AYM'NİN ENİS BERBEROĞLU KARARININ GEREKÇESİ
"Tekrar seçilen milletvekili yeniden dokunulmazlık kazanır"
* Fotoğraf: Arşiv - AA
Anayasa Mahkemesi'nin (AYM), milletvekilliği düşürülen CHP'li Enis Berberoğlu için hükmettiği hak ihlali kararının gerekçesi Resmi Gazete'de yayımlandı.
Gerekçede, yasama dokunulmazlığına ilişkin anayasanın 83'üncü maddesinin ikinci fıkrasının, milletvekillerinin TBMM'nin kararı olmadıkça tutuklanamayacağı ve yargılanamayacağı güvencesine yer verdiği hatırlatıldı.
Ancak tekrar milletvekili seçilen kişinin, aynı maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca yeniden dokunulmazlık kazanacağı kuralının esas olduğu ve geçerliliğini koruduğu ve hakkında soruşturma ve kovuşturma yapılması için TBMM'nin yeniden dokunulmazlığı kaldırmasına gerek olduğu belirtildi.
Seçilme ve siyasi faaliyet hakkı ihlali
AYM’nin seçme ve seçilme hakkının ihlaline yönelik kararının gerekçesinde şu ifadeler yer aldı:
“Anayasanın geçici 20'nci maddesinde tekrar seçilen milletvekilinin yasama dokunulmazlığından faydalanmasını engelleyen ayrı ve açık bir hüküm bulunmamaktadır. Bu durumda yapılması gereken istisnanın kapsamını yorum yoluyla genişletmek veya yorum yoluyla yeni bir istisna getirmek değil, kuralı uygulamaktır.
“Yeniden milletvekili seçilmesine karşın hükmen tutuklu olarak kovuşturma sürdürülüp infaz evresine geçilerek başvurucunun yasama dokunulmazlığını koruyan Anayasanın 83'üncü maddesi hükmüne aykırı davranıldığı, dolayısıyla anayasanın 67'nci maddesinde güvence altına alınan seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkının ihlal edildiği sonucuna ulaşılmıştır.”
Kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı ihlali
Kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlaline ilişkin ise başvurucunun 24 Haziran 2018 genel seçimlerinde yeniden milletvekili seçilmesi dolayısıyla milletvekili seçildiği tarih itibariyle tekrar yasama dokunulmazlığından yararlanmaya başladığı, bu nedenle anılan tarihten sonra tutukluluğunun devam ettirilmesinin anayasayla bağdaşmadığı aktarıldı.
AYM kararı
Durdurulan MİT TIR’ları görüntülerini Cumhuriyet gazetesine verdiği iddiasıyla yargılandığı davada “Gizli kalması gereken bilgileri açıklamak” suçlamasıyla 5 yıl 10 ay hapis cezası alan Berberoğlu AYM’ye bireysel başvuruda bulunmuştu.
AYM, başvuruya ilişkin 17 Eylül’de oy birliğiyle verdiği kararda, “seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkı” ile “kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı”nın ihlal edildiğine hükmetmişti.
İhlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere karar, Yargıtay'a gönderilmişti.
Ne olmuştu?14 Haziran 2017’de Cumhuriyet Gazetesi'nde yayınlanan “MİT TIR'ları” haberiyle ilgili olarak Enis Berberoğlu hakkında “Siyasi ve askeri casusluk maksadıyla devletin güvenliği veya iç veya dış siyasal yararları bakımından gizli kalması gereken bilgileri açıklama” suçlamasıyla açılan davada İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi 25 yıl hapis cezası verdi. Bunun üzerine Berberoğlu 14 Haziran 2017’de tutuklandı. Bu hüküm, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesi tarafından 9 Ekim 2017’de bozuldu. Bozma kararında İstinaf Mahkemesi “Sırrın daha önce ifşa edildiğinin kabulü halinde gizli kalması gereken bilgileri casusluk maksadıyla açıklama suçunun unsurlarının oluşmayacağını” belirtti. İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi ise İstinaf Mahkemesinin bozma kararını usul ve yasaya aykırı bularak dosyayı iade etti. Dosyayı yeniden ele alan İstinaf Mahkemesi, bu kez Enis Berberoğlu'na "casusluk" suçundan değil, "devletin güvenliği, iç veya dış siyasal yararları bakımından niteliği itibarıyla gizli kalması gereken bilgileri açıklamak" suçundan 13 Şubat 2018’de 5 yıl 10 ay hapis cezası verdi ve tutukluluğunun devamına hükmetti. Bu kararı İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Savcısı temyiz etti. Savcılık, Berberoğlu'nun "casusluk" suçundan cezalandırılması talepli temyiz dilekçesini Yargıtay’a gönderdi. Dilekçede, Berberoğlu'nun, "devletin güvenliği veya iç veya dış siyasal yararları bakımından niteliği itibarıyla gizli kalması gereken bilgileri siyasal veya askeri casusluk maksadıyla açıklama" suçundan cezalandırılması talep edildi. Berberoğlu, 24 Haziran Milletvekilliği Seçiminde yeniden CHP İstanbul Milletvekili seçilince, yargılamanın durdurulması talebiyle Yargıtay'a başvuru yaptı. Başvuru 20 Temmuz'da reddedildi. Fakat Yargıtay 20 Eylül 2018'de Haziran seçiminde yeniden CHP İstanbul Milletvekili seçilen ve hala tutuklu bulunan Enis Berberoğlu hakkında verilen cezanın infazının, yasama dokunulmazlığı gerekçesiyle durması istemini kabul etti ve Berberoğlu'nun tahliye edilmesine hükmetti. Yargıtay kararı üzerine tahliye edilen Enis Berberoğlu hakkındaki kesinleşmiş ceza, TBMM Genel Kurulu'nda 4 Haziran 2020'de okunarak milletvekilliği düşürüldü. Ertesi günse gözaltına alındı ve yeniden tutuklanarak cezaevine gönderildi. Aynı gün koronavirüs tedbirleri kapsamında izinli olarak cezaevinden çıkartıldı. |
(TP)