Sezon Başlamadan Bitti

"Şu andan itibaren Ağustos ayının 3. haftasına kadar belli bir doluluk sağlanacaktır. O tarihten sonra yeniden düşüşe geçilecek. Yani tam dolu sezonun bitmesine yaklaşık 5-6 hafta var. Şu dönemde herkes birbirine destek olmalı. Borçlar ve alacaklar yapılandırılıp, zarar ve iflaslar önlenmeli."

Bu uyarlar SUN Group Alanya Bölge Müdürü Güven Çoban’dan geliyor. Çoban ile turizmi ve Alanya’yı konuştuk.

Temmuz ayını ortaladığımız şu günlerde halen beklenen hareket başlamadı. Oysa Haziran'ın ilk haftasından sonra Alanya'da yüksek sezonun başlayacağı söyleniyordu. Sizce bu durumun sebepleri nelerdir?

Şu günlerde Alanya'da beklenen hareket aslında başladı. Fakat geçen yıllarla kıyasladığımız zaman yaklaşık yüzde 35 ile 40 arasında bir düşüş söz konusu. Bu yüzden şu anki doluluk yeterli gözükmüyor. Bu düşüşteki en büyük etken savaşın devam ettiği günlerde tur operatörlerinin bütün sezona yönelik yapmış olduğu uçak iptalleri ve o dönemde yoğun olan katalog satışlarının savaş döneminde oldukça düşüş gerçekleşmesidir. Ayrıca kapasiteye eklenen yeni yatak sayıları da az da olsa bir etken olmuştur. Yeni açılan tesisler oldu, yatak kapasitemiz arttı ancak turist sayımız düştü. Yani şu anda beklediğimiz doluluklar yine de yakalanamamış durumda.

Şehirdeki turistin esnafa yansımasının çok zayıf olduğu söyleniyor. Bu durum direkt HD (All inclusive) ile mi ilgili yoksa ucuz bir tatil yöresi oluşumuz yüzünden zengin turistin tercih etmeyişiyle mi?

Öncelikle son 2 yılda İncekum'dan Konaklı'ya kadar olan bölgede yeni açılan tesislerin neredeyse tamamı Her şey Dahil uyguluyor. Bu da Alanya şehir merkezinde konaklayacak turistlerin o bölgeye kayması anlamına geliyor. Bu zaten esnafa daha az müşteri olarak yansıyor. Diğer taraftan özellikle son 5-6 yıl içerisinde Alanya'da çok fazla yeni işyeri açıldığını görüyoruz. Bu yeni açılan işyerlerinin hepsi bir şekilde müşteri kapmak için çaba sarf ediyor. Ama gelen müşteri sayısı aynı oranda artmıyor. Dolayısıyla esnafın gelirleri de düşüyor. Fakat bize yansıyan ve esnaftan kaynaklanan müşteri şikayetleri de var. Örneğin hanutçuluk, müşterinin satın almaya zorlanması, aldatılması gibi esnaftan kaynaklanan etkenler de oldukça fazla.

Siz şu aşamadan itibaren 2003 turizm sezonundan neler bekliyorsunuz?

Bu tarihten itibaren Ağustos ayının 3. haftasına kadar belli bir doluluk sağlanacaktır. O tarihten sonra yeniden düşüşe geçilecektir. Fakat bu kısa dönemde sağlanan doluluk diğer dönemlerdeki kaybımızı karşılayacak düzeyde olmayacaktır. Bu da bütün sezona baktığımız zaman hem gelen turist sayısında hem de gelir de düşüş anlamına gelmektedir.

Yani şu an Alanya'da yüksek sezonun başladığını varsayarsak turizmcinin ve esnafın para kazanmak için önünde sadece 1 ay mı kaldı?

Tam doluluk olarak sezonun bitmesine yaklaşık 5-6 hafta var. Fakat ondan sonra da Eylül ve Ekim aylarında Mayıs ve Haziran'a göre daha iyi bir doluluk beklenmektedir. Bu kalan aylar da iyi değerlendirildiği takdirde kaybın bir kısmı karşılanabilecektir. Fakat burada herkesin birbirine destek olması gerekmektedir. Borçların ve alacakların karşılıklı olarak yeniden yapılandırılması, olası büyük zararlar veya iflasların kısmen önlenmesine yardımcı olabilecektir.

Yeni Türkiye Partisi Alanya İlçe Teşkilatı, turizmci ağırlıklı bir yönetimden oluşuyor. Partiniz, Alanya'nın öncelikli turizm sorunları içerisinde neleri görüyor? Çözüm önerileriniz nelerdir?

Alanya'da yaşayan parti üyeleri olarak hepimiz bir şekilde turizmle uğraşıyoruz. Dolayısıyla sadece Yeni Türkiye Partisi'nde değil diğer partilerde de üye ya da yönetim kurulunda olan kişilerin de turizmci olmaları normaldir. Öncelikli turizm sorunlarımızı genel ve yerel sorunlar olarak ikiye ayırabiliriz.

Öncelikle Alanya'da Arıtma problemimiz var. Bu yıl bütün Mavi Bayrak'larımızı kaybettik. Plajlarda turistlerin rahatsız edilme olayı bu sene artış gösterdi. Özellikle seyyar satıcılar turistleri rahatsız ediyorlar. Yolumuz henüz tamamlanmadı.

Ayrıca Alanya merkezin çevredeki HD uygulayan büyük tesislerle rekabet edebilmesi için yeni bir tanıtım ve reklam kampanyasına başlaması gerekiyor. Yeni bir imaj, yeni bir slogan için şimdiden çalışılması lazım. Ayrıca Alanya'da her şeyin çok fazla olduğunu düşünüyorum.

Gelen turist sayısına göre yatak kapasitesi de fazla, işyeri de fazla, bina da fazla. Elimden gelse Alanya'da en az 5 yıl yeni inşaat yaptırtmam. Ayrıca yarım kalmış inşaatları da ya bir an önce bitirtir, ya da yıktırırım. Alanya'da arz her zaman fazla olduğu için fiyatları bir türlü istediğimiz seviyelere çekemiyoruz. Her yeni açılan otel veya işyeri yanındaki diğer otelin ya da işyerinin hem müşterisini çalıyor, hem de fiyatlarını aşağıya çekiyor.

SUN Group, Hollanda, Danimarka, Almanya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Macaristan ve Polonya pazarlarına yönelik çalışıyor. Bu pazarlarda ne durumdayız?

Özellikle Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Macaristan ve Polonya pazarlarında geçen yıla göre oldukça gerideyiz. Bu pazarlardan 2002 yılında toplam 11 bin civarında turisti Alanya'ya getirmiştik. Bu seneki beklentimiz toplamda 5 bin. Savaş döneminde bu pazarlarda yeterince bilgilendirme ve tanıtım yapamadığımız için bu pazarların müşterilerinin çoğunu Mısır, Tunus, Yunanistan gibi ülkelere kaptırdık.

Ayrıca Çek Cumhuriyeti'nde vize uygulamasının değiştirilmesi nedeniyle son dakika satışları tamamen durdu. Danimarka pazarından beklentimiz 2002 yılına göre yaklaşık yüzde 30'luk bir düşüş yönünde. Geçen yıl Danimarka'dan Alanya'ya yaklaşık 12 bin turist getirmiştik. Bu yılki hedefimiz 8 bin 500 turisttir.

Hollanda pazarından 2002 yılında Alanya'ya SUN Group'un getirdiği turist sayısı 6 bin 500 ile 7 bin arasındaydı. Bu yıl Hollanda hedefimiz de geriledi ve 4 bine düştü.

Bu düşüşlerdeki tek etken ABD-Irak savaşı mı?

Tek etken olmasa da en büyük etken savaş. Çünkü savaştan önce satışlar gerçekten çok iyi gidiyordu. Ve o zamanki düşüncemize göre 2002 yılındaki rakamlar kesinlikle geçilecekti. Fakat, savaş esnasında ve savaştan sonra gerekli tedbirler zamanında alınamadığı için düşüş daha fazla oldu. Hedef pazarlara yönelik tanıtım ve bilgilendirme çalışmaları yeterli ve zamanında yapılamadı. Tur operatörleri ve charter firmalara yönelik herhangi bir destek çalışması yapılmadı. Ayrıca turizm esnafına yönelik gerek maliyetlerde olsun, gerekse rekabeti sağlayacak KDV oranlarında olsun devlet tarafından hiçbir şekilde destek sağlanamıyor.

Kemer, Belek, Side gibi turistik komşularımız bardağa, Alanya ise tepsiye benzetiliyor. Yani, Kemer, Belek, Side dolarsa, taşan Alanya'ya gelir deniyor. Komşularımız ne durumda? Acaba ne zaman taşarlar?

Öncelikle ben bu benzetmeye katılmıyorum. Çünkü her bölgenin kendine ait özellikleri var. Siz bunları yeterince anlatıp, tanıtabildiğiniz sürece her bölgeye müşteri gelecektir. Kemer ve Belek bölgesinin bize göre en büyük şansı büyük kapasiteli tesislerin olması, bunların HD uygulaması ve bu sene de talebin HD'ye doğru olması.

Bu yüzden öncelikli o bölgeler doluyor. Ama Belek'te veya Kemer'de kaldığınız tesisin dışına çıktığınız zaman yapabileceğiniz çok fazla şey yok. Ama Alanya'da durum böyle değil. Otelin dışına çıktığınız zaman göreceğiniz birçok şey var. Tanıtımlarda bunları vurguladığınız zaman elbette bunlarla ilgilenen turistler de Alanya'ya yönelecektir.

Bu yıl Alanya'ya getirdiğiniz turistlerden en çok hangi şikayetleri alıyorsunuz?

En çok esnaf tarafından rahatsız edildikleri yönünde şikayetler alıyoruz. Sahillerin ve denizin bakımsız ve kirliliği ile ilgili şikayetler de alıyoruz. Trafikle ilgili şikayetler var. Malların üzerinde etiket bulunmaması bir başka şikayet konusu.

Son olarak Alanyalı turizmcilere ve esnaflara, sezona yönelik hangi önerilerde bulunmak istersiniz?

Öncelikle bu işten herkesin geçimini sağladığı gerçeğinin ve turistlerin aldatılacak kişi olmayacağı düşüncesinin, her bir bireyin aklına iyice bir yerleşmesi lazım. Turistleri aldatmaya yönelik yaptığımız her olumsuz hareket hem kendimizi, hem çevremizdekileri bugün olmasa bile ileride mutlaka etkileyecektir. Sezonun geri kalanındaki kısa dönem iyi değerlendirildiği takdirde bu sezonu en az zararla atlatıp ve bu sezondan da gerekli dersleri çıkartırsak önümüzdeki sezonlara daha umutlu ve hazırlıklı olarak girebiliriz.

Güven Çoban kimdir?

SUN Group Alanya Bölge Müdürü Güven Çoban, 1970’de Kars-Sarıkamış'ta doğdu. Babası memur olduğu için ilk, orta ve lise öğrenimini Afyon, Emirdağ, Dazkırı ve Eskişehir'de tamamladı. 1992 yılında Uludağ Üniversitesi, Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu'nu bitirdi.

Turizme 1989’da henüz öğrenciyken Fethiye'deki bir otelde komi olarak başlayan Çoban, bir süre de Bodrum'da servis elemanı olarak çalıştı. 1990’da Alanya'ya gelen Güven Çoban 3 yıl değişik restoranlarda çalıştı.

Eğitimini tamamlamasının ardından 1993 yılında Sunny Travel Alanya Şubesi'nde transfer ve tur elemanı olarak görev yapmaya başladı. 1996’da bünyesinde SUN Tour ve Sunny Travel'ı barındıran SUN Group'un Alanya Bölge Müdürü olarak görevlendirildi.

Halen bu görevini sürdüren Çoban, aynı zamanda Yeni Türkiye Partisi İlçe Yönetim Kurulu üyeliğini sürdürüyor. Evli ve 2 çocuk babası olan Çoban, İngilizce biliyor. (FK/NM)