ABD Başkanı Donald Trump dün İran’la yapılan nükleer anlaşmadaki pürüzleri gidermek için Avrupalı ortaklarına son bir şans verdiğini söyledi ve bir kez daha uluslararası yeni bir tartışmanın başlamasına neden oldu.
Trump bu açıklamayı Temmuz 2015’te imzalanan nükleer anlaşmayı uzatma imzasını atarken yaptı.
ABD’li Başkan, nükleer anlaşmanın gidişatını her 3 ayda bir gözden geçirmekle yükümlü. Trump’ın nükleer anlaşmayı uzattığına dair imzayı atarken yaptığı “Anlaşmayı son kez uzatıyorum” şeklindeki açıklamasına başta İran olmak üzere anlaşmaya taraf ülkelerden tepki geldi.
Bu imza ile İran'a yönelik yaptırımlar 120 gün daha askıda kalacak.
İran’dan bugün yapılan açıklamada Washington’u nükleer anlaşmanın yeniden müzakerelere açık olmadığı konusunda uyarı yapıldı.
Açıklama İran Dışişleri Bakanlığı’ndan yapıldı: “İran, anlaşmaya getirilen hiç bir değişikle ne şimdi ne de gelecekte kabul edecektir”
Açıklamada İran’ın verdiği taahhütler dışında hiçbir adımda bulunmayacağı da belirtildi.
İran: Trump tehdit ediyor
ABD Başkanı Donald Trump dün, İran'a nükleer anlaşma kapsamında sağlanan yaptırım muafiyetini, son kez uzatma kararı aldığını söyledi.
İran yönetimi Trump’ın kendilerini nükleer enerji anlaşmasını iptal etmekle tehdit ettiğini söylüyor.
Trump daha önce anlaşmayı iki kez imzalamıştı. Trump’ın iddiası ise İran’ın anlaşmanın ruhuna aykırı davrandığı.
Trump imza sırasında “Sonu daha fazla şiddet, daha fazla terör ve İran’ın nükleer olarak taşkınlığı olan bir yolu izlemeye devam edemeyiz” dedi.
İran Devlet Başkanı Hasan Ruhani ise Trump’a devlet televizyonundan yanıt verdi:
“İran halkı zorlayıcı konuşmalara ve bir diktatörün nefret dolu sözlerine teslim olacak bir halk değildir. İran halkı hiçbir millet karşısında teslim olmaz” dedi.
AB temsilcisinden Trump’a yanıt
İran ile yapılan uluslararası müzakerelere katılan AB Güvenlik ve Dış Politika Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini de Trump’ın açıklamasına yanıt verdi:
“Bu iki ülke tarafından imzalanan bir anlaşma değil ve bu anlaşmayı bitirmek de hiçbir devlet başkanının elinde olan bir yetki değil.”
İsrail’den Trump’a destek
İsrail ise Trump’ı destekliyor. Başbakan Benyamin Netanyahu, Trump’ın açıklamasını cesur karar olarak yorumladı:
“Başkan Trump, kötü bir anlaşmayı düzeltebilme, İran’ın saldırganlığını durdurma ve terörizme verdiği desteğe karşı durabilmemiz için bir fırsatı yarattı. Bu nedenle İsrail olarak bu fırsatı memnuniyetle karşılıyoruz”.
Anlaşmada neler var?
İran ile P5+1 (ABD, İngiltere, Fransa, Çin, Rusya + Almanya) arasında Nisan 2015 tarihinde başlayan görüşmeler Temmuz 2015’te anlaşmayla sonuçlanmıştı.
2015 yılında varılan anlaşmaya göre İran, Birleşmiş Milletler’in Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun askeri üslere "kontrollü girişine" izin verdi. Ancak İran'ın giriş izni taleplerine itiraz hakkı bulunuyor.
16 Ocak 2016 günü Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu açıklamasıyla anlaşma yürürlüğü girmişti.
Nükleer enerji tesislerini 3’te iki oranında azaltacak ve uranyum zenginleştirme programını sınırlayacak. İran’ın bu yükümlülüklerini yerine getirmesi karşılığında anlaşmaya göre İran’a uygulanan uluslararası yaptırımların kademeli olarak kaldırılacak.
Anlaşma sonrası ABD'nin İran'a 1979'dan beri sürdürdüğü ambargo 16 Ocak 2016 günü resmen sona ermişti. (HK)
* Euronews, AA, BBC Türkçe, Amerika'nın Sesi