Türkiye’de her yıl 60’ın üzerinde çocuk işçi çalışırken ölüyor

Bugün 12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin (İSİG Meclisi) bugüne ilişkin hazırladığı rapora göre son 11 yılda en az 695 çocuk işçi çalışırken hayatını kaybetti. Her yıl ortalama 61 çocuk işçi hayattan koparıldı.

Son 11 yılda ölen çocuk işçilerin 240’ı 5-14 yaş aralığında, 455’i de 15-17 yaş aralığında. Ayrıca çocuk işçi ölümleri 4 yaşından itibaren başlıyor.

İSİG veriler üzerine “Çocuk işçiler sistematik olarak Türkiye kapitalizminin daha ilköğretim çağındayken bile acımasız üretim çarklarına soktuğu oyun alanlarından koparılan çocukluğunu, gençliğini ve sağlığını işyerlerinde bırakan bu ülkenin geleceğidir. Kesinlikle arızi bir olgu değil bilinçli sistematik bir ucuz emek sömürüsüdür” değerlendirmesini yaptı.

Ölenlerin çoğunluğu Suriyeli çocuklar

Ölenlerin 99’u kız, 596 da oğlan çocuğuydu. Ayrıca ölen kız çocuklarının oranı (yüzde 14) tüm yaşlardaki kadın işçi ölüm ortalamasının 2 katı oldu.

2013-2024 arasında hayatını kaybeden çocuk işçilerin 80’i de mülteci/göçmen çocuk işçiler. 71’i Suriyeli, 6’sı Afganistanlı 1’i Iraklı, 1’i İranlı ve 1’i Türkmenistanlıydı. Çocuk işçilerde mülteci/göçmenlerin ölüm oranı yüzde 12.

En çok ölüm tarım orman işkolunda

Çocuk işçi ölümlerinin yüzde 55’i tarım, yüzde 20’i sanayi, yüzde 14’ü hizmet ve yüzde 11’i inşaat sektöründe meydana geldi. Çocuk işçilerin büyük çoğunluğu tarım, orman ve inşaat, yol işkolunda çalışıyordu.

Son 11 senede tarım, orman işkolunda 383 (252 işçi ve 131 çiftçi), inşaat, yol işkolunda da 75 çocuk öldü. Bu kollarını metal (52), konaklama (49), gıda (24) ve ticaret (23) takip etti.

İSİG Meclisi bu noktada “Her ne kadar çocuk işçi ölümlerinin yarısından fazlasını tarım sektörü oluştursa da bu oran hızla düşüyor. Sanayi, hizmetler ve inşaatlardaki çocuk ölüm oranları artıyor. Bunun iki nedeni var. Birincisi özellikle MESEM’ler eliyle çocuk işçiliğin kitlesel bir biçimde şehir içine taşınması. İkincisi ise Anadolu şehirlerinde hızla boy gösteren OSGB’ler ve burada yoğun bir çocuk işçiliğin olması” notunu düştü.

En büyük neden trafik ve servis kazaları

Çocuk iş cinayetlerinin en büyük nedeni ise trafik ve servis kazaları. Son 11 yılda bu nedenle 193 çocuk işçi öldü. Zehirlenme, boğulma nedeniyle 115, ezilme, göçük nedeniyle 97, yüksekten düşme nedeniyle 63 ve şiddet nedeniyle de 58 çocuk hayatını kaybetti.

İSİG Meclisi çocuk iş cinayetlerinin nedenleri üzerine de şu değerlendirmeyi yaptı:

“Trafik ve servis kazaları en çok çocuk işçi ölüm nedenidir. Çünkü mevsimlik tarım işçisi olan çocuklar tıka basa dolu minibüslerde, traktör kasalarında veya açık kasa kamyonetlerin yaptıkları kazalarda yollara savrulmaktalar. Buna ek olarak son dönemde zaman baskısı altında sipariş götürürken kaybettiğimiz moto kurye çocukları eklemek gerekmektedir.

Yine önemli bir neden de boğulmalardır. Mevsimlik tarım işçisi çocuklar içme suyu veya genel kullanım için ihtiyaç olan suları derelerden ve su kanallarından sağlamaktadır. Ayrıca yazın 50 dereceyi aşan sıcaktan korunmak ve yine yıkanma ihtiyacı için girilen bu derelerde ve su kanallarında çocuklar boğulmaktadır.

Ezilmeler metal, gıda, tekstil ve kimya işçisi çocukların sıkça karşılaştığı bir ölüm nedenidir. Ölmediklerinde de uzuv kaybı, kırılma gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olmaktadır. Yüksekten düşmeler ise inşaat işçisi çocukların ilk sıradaki ölüm nedenidir. Bu ölüm nedenleri son dönemde MESEM’lerdeki kitlesel çocuk işçiliği nedeniyle hız kazanmıştır.

Şiddet ise korunmasız olan çocukların işyerlerinde ve sokakta karşılaştıkları bir ölüm nedenidir. Çocuk işçiler için maruz kalınan fiziksel ve psikolojik şiddet çoğu zaman gündelik yaşamın bir parçası haline gelmiştir.”

(HA)