TÜİK verilerine göre Türkiye tarımda hâlâ kendi kendine yetebilen bir ülke
Fotoğraf: Gökhan Zobar / AA
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) son zamanlarda ayçiçek yağı ve buğday gibi temel gıda ürünlerindeki fiyat artışlarının konuşulduğu bir zamanda 2020 – 2021 dönemine ait “Bitkisel Ürün Denge Tabloları” verisi açıkladı.
Açıklanan veriler tarımsal üretimi yapılan ürünlerin yurtiçi talebi ne kadar karşıladığını ve Türkiye’nin bu ürünler konusunda dışarıya ne kadar bağımlı olunduğunu gösteriyor.
|
TÜİK yeterlilik derecesini şöyle tanımlıyor: Bir bölgenin kullanılabilir üretiminin (iç üretim) o bölgenin talebini ya da yurt içi kullanımını (insan, hayvan ve endüstrinin bütün ihtiyaçlarını) ne ölçüde karşılayacak durumda olduğunu gösterir. Değerin, 100'den küçük olması, üretimin yurt içi talebi tam olarak karşılayamadığı durumu temsil eder. 100'den büyük olan bir değer, iç ihtiyaçları geçen, ihraç edilebilir ve/veya stoklanabilir miktarların varlığını gösterir. |
Açıklanan verilere göre üretilen tahıl ürünlerinin yurtiçi talebi karşılama derecesi (yeterlilik derecesi) yüzde 97,4.
Toplam tahıl üretiminde en büyük paya sahip olan buğdayın yeterlilik derecesi ise yüzde 102,3 (durum buğdayında yüzde 259, diğer buğdayda yüzde 89,2), yem sanayinin en önemli girdilerini oluşturan arpanın yeterlilik derecesi yüzde 97,1, mısırın yeterlilik derecesi yüzde 84,9, soyanın yeterlilik derecesi ise yüzde 5,4.
Meyveler ve içecek bitkilerinde 2020-2021 piyasa döneminde en yüksek yeterlilik derecesi yüzde 552,9 ile fındıkta. Bu oran incirde yüzde 501 ve kayısıda yüzde 397.
Turunçgiller grubunda yer alan meyvelerin tamamında da yeterlilik korunuyor.
Toplam çay arzının büyük bir kısmı Türkiye’nin kendi üretiminden karşılanıyor ve yeterlilik derecesi yüzde 94,1 oldu.
Sebze ürünleri toplamı için 2020-2021 piyasa döneminde yurtiçi üretimin, yurtiçi talebi karşılama derecesi ise yüzde 110,9 oldu. Sebzelerde en yüksek yeterlilik derecesi taze bezelyede yüzde 123,6 olurken, havuçta yüzde 119,6, domateste ise yüzde 117 olarak gerçekleşti.
Bazı temel ihtiyaç ürünlerindeki yeterlilik oranları şöyle:
- Nohut: Yüzde 122,3
- Kolza: Yüzde 111,2
- Patates: yüzde 106,5
- Pamuk: Yüzde 103,7
- Buğday: Yüzde 102,3
- Çavdar: Yüzde 100
- Şeker pancarı: Yüzde 100
- Yulaf: Yüzde 97,6
- Soya: Yüzde 94,6
- Arpa: Yüzde 97,1
- Kuru fasulye: 92
- Mısır: Yüzde 84,9
- Pirinç: Yüzde 81,2
- Kırmızı mercimek: Yüzde 71,2
- Ayçiçeği: Yüzde 62,5
- Yeşil mercimek: Yüzde 58,7
(HA)