Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Manisa Milletvekili Özgür Özel’in madenlerdeki ölümlerle ilgili altı ay önce 51 milletvekiliyle birlikte verdiği araştırma önergesi 20 gün önce reddedilmişti.
Soma’daki madenlerde meydana gelen ölümlerin sorumluları ile nedenlerinin araştırılması amacıyla Meclis’te bir Araştırma Komisyonu Kurulması istemiyle 23 Ekim 2013’te verilen önerge, 29 Nisan'da Meclis gündemine gelmişti. Meclis Genel Kurulu'nda yapılan görüşmede, önerge CHP, MHP ve BDP’nin “Evet” oylarına karşın, AKP’nin “Hayır” oylarıyla reddedildi.
Tekrarının yaşanmaması için…
Önergede, 2012 ve 2013’teki işçi ölümleri belirtilerek, denetimlerin yetersiz kaldığı ifade ediliyor.
“Manisa’nın Soma ilçesine bağlı Darkale köyünde faaliyet gösteren özel bir şirkete ait kömür madeninde, 4 Eylül 2012 tarihinde çıkan yangında yaralanan üç işçiden biri ölmüş, 4 Ekim 2012’de çıkan yangında dördü ağır dokuz işçi yaralanmış, ve 12 Kasım 2012’de çıkan yangında ise ikisi ağır dokuz işçi yaralanmıştır. En son 20 Ekim 2013’te aynı madendeki yangında bir işçi hayatını kaybetmiş, 27 işçi yaralanmıştır.”
“Soma’daki tüm maden ocaklarında meydana gelen iş kazalarının ve yaşanan ölümlerin sorumluları ile nedenlerinin araştırılması, bu tür olayların tekrarının yaşanmaması için kalıcı çözümlerin bulunması ve kamusal yaptırım ve denetimlerin yeterliliğinin ölçülmesi amacıyla Meclis Araştırması açılmasını arz ve teklif ederiz.”
“Yeni patlama, yeni ölümler”
Meclis tutanaklarına göre, CHP Milletvekili Özel’in o gün şunları söylemişti:
“Soma'da maden ocaklarında sürekli patlamalar oluyor ve o patlamalarda işçilerimizi kaybediyoruz. Verdiğimiz soru önergelerine cevap: '10 kere denetledik, 66 tane kusur, şu kadar para cezası verdik.' Sonuç: Yeni patlama, yeni ölümler.”
Çelik: Meclis’in görevi
Halkların Demokratik Partisi (HDP) Muş Milletvekili Demir Çelik de önergeyle ilgili söz alarak şunları söylemişti:
“İnsanlarımız, maden ocaklarında, tersanelerde, limanlarda, fabrikalarda, tarlalarda yaşamını yitiriyorken bu Meclis onların güvenlik içerisinde yaşamasının koşulunu yaratamıyorsa, bu Meclis onların insani yaşam koşullarına erişmesinin olanaklarını, imkanlarını yaratmıyorsa, her şeyden önce sorgulanması gereken bu eksiklik olmalı.”
“Meclisin gündemi, tarihsel, siyasal, sosyal değerlerimizden bir bütündür, toplumun güvenliğidir, toplumun ihtiyaçlarıdır. Bu ihtiyaçları karşılamak Meclisin temel görevidir.”
Yurttaş: Çare üretimi artırmak
Ardından AKP Manisa Milletvekili Muzaffer Yurttaş söz aldı:
“'İnsanı yaşat ki devlet yaşasın.' düsturuyla hareket etmeye ve bir insanımızın bile burnunun kanamaması için gerekli tedbirleri almaya devam edeceğiz.”
“Kamu ve özel sektörde aynı hassasiyeti göstereceğimizden kimsenin şüphesi olmasın. Hiçbir kurum ve kuruluşa karşı bu konuda toleransımız olamaz.”
“Çare, madenleri kapatmak değil; üretim ve istihdamı artırmak, iş sağlığı ve güvenliği konusunda gerekli çalışmaları yapmaktır.”
“Geçmişe dönüp baktığımızda aldığımız yol ortadadır. AK Parti, iş sağlığı ve güvenliği konusunda nasıl bugüne kadar önlemleri aldıysa bundan sonra da aynı önlemleri almaya devam edecektir.”
Akçay: Türkiye dünya birincisi
MHP Manisa Milletvekili Erkan Akçay da “Meclis araştırma komisyonu kurulmasıyla ilgili grup önerisinin lehinde söz aldım” dedi.
“Maden işçileri iş güvenliğinin hiçe sayıldığı maden ocaklarında düşük ücret ve uzun mesai saatleriyle çalışmaktadır. Maden işçileri yaptıkları iş ve çalışma koşullarından dolayı genç yaşta sağlık sorunlarıyla boğuşmak zorunda kalmaktadır. Özelleştirme, taşeronlaştırma ve rödovans gibi yanlış uygulamalar ve bilhassa denetimin yeterince yapılmaması iş kazalarının artmasına neden olmaktadır. Türkiye, ölümlü maden kazalarında dünyada birincisi.”
Önerge AKP'nin ret oyuyla kabul edilmedi.
“Bu noktaya geleceği belliydi”
Özel, Soma’daki olayın ardından yaptığı açıklamada da şunları söyledi:
“Bizim 23 Ekim tarihinde, 60 vekilin imzasıyla 20 gün önce reddedilen meclis araştırma önergemiz vardı. Her ay üç ayda bir ölümlü ve yaralamalı kazalar oluyor. 10 kez üst üste kaza yaşandıktan sonra en son kapatılmıştı.”
“Onlarca cezaya rağmen bunlar önlenemiyor. Benim hazırladığım meclis komisyonu kurulması önerisinde, Soma’daki kazaların mercek altına alınmasını önerdik. MHP ve BDP’nin desteği aldık. 20 gün önce maalesef reddedildi. Bu noktaya geleceği dünden belliydi.”
Soru önergeleri de geç cevaplandı
Özel’in konuyla ilgili verdiği soru önergeleri de vakti geçtikten sonra cevaplanmıştı.
1 Nisan 2013’te verilen “Manisa'nın Soma ilçesindeki bir köyde faaliyet gösteren kömür madeni ile ilgili yapılan kontrol ve incelemelere ilişkin” soru önergesi, bir yıl sonra 21 Ocak 2014’te cevaplandı.
14 Kasım 2012’deki “Manisa'nın Soma ilçesinde bir maden ocağında çıkan yangınlara ilişkin” başlıklı önerge de 13 Mart’ta yanıtlandı.
Halkların Demokratik Partisi (HDP) Batman Milletvekili Ayla Akat Ata da 25 Ekim 2013’te “Manisa'nın Soma ilçesindeki bir maden ocağında iş güvenliği açısından yeterli önlemin alınmamasına ilişkin” başlıklı soru önergesi vermişti. Önerge, altı ay sonra 10 Nisan 2014’te cevaplandı.
HDP İstanbul Milletvekili Levent Tüzel de “Manisa'nın Soma ilçesindeki bir kömür ocağında meydana gelen kazaya ilişkin” 22 Ekim 2013’te soru önergesi vermişti. Yine süresi geçtikten sonra, 10 Nisan 2014’te cevaplandı. (AS)
* Araştırma önergesinin tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.