Türkiye'de Müzik Emeğinin Durumu raporu yayımlandı

Sevilla Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Doktora Öğrencisi Selda Dudu, Mimar Sinan Üniversitesi Müzikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Evrim Hikmet Öğüt ve Müzik Yazarı Özge Ç. Denizci’nin hazırladığı ‘Türkiye’deki Müzik Emekçilerinin Çalışma Koşulları ve Gelir Durumları Üzerine Araştırma Raporu’ yayımlandı.

400'den fazla müzik emekçisi ile görüşüldü

400’den fazla müzik emekçisiyle yapılan anket ve görüşmelerden çıkan sonuçların yer aldığı raporda yalnızca icra alanında faaliyet gösteren müzisyenlere değil, sahne çalışanlarından stüdyo çalışanlarına, organizasyondan eğitime bu alanda emek veren herkese ulaşılması hedeflendi.

COVİD-19 sürecinde güvencesiz kalan sektörlerden biri de müzik sektörü oldu. Sokağa çıkma yasaklarından halen devam eden müzik kısıtlamalarına kadar tüm uygulamalar müzik emeğiyle yaşamını sürdüren emekçileri derin bir yoksullukla baş başa bıraktı. Bu süreçte onlarca müzik emekçisi yaşamına son verdi.

Araştırma, Türkiye’de müzik emekçilerinin pandemi öncesinde de karşı karşıya oldukları genel çalışma koşulları ve gelir durumları hakkında somut veri sağlayan ilk çalışmalardan biri olarak sektörün resmedilmesi açısından önemli bir kaynak durumunda. Araştırma ayrıca, pandemi sürecinin istihdam ve ücret üzerindeki etkilerine de ışık tutuyor. 

Raporun amaçları

8 Kasım-10 Aralık 2020 tarihleri arasında 400’den fazla müzik emekçisinin katıldığı online anket çalışmasına ve birebir görüşmelere dayanan araştırmanın müzik emekçilerinin çalışma koşullarına ve güncel gelir durumlarına ilişkin bilgi ürettiği temel noktalar şunlar: 

• Sektörün, iyi bilinen ancak yeterli veriden yoksun güvencesiz çalışma koşullarını somut biçimde ortaya koymak; 

• Prova saatlerinin çalışma süresinden sayılmaması örneğinde olduğu gibi sektörün göz ardı edilen sorunlarını tespit etmek; 

• Çalışma durumunda bile müzik emekçilerinin karşı karşıya oldukları çalışan yoksulluğunu göz önüne sermek;

• Pandeminin müzik emekçilerinin gelir ve istihdam durumuna etkisini saptamak. 

Müzik emekçileri güvencesiz çalışıyor

Müzik emekçilerinin iş yaşamına ve çalışma koşullarına yönelik birçok sorunun tespit edildiği ankette katılanlardan yüzde 63’ü hiçbir sosyal güvenlik kaydı olmadan çalışmak zorunda. SGK verilerine göre, 2020 yılında Türkiye genelinde çalışanların yüzde 30’u kayıtdışı istihdam edildiği belirtilirken anket sonuçları, müzik sektöründe kayıtdışı çalışma oranının Türkiye genelinin iki katından fazla olduğunu gösteriyor. 

*Müzik sektöründe yarı zamanlı çalışma oranı neredeyse yüzde 70. Yarı zamanlı çalışmada SGK kaydının yapılma oranı sadece yüzde 29. Bu iki veri birlikte değerlendirildiğinde, sosyal güvenliğin istisnai bir hale geldiği söylenebilir. SGK’sız çalışma ve bunun yarattığı gelecek kaygısı görüşmelerde de en fazla öne çıkan temalardan biri oldu. 

*Anket çalışmasına katılan müzik emekçilerinden yüzde 71’i müzik alanındaki işine ek olarak gelir elde etmek amacıyla ikinci bir iş aradığını belirtti. İkinci bir iş aramaya duyulan ihtiyacın yüzde 71’e varan bir düzeyde olması, müzik emekçilerinin gelirlerini yetersiz bulduklarına ilişkin en belirgin kanıtlardan birini oluşturuyor. 

*Ankette katılımcılara 2019 ve 2020 yılı ortalama aylık gelirleri soruldu ve pandeminin gelir üzerindeki etkisi somutlaştırıldı. 

*Katılımcıların 2019 yılında ortalama aylık geliri 5.685 TL olarak tespit edildi ve müzik alanındaki işlerinden elde ettikleri ortalama aylık net nakdi gelirlerine ilişkin cevapları Türk-İş (2021) tarafından hazırlanan 2019 yılı Aralık ayı açlık ve yoksulluk sınırları baz alınarak sınıflandı. Buna göre; 2019 yılında katılımcılardan yüzde 31’i asgari ücret altında, yüzde 6’sı dört kişilik bir ailenin açlık sınırı ile bir kişinin yaşam maliyeti arasında, yüzde 45’i bir kişinin yaşam maliyeti ile dört kişilik bir ailenin yoksulluk sınırı arasında ve yüzde 18’i dört kişilik ailenin yoksulluk sınırı üstünde kazandı.

*2020 yılında ise ortalama aylık gelir 3.129 TL olarak tespit edildi. Ortalama aylık gelirdeki akut düşüşün yanı sıra, asgari ücret altında gelir elde eden müzik emekçilerinin oranının yüzde 31’den, tam iki katına yükselmesi ve en yüksek gelir grubunun yüzde 18’lik bir orandan yüzde 6’lık bir orana gerilemesi, müzik sektörü çalışanlarının pandemi sürecinde uğradığı gelir kaybını sayısal olarak somutlaştırdı. 

*Katılımcılardan sadece yüzde 14’ü gelirlerinden memnunken, yüzde 86’sının gelirlerinden memnun olmadığı tespit edildi.  

Sosyal medya hesaplarını takip etmek için:

https://twitter.com/kulturemegi

https://www.facebook.com/Kyüzde C3yüzde BCltyüzde C3yüzde BCr-Emeyüzde C4yüzde 9Fi-102379629190755

https://www.instagram.com/kulturemegi/

(EMK)