Artvin Hopa’da sel ve heyelan nedeniyle sekiz kişinin hayatını kaybetmesi Karadeniz bölgesindeki doğa tahribatını bir kez daha akıllara getirdi.
bianet’e konuşan Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi’nden Yard. Doç. Dr. Oğuz Kurdoğlu ve Çevre Mühendisleri Odası Trabzon temsilcisi Vildan Özmen, yol yapımları, denizin doldurulması, dere yataklarının daraltılması, yapılaşma sonucu doğanın tahrip edildiğine dikkat çekiyorlar.
Tüm bunlara iklim değişikliği sonucu birim zamanda düşen yağış miktarının artması da eklenince sellerin kaçınılmaz olduğunu belirtiyorlar.
Kurdoğlu: Yollar nedeniyle su toprağa ulaşamıyor
Yard. Doç. Dr. Oğuz Kurdoğlu: Doğanın kendi kendini tanzim etmesi için doğal afet vardır. Ama bilin ki insan zarar görüyorsa bir planlama hatası vardır. Bu yeni değil, 50 yıldır yapılagelen bir şey. Kalkınacağız diye, doğal varlıkları, bizim bağımlı olduğumuz, bizi koruyan doğal sistemi parçaladık, küçük alanlara böldük.
İklim değişimi nedeniyle yağışların birim zamanda düşme miktarı çok arttı. Buna insan eliyle yapılan tahribat da eklenince seller kaçınılmaz. Türkiye’nin her yerinde bir yol hastalığı var. 30 yıldır Doğu Karadaniz’in dağlarındayım. Her yer, yoldan dolayı delik deşik.
Artvin, Türkiye’nin en sarp coğrafyasında biri. Bu kadar eğilimli ve yağışlı yerlerde yolları çok itinalı ve gerekmediği sürece yapmamalısınız. Yollar nedeniyle suyu tutacak ormanlardaki alpin çayırlarını tahrip ediyorsunuz.
Kurdoğlu: Dere yataklarını daralttınız, imara açtınız
Suyun toprakla bağını kesiyorsunuz. Yağış olunca bu yaptığınız yollar kanal görevi görerek hızla yukarıdaki suyu depo etmeden yüzeysel akışla aşağıya gönderiyor. Su o kadar hızla akıyor ki, etrafta ne varsa da önüne katıyor. O yüzden tahribatı da çok yüksek oluyor.
Aşağıya inen su, denizi yıllardır doldurduğunuz, Karadeniz sahil yolunu yaptığınız, dere yataklarını daralttığınız, istinat duvarları ördüğünüz, dere yataklarına sanayi siteleri, evler yaptığınız için akacak yer bulamıyor. Doğanın gücünü düşünmeden yapacağınız her uygulamada doğa galip gelecektir. Doğanın gücü karşısında beşeri hiçbir yapı duramaz. Düşünün bir de Yeşil Yol denen bir ucube yapılmak isteniyor.
Özmen: Denizle, derenin bağı kesildi
Çevre Mühendisleri Odası Trabzon temsilcisi Vildan Özmen: Trabzon’dan Artvin’e kadar ciddi bir altyapı sorunu var. Plansızlık var. Yağmurlar merkezden borularla akıyor ancak bu boruların büyüklüğü yanlış hesaplanabiliyor ya da bakımı düzgün yapılmıyor. Son 10 yılın yağışı baz alınmış oysa son 50 yılın alınmalı. Üstelik iklim değişikliği nedeniyle birim başı yağan yağmur arttığı için yeniden hesaplanmalı ve altyapı yeniden düzenlenmeli.
Karadeniz Sahil yolu nedeniyle denizle, derelerin bağı kesildi. Su akar yolunu bulur, biz bunları kapatmışız. Artvin, düz bir topoğrafyaya sahip değil, yağmur suyu kendi akış yönüyle denize bağlansaydı sel olmazdı. Üstelik dere yataklarında imarlaşma var, bu da bir etken. (NV)
Fotoğraf: AA/Bülent Atasert