Siyasetçi Erdem'den "demokratik bir ülke için gerekenler"

Bugüne kadar 12 seçim, 37 hükümet ve 4 darbeye tanıklık eden; maliye eski bakanı Kaya Erdem'in kaleme aldığı “Neden Başaramıyoruz? Demokratik Bir Türkiye” kitabı Doğan Kitap'tan çıktı.

Erdem kitabında, Türkiye'nin 70 yıllık siyasi tarihine ışık tutarak; bugün gelinen noktada yaşanan ekonomik ve sosyal krizlerin sebebini irdeliyor. Türkiye'de yaşanan sorunların temelinde, çağdaş demokrasinin olmazsa olmazı kuvvetler ayrılığının gerçekleştirilememesinin yattığını anlatan Erdem; bunun sağlanması için yapılması gereken beş önemli adımı yazıyor.

"Geldiğimiz netice Türkiye'ye layık olmayan bir nokta"

Bir ülkede iktidar gücü denetlenmez ve tam kuvvetler ayrılığı sağlanamazsa, o ülkenin adaletsizliğe, yolsuzluğa, rüşvete, ekonomik ve sosyal krizlere girebildiğini söyleyen Erdem, bu kitabı, ülkesini sorunlarından kurtarmaya ve gelişmiş ülkeler seviyesine çıkarmaya karar veren bir lidere ne yapması gerektiği konusunda yardımcı olmak istediği için yazdığını belirtiyor:

“Denetlenmeyen iktidar, gücü yozlaştırır! 70 yılda kuvvetler ayrılığını temin edemedik, Türkiye bir 70 yıl daha kaybetmesin. Başardık, demokratik bir Türkiye yarattık diyelim. Türkiye dünya ülkeleri arasında geri kalmış durumda. Bunun nedeni ne? Yeterince mücadele edilmedi mi? Türkiye'de bugüne kadar basın, meslek kuruluşları, sivil toplum örgütleri, üniversite mezunları, hatta siyasi partiler büyük bedeller ödeyerek mücadele etti. Hapse girdiler, görevlerinden alındılar. Geldiğimiz netice Türkiye'ye layık olmayan bir nokta.

“Bunun nedeni ise Türkiye'nin kuvvetler ayrılığını temin edememiş olması. Bir ölçüde bunun anlamı, iktidar gücünün denetlenememiş olması. Meclisi denetleyebilecek duruma gelmemiz ve yargıyı bağımsız hale getirmemiz gerekiyor. Fakat bu iki tedbir, kuvvetler ayrılığını tam sağlamaya yetmiyor. Siyasi partilerde parti içi demokrasiyi yerleştirmek; yerel yönetimlere özerklik vermek ve ifade özgürlüğünü de sağlamak lazım. Ancak bu beş tedbir bir arada alınmalı. İçlerinden bir tanesi bile eksik olsa, iktidar gücü diğerlerine hâkim olabildiği için bu denge ortadan kalkıyor.”

Doğan Kitap'tan çıkan 112 sayfalık “Neden Başaramıyoruz? Demokratik Bir Türkiye” kitabı, kitabevlerinde ve online kitap mağazalarında okuyucularını bekliyor.

Kaya Erdem hakkında

Yönetici, bürokrat, siyaset ve milletvekili, bakan, öğretim üyesi, Fiba Grubu Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı.

Tam adı İsmet Kaya Erdem. Babasının öğretmen olması nedeniyle ilk ve ortaokulu değişik kazalarda (Kurucaşile ve Bartın) okudu. Lise öğrenimini İstanbul'da, yüksek öğrenimini İstanbul İktisadi ve İlimler Akademisinde bir kamu kuruluşu hesabına parasız yatılı olarak tamamladı.

1952-61 yılları arasında Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ'de sırasıyla memur, şef, müdür yardımcısı ve müdürlük yaptı. 1961-66 yılları arasında Maliye Bakanlığı Hazine Genel Müdürlüğünde uzman ve genel müdür yardımcısı olarak çalıştı. Daha sonra 1966-69 yıllarında Londra Büyükelçiliğinde ekonomi müşaviri, 1969-73 yıllarında Hazine Genel Müdürlüğünde genel müdür başyardımcısı, Hazine Genel Müdürü, 1973-76 yıllarında Londra Büyükelçiliğinde maliye ve ekonomi müsteşarı olarak görev yaptı. 1976 yılında vekâleten Hazine Genel Sekreteri, 1977 yılında Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürü, 1978-80 yılları arasında Hazine Genel Sekreteri oldu.

12 Eylül 1980 askeri darbesi sonrası kurulan Bülent Ulusu Hükümetinde Maliye Bakanı olarak (1980-1982) görev aldı. 1983 seçimlerinden itibaren Anavatan Partisi (ANAP) listesinden üç dönem İzmir Milletvekili (1983-95) seçildi. Turgut Özal Hükümetinde başbakan yardımcığına (Aralık 1983) getirildi. Ocak 1988'de Başbakan Özal ile siyasî görüş ayrılığına düşerek hükümetten ayrıldı. 1989 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanlığına seçildi ve ANAP iktidarının sonuna kadar (ANAP iktidarının sonuna kadar (21 Kasım 1989 – 20 Ekim 1991) bu görevde kaldı.) bu görevde kaldı.

Ayrıca, 1980-82 yılları arasında Eskişehir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisinde profesör yetkisi ile ek görev alarak öğretim üyeliği yaptı. İktisadi Devlet Teşekkülleri Mevzuatı, Maliyet Muhasebesi, Üniversite Ders Teksirleri gibi eserleri bulunmaktadır. Siyaseti bıraktıktan sonra İstanbul ile Bodrum (Muğla)'da yaşadı.

2000 yılında Fiba Grubu'na katılmıştır. Halen bu holdingde Yönetim Kurulu üyesi.

(EMK)