Türkiyeye Kuzey Irakı İşgal İzni
Görüşmelerin sürdüğünü doğrulayan bir Amerikalı yetkili Türklerin sınır dolayında kısıtlı bir alanda bulunacaklarını ve Türklerle Kürtlerin verdikleri sayıların abartılı olduğunu belirtti.
Türkiye'nin Saddam Hüseyin sonrasında tarihsel emellerini gerçekleştirmek üzere bölgede egemenlik kurmak isteyeceğinden korkan bazı Kürt gruplarsa Ankara'da kapalı kapılar arkasında konuşulan plana şiddetle karşı çıkıyor. Kürt yetkililer, Türklerce girişilecek bir askeri müdahalenin İran'ı da Irak topraklarına girerek bazı bölgeleri ele geçirmeye kışkırtacağından kaygılı olduklarını söylüyor.
Türkler ve Kürtler
Başkan Bush'un özel temsilcisi Zalmay Halilzad başkanlığındaki Amerikalı diplomatlar ve yüksek rütbeli subayların Kürt liderleri Türkiye'nin planını kabule teşvik ettikleri söyleniyor. Geçtiğimiz 12 yıl boyunca Irak'ta özerk Kürt yönetimini kuvvetle destekleyen Washington Irak'a olası saldırıda Türkiye'deki üsleri kullanmak için de Türkiye liderlerinin iznini bekliyor (...).
Savaş ufukta görünürken ülkesindeki Kürtlerin bir ayaklanmaya yönelmesinden çekinen Türkiye Saddam Hüseyin'in devrilmesinin, bağımsız bir Kürt devletinin kurulmasına yol açmayacağı konusunda Amerikalılardan güvence istiyor.
Turkiye'nin liderleri 1991'deki Körfez savaşında olduğu gibi Irak ordusunun saldırılarından kaçan yarım milyon Kürt'ün bir kere daha sınırlarına yığılmasını önlemeye kararlılar. Ancak bazı Kürt liderler Türklerin Irak sınırını geçmesini istemediklerini açıkça belirtiyorlar.
Dizaye: Dış müdahaleyi hoş karşılamayız
Görüşmelerde yer alan Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) yetkililerinden Safin Dizaye, "Türklere de Amerikalılara da herhangi bir dış müdahaleyi hoş karşılamayacağımızı söyledik," diyor. "Umarım durum kontrolden çıkmaz, ancak siyasal istikrarı sarsacak olan böyle bir adımın intiharla eş anlamlı olacağı da açık."
Adının açıklanmasını istemeyen bir Amerikalı yetkili Türklerin Irak'a birlik göndermek istediklerini doğruladı. Ancak bunların rollerinin kesinlikle sınırlanacağını belirtti. Yetkili, Türk birliklerinin sınır bölgelerinde konuşlanacaklarını ve insani yardımın yanı sıra Türkiye'ye sığınmak isteyenlerin caydırılması ile görevli olacaklarını söyledi. Yetkili, Türk birliklerinin Amerikan komutası altında görev yapacaklarını ve Kürt birlikleriyle karışmayacaklarını da sözlerine ekledi.
Yetkili süren görüşmelerin başlıca hedeflerinden birinin Kürtler ve Türkler arasında bir anlayış birliği sağlanması olduğunu belirtti.
Gerçekten de Iraklı Kürt liderlerin İslamcı kökenli yeni Türk hükümetiyle birlikte çalışmakta istekli oldukları yönünde işaretler var. KDP lideri Mesut Barzani yakınlarda gerçekleştirdiği bir ziyaret sonrasında Türkiye'nin yeni liderliğinden memnun olduklarını belirtmişti. Parti sözcülerinden Fevzi Hariri, Barzani'nin AKPliler için "içtenler ve güven veriyorlar," dediğini aktardı.
Hırslı planlar
Ancak, Türk yetkililerin demeçleri daha hırslı planlar içinde oldukları izlenimi veriyor. Bir Türk yetkili Türkiye'nin kuzey Irak'a Amerikan askerlerinden de fazla sayıda asker göndereceğini açıkladı.
Yetkili, başbakan Abdullah Gül'ün Çarşamba günü yaptığı konuşmayı tekrarlayarak Türk ordusunun kuzey Irak'taki rolünün insani kaygılarla sınırlı olmayacağını ve bölgedeki Türk çıkarlarını korumayı da kapsayacağını söyledi.
Yetkili, Gül gibi, Türk birliklerinin Iraklılarla çatışmaya girmeyeceğini, ancak Kuzey Irak'ta yeni bir Kürt devletinin doğmasını önlemekle görevli olacağını belirtti. Yetkili birliklerin aynı zamanda 1990'larda Güneydoğuda patlak vermiş olan ayaklanmanın nüksetmemesi için de görev yapacaklarını açıkladı.
Yetkili, saldırıya uğradıkları takdirde Türk birliklerinin kendilerini koruyacaklarını da açıkça belirtti.
Türkler geçtiğimiz haftalarda sınıra güç yığmaya başladılar ve halihazırda 1,200 Türk askeri Kuzey Irak'ın kimi bölgelerinde Türkiye'ye geçmeye çalışacak Kürt gerillalarını avlamak için operasyonlarını sürdürüyor.
Kürtler: "Amerikalılar kurtarıcı"
Türklerin müdahale gerekçelerini yorumlayan Safin Dizayi, Kürtlerin geçtiğimiz 12 yıl boyunca gelişen özerklik sırasında oluşturdukları demokratik kurumlara dikkat çekiyor ve Amerikanın başını çektiği saldırı sırasında bu kurumların ezilmesinden duyduğu ürküntüyü dile getiriyor.
Dizayi, "bu kurumların Irak'ın geri kalanı için de bir model oluşturduğunu düşünüyoruz," diyor. "Eğer bu kurumlar çökecek olursa bütün operasyonu olumsuz etkileyecektir".
Amerikalıların öncülüğünde süren görüşmelerin Amerikan muharip birlikleriyle Türk askerlerinin kuzey Irak'a aynı zamanda girişlerinin uyumlulaştırılmasına odaklandığı görülüyor. Kürdistan Yurtseverler Birliği'nden (KYB) bir yetkili, Halilzad'ın toplantıyı kapıya dayanan savaşta her grubun nihai rotasını çizmek üzere düzenlediğini söyledi.
Kürt yetkili planın başlıca öğelerinden birinin Türk ve Kürt birliklerinin Musul ve Kerkük'ü Amerikan kuvvetlerine terk etmesi olduğunu söylüyor. Washington bölgenin petrol üretim merkezleri olan bu iki kenti Irak tarafından yakılıp yıkılmadan ve Kürtler tarafından ele geçirilmeden önce denetim altına almayı planlıyor.
KYB yetkilisi, Kürtlerin Amerikan askerlerinin gelmesini heyecanla beklediklerini ancak Türklere karşı aynı duyguları beslemediklerini söyledi: "Amerikalıları kurtarıcı olarak görüyoruz. Ama komşularımız yağmacı." (EK)