Seyahatin geleceği: Aşı pasaportları ne aşamada?

*Londra'daki Heathrow Havalimanı. Fotoğraf: AA (Arşiv). 

Avrupa Birliği (AB), "insanların aşı olduktan sonra tekrar güvenli bir şekilde seyahat etmelerine yardımcı olmayı amaç" göstererek bir 'Dijital Yeşil Geçiş'i tartışmaya başladı.

Geçen hafta, Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), karantinasız uluslararası seyahatin sürdürülmesinde "ileriye giden yol" olarak yeni dijital seyahat kartının lansmanını duyurdu.

CNBC'nin haberine göre şimdiye kadar 30 taşıyıcı tarafından denenmekte olan uygulama, hükümetlerin ve havayollarının, yolculuktan önce yolcuların Covid-19 testi ve aşı durumuyla ilgili şifreli bilgileri toplamasına, bunlara erişmesine ve paylaşmasına olanak tanıyacak.

Bazı ülkelerde yapıldı bile

Hem Uluslararası Ticaret Odası hem de Dünya Ekonomik Forumu, yolcuların tıbbi durumlarını elektronik olarak belgelemelerine olanak sağlamak için benzer uygulamalar (sırasıyla ICC AOKpass ve CommonPass) oluşturdu.

Danimarka ve İsveç gibi ülkeler kendi sağlık pasaportlarını piyasaya sürüyorlar ve teknoloji devleri de bu konuda harekete geçmek istiyor.

Dijital sağlık pasaportları nedir ve bu yıl gökyüzüne dönüşü kolaylaştıracaklar mı?

Aşı pasaportu nedir?

Dijital sağlık pasaportu olarak da bilinen aşı pasaportu, bir bireyin bir virüse, bu durumda Covid-19'a karşı aşılandığına dair dijital belgelerdir.

Bir telefonda veya dijital cüzdanda saklanan veriler tipik olarak bir QR kodu olarak sunulur ve ayrıca bir kişinin virüs için negatif test yapıp yapmadığını da gösterebilir.

Accenture genel müdürü Mike Tansey, CNBC'nin Global Traveler ekibine Singapur'un Changi Havaalanı'nda Covid öncesi günlük yolcu sayısına atıfta bulunarak şöyle konuştu:

"180.000 kişinin kontrol edilmesi ve doğrulanması gereken bir kağıt parçası sunması halinde sahneyi hayal edin."

Zorunlu değil ama zorunlu

Tansey, aynı zamanda kapsamlı testlere ve "acımasız" karantinalara atıfta bulunarak, "Hükümetler bir tanesine sahip olmanız gerektiğini söylemeyebilirler, ancak olmamanın sonuçları o kadar saçma olacak ki seyahat etmeye değmeyecek" dedi.

Güvenlik endişeleri neler? 

Tansey düşüncesinde yalnız değil. Diğer uzmanlar, dijital sağlık pasaportlarının uluslararası seyahate devam etmenin en hızlı ve en etkili yolu olabileceği konusunda hemfikir.

Florida Gulf Coast Üniversitesi Lutgert İşletme Fakültesi'nde yönetim profesörü olan Dr. Jase Ramsey, benimseme olasılığının "çok yüksek" olduğunu kabul etti.

Ancak, güvenlik ve kişisel verilerle ilgili endişelerin, tüketicileri dijital sağlık geçişlerini fiziksel alternatiflerine göre daha az kabul ettirebileceğini belirtti.

Ramsey, "Sağlık kayıtlarını saklayan herhangi bir uygulamada olduğu gibi, gizlilik ve dolandırıcılık endişeleri olacaktır" dedi.

Bu arada, bazı uzmanlara göre seyahat edenlerin direncinin abartılma riski de var.

Pasaportlar için olası zorluklar

Dijital sağlık pasaportlarının başarısı, aşıların etkinliğine bağlı olacak. Araştırmalar devam etse de, aşıların Covid-19'un yayılmasını önleyip önlemediği hakkında çok az şey biliniyor.

Bu nedenle, Dünya Sağlık Örgütü şu ana kadar sağlık geçişlerine karşı ihtiyatlı olunması çağrısında bulundu ve yetkililerle seyahat operatörlerine uluslararası seyahat için aşı kanıtı istememelerini tavsiye etti. 

Bir WHO sözcüsü, "Bunun nedeni, aşıların bulaşmayı önlemedeki etkililiğinin henüz net olmaması ve küresel aşı tedarikinin sınırlı olmasıdır" açıklaması yaptı. 

Piyasadaki mevcut ve bekleyen çeşitli aşı pasaportlarını koordine etmek ve kullanıcıların sertifikalarının doğrulanmış ve onaylanmış tıbbi tesislerle bağlantılı olmasını sağlamak büyük bir zorluk oluşturacak. 

Duke Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde yardımcı doçent olan Dr. Harry Severance, "Aşı pasaportlarının uluslararası olarak pratik bir araç olması için, mevcut pasaport sistemi gibi tüm sınırları aşan standartlaştırılmış bir platforma ihtiyaç duyulacak" dedi.

Sosyal çıkarımlar ne olacak?

Tabii ki, aşılara ve teknolojiye adaletsiz küresel erişime dayalı bir sistemin sosyal, yasal ve politik sonuçları var.

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, küresel olarak yaklaşık 3,6 milyar insan internete erişemiyor ve 1,1 milyardan fazla kişi kimliğini resmen kanıtlayamıyor. Bu nedenle, kağıt pasaportlu geçişler birçokları için gerekli olmaya devam edecek.

Case Western Reserve Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde biyoetik profesörü olan Dr. Sharona Hoffman, "Farklı ülkelerden, bölgelerden veya topluluklardan insanlar aşılara veya Covid-19 testine erişemeyebilir" dedi ve düşük gelirli ülkelerin 2023 veya sonrasına kadar aşı alamayabileceğini belirtti.

(PT)