Seza Polar (Üçer): Osmanlı’nın İlk Çerkes Kadın Editörü

İstanbul Kadın Müzesi, Osmanlı'dan günümüze Türkiyeli ilk kadın gazetecilerin biyografilerinin yer aldığı bir projeye imza atıyor. Proje kapsamında sekiz kadın gazetecinin fotoğraflarına ve haklarında yazılan yazılara da tanık olmak mümkün.

İstanbul Kadın Müzesi'ne teşekkürlerimizle.

Müzenin gündeme hatırlattığı kadınlardan biri de Seza Polar (Üçer).

Seza Polar'ın Çerkesçe-Türkçe olarak çıkardığı Diyane-Tiyane (milletin annesi/annemiz) kadın dergisinin 10 Mart 1920’de ilk sayısı yayımlandı.

Dergi 15 günde bir çıkıyordu 

Diyane'nin başyazarı Hayriye Melek Hunç'tu. Diyane dergisi Çerkes Kadınları Teavün Cemiyeti'nin yayın organı olarak "Onbeş günde bir neşr olunur, ilmi, içtimai, edebi mecmuadır" tanımı ile çıkarılmıştır. Derginin idare yerinin, Beşiktaş, Akaretler'de "Çerkes Kadınları Teavün Cemiyeti" olduğu belirtildi.

Derginin ilk sayısının orijinal nüshalarından biri Mehmet Şevket Eygi özel koleksiyonunda, diğeri İstanbul Beyazıt Devlet Kütüphanesi'ndeki Hakkı Tarık Us Koleksiyonu'nda bulunuyor. 

Diyane dergisi hakkında araştırma yapan Mahinur Tuna, derginin kaç sayı çıkmış olduğu konusunda bilgi bulunmadığını belirtiyor. 

Diyane'nin ilk sayısı günümüz Türkçesine Fikri Tuna tarafından çevrildi ve 2004 yılında yayımlandı.

Aynı zamanda öğretmendi

Seza Polar, Çerkes Numune Okulu'nun müdürlüğünü ve coğrafya öğretmenliğini yaptı.

Çerkes Numune Okulu'nda, Osmanlı İmparatorluğu'nda ilk kez olarak Müslüman kız ve erkek öğrenciler bir çatı altında birlikte ders gördüler. Bu okul aynı zamanda Latin harfleri kullanılan ilk Müslüman okuludur.

Çerkes Numune Okulu'nda dersler Türkçe ve Adıgece olarak iki dilde yapılıyordu.

Hakkında yazılanlar şöyle

Mahinur Tuna, "Seza Puh, Diyane Dergisi", jinepsgazetesi.com 

Soner Daur Koçsav, "Seza Polar (Üçer) Hanımefendi Anısına" 15.8.2009, 

Seza Polar Üçer'in ölüm ilanı, Milliyet Gazetesi, 21.11.1990.

Erol Karayel, "Kuruluşundan Kapanışına Çerkes Kadınları Teavün Cemiyeti"

Vasfi Güsar, "İstanbul Çerkes Kadınları Teavün Cemiyeti", Kafkasya Kültürel Dergi, Ankara, 1975, No. 48.

Fikri Tuna (Ed.) Diyane , As Yayın, İstanbul, 2004.

Mahinur Tuna, "Diyane", facebook.com (Erişim: 29.4.2012).

(EKM / EKN)