruğunda bulunan bir kişi tarafından işlenmişse kullanabilecek.
Daha fazla bilgi:
UAÖ 60. onay hakkında, Mahkeme'nin kuruluşuyla ilgili atılacak adımların neler olduğuna dair bilgileri de içeren bir soru-cevap belgesi hazırladı. Bu belge ve mahkemeyle ilgili diğer bilgilere ulaşabilmek için: www.amnesty.org