Tarihi Zirveye Kıbrıs Düğümü
AB Dönem Başkanı Hollanda'nın Başbakanı Balkenende ile Başbakan Erdoğan, gece geç saatlerde bir araya gelerek, AB'nin Kıbrıs Rum Yönetimi'nin tanınmasına yönelik talebini tartıştı. Ancak sabaha kadar süren görüşmelerde uzlaşma sağlanamadı. Taraflar bu sabah yeniden masaya oturacak.
Brüksel'deki Avrupa Birliği devlet ve hükümet başkanlarının çalışma yemeğinin ardından bir basın toplantısı düzenleyen, AB Dönem Başkanı Hollanda Başbakanı Jan Peter Balkenende, Türkiye raporu temelinde müzakerelerin 3 Ekim 2005'te başlamasına karar verildiğini söyledi.
Balkenende, görüşmelerin açık uçlu olacağını ve raporda bahsedildiği gibi görüşmelerin sonucu konusunda bir garanti bulunmayacağını açıkladı. Balkenende, taslağa son şeklinin ise bu sabah verileceğini kaydetti.
AB'nin Kıbrıs formülü
Türkiye'nin müzakerelere başlamadan önce Rum Kesimi'ni tanıdığını beyan eden bir protokolü imzalaması isteniyor. Görüşmelerin başarısızlıkla sonuçlanması halinde ise, Türkiye'nin aday ülkelere bağlanması için bir ara çözüm aranması konusunda anlaşmaya varıldı.
AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso da, Komisyon'un Türkiye raporu çerçevesinde dengeli bir teklifte bulunduğunu söyledi. Barroso, "Türkiye'nin de bu kararı kabul etmesi gerekiyor" dedi.
Brüksel'deki AB devlet ve hükümet başkanlarının çalışma yemeğinin ardından Türkiye ile ilgili açıklama, AB dönem başkanı Hollanda Başbakanı Jan Peter Balkenende'den geldi.
Kıbrıs pazarlığı bugün de sürecek
AB Dönem Başkanı Hollanda'nın Başbakanı Jan Peter Balkenende, bu açıklamaların ardından Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile bir araya geldi.
AB Konseyi binasında başlayan görüşme yaklaşık 2 saat sürdü. Görüşmenin ardından habercilere kısa bir açıklama yapan Başbakan Erdoğan, Kıbrıs'la ilgili öneriyi kabul edip etmediğine ilişkin soruya, "Yarın görüşürüz" yanıtını verdi.
Gazetecilere, "Rahat olun" diyen Erdoğan, gelişmelerden memnun olup olmadığına ilişkin soruya, "Hayırlısı olsun" diye karşılık verdi. Erdoğan, yerel saatle 08.30'da (TSİ 09.30) Balkenende ile bir kez daha görüşeceğini, 09.15'te de (TSİ 10.15) AB Konseyi'nin yeniden toplanacağını kaydederek, neticenin bundan sonra görüleceğini ifade etti.
Balkenende de görüşme çıkışı yaptığı kısa açıklamada, "Başbakan Erdoğan ve Türk heyetiyle görüştük. Zirveden çıkan kararların ayrıntılarını ele aldık. Henüz bir uzlaşma yok. Görüşmeye bugün devam edeceğiz" dedi.
Atina: Taleplerimiz kabul edildi
Yunanistan, AB'nin Türkiye konusundaki ortak tutumunun kendilerini tamamen tatmin eder nitelikte olduğunu açıkladı.
NTV'ye bilgi veren Yunan hükümet kaynakları, "Tüm taleplerimiz Avrupa Birliği tarafından kabul edildi. Zirvenin ilk günü bizim için çok iyi gitti. Aslında bu iş bizim için bitti" dediler.
Yunan hükümet kaynakları, AB liderlerinin akşam yemeğinde özellikle Kıbrıs'la ilgili, hem Rum Yönetimi'ni hem de Yunanistan'ı tam olarak tatmin eden bir ortak tutum belirlediklerini söylediler. Bu ortak tutumun Türkiye'ye iletileceğini kaydeden kaynaklar, "Eğer herşey iyi giderse Türkiye'nin üyelik müzakereleri 3 Ekim'de başlar. Türkiye'nin bu ortak tutuma vereceği cevaba göre üyelik müzakereleri ya başlar ya başlamaz" dediler. Aynı kaynaklar, müzakerelerin henüz sona ermediğini belirterek, açık pencere de bıraktı.
Zirve Kıbrıs'ta düğümlendi
Kıbrıs'ın tanınması ve serbest dolaşım konusundaki pazarlıklar da sürüyor. Brüksel'de zirve öncesi Yunanistan Başbakanı Kostas Karamanlis'le bir araya gelen Başbakan Tayyip Erdoğan, Kıbrıs'ta milli çıkarlara aykırı bir karar alınmayacağını açıkladı. Erdoğan, "Biz Kıbrıs'ta adım atmaya hazırız, ama adımın şekli önemli" dedi.
Erdoğan, Fransa'nın TV5 kanalına verdiği demeçte de, Türkiye'nin Kıbrıs Rum Kesimini şu anda tanımasının mümkün olmadığını söyledi. Erdoğan, "17 Aralıktan önce bu konuda ısrar edilirse bu kabul edilemez, ancak bu tarihten sonra olumlu bir tutumumuz olabilir" diye konuştu. Karamanlis'in görüşmede, Erdoğan'dan Rum Kesimi'nin tanınmasını istediği belirtiliyor. Dışişleri Bakanı Abdullah Gül de, Rum kesiminin doğrudan ya da dolaylı tanınmasının söz konusu olmadığını açıkladı.
"Rum kesimi yazılı güvence istiyor"
Brüksel'deki diplomatik kaynaklara göre Türkiye, bu düğümü çözebilecek bir çalışma hazırladı. Türkiye, Ankara Antlaşması'nı Kıbrıs Rum Kesimi'ni de kapsayacak şekilde Avrupa Birliği'ne yeni katılan 10 üye için genişletebileceğini bildirdi ve hazırladığı çalışma şu anda Brüksel'de süren müzakerelerin zeminini oluşturuyor. Bu çalışma üzerinde anlaşma sağlanırsa, Başbakan Tayyip Erdoğan'ın bugün 13'te Türkiye'nin tavrını açıklaması bekleniyor.
Şu aşamada tıkanıklık, Türkiye'nin Ankara antlaşmasını uyarlama konusundaki siyasi iradesine nasıl açıklayacağı noktasında odaklanıyor. Rum kesimi yazılı bir belge istiyor. Türkiye ise, başbakan düzeyinde yazılı bir belge vermekten yana değil.
Berlusconi : Erdoğan TBMM'ye danışacak
İtalya Başbakanı Silvio Berlusconi, bir grup gazeteciye Fransızca olarak yaptığı açıklamada, "Erdoğan Kıbrıs'ı tanıma yönünde girişimde bulunmaya hazır olduklarını, ancak bunu parlamentoda çoğunluğa kabul ettirebilmek için zamana ihtiyaçları olduğunu bana söylemişti. Biz de kendisine gereken zamanı tanıdık. Bir aileye girmek için ailenin tüm üyelerini tanımak gerekir. Bu bir şart değil, realitedir" diye konuştu.
İtalya Başbakanı Berlusconi, AB liderlerinin çalışma yemeğinde Avusturya ile Fransa'nın pozisyonlarından geri adım atmadıklarını da belirterek, kendilerinin Türkiye'yi desteklediğini ve sabaha kadar da ellerinden geleni yapacaklarını bildirdi.
Öte yandan, Türk diplomatik kaynaklar, "Berlusconi'nin bu açıklamayı çok da hakim olmadığı Fransızca ile yaptığına ve bu nedenle anlamda farklılıklar olabileceğine" dikkat çekerek, "Erdoğan'ın Berlusconi'ye Kıbrıs'a ilişkin bu yönde sözler sarf etmesinin söz konusu olmadığını" kaydettiler.
Schröder: Çok memnunum
Almanya Başbakanı Gerhard Schröder, AB'nin Türkiye ile üyelik görüşmelerini sonbaharda başlatılması konusunda vardığı anlaşmayla ilgili olarak Alman gazetecilere yaptığı açıklamada, "Çok memnunum, bunun için çok çalıştık. Çok iyi bir anlaşma ve şaşırtıcı derecede çabuk" diye konuştu..
Almanya Başbakanı, Türkiye'nin üyeliğine karşı çıkan Almanların avantajların dezavantajlardan daha fazla olduğunu anlayacaklarını söyledi.
Schröder, halkının çoğunluğuna, ülkesinin siyasi sınıfına ve hatta kendi partisine rağmen çok cesur bir karar alan Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac'a saygı duyduğunu kaydetti.
Çek Başbakan Yardımcısı Martin Jahn da 3 Ekim tarihini önerenin İngiltere Başbakanı Tony Blair olduğunu söyledi.
Solana: Tanınma olmazsa üyelik zor
Öte yandan, AB Yüksek Temsilcisi Javier Solana, Türkiye'nin Kıbrıs Rum Kesimini tanıması çağrısında bulundu. Brüksel'de gazetecilerin sorularını yanıtlayan Solana, "Eğer bir aileye girmek istiyorsanız, onun bütün üyelerini tanımak zorundasınız,aksi takdirde o ailenin üyesi olamazsınız" dedi. Solana, Türkiye'nin Rum kesimini tanımaması halinde tam üyeliğin zor olacağını ileri sürdü.
Rasmussen: Erdoğan tanımaya hazır
Rasmussen, Brüksel'de Erdoğan'la yaptığı görüşmenin ardından, Türkiye'nin müzakereler başlamadan önce Kıbrıs konusunda adım atmaya hazır olduğunu söylemişti.
Rasmussen, Türkiye'nin müzakereler başlamadan önce Rum kesimini tanınmasını da kapsayacak şekilde Ankara anlaşmasının genişletilmiş haline imza atabileceğini de belirtmişti. (EÖ)