Sendikalar, boykot yapar mı?
CHP Genel Başkanı Özgür Özel, Ankara'da yaptığı mitingde bir kez daha boykot çağrısını yineledi. Doğuş Grubu'na yönelik çağrısında, sendikalar ile de görüştüğünü söyledi.
Özel, DİSK ve işyerlerindeki sendikalar ile görüştüklerini, "Türkiye’deki 412 belediyemize, bütün il ve ilçe başkanlıklarımıza, sözüme değer veren tüm üyelerimize, tüm vatandaşlarımıza söylemek isterim ki Volkswagen, Audi, Skoda’nın Türkiye dağıtıcısı bu Doğuş Grubu’dur. Geçen hafta önemli bir mesaj yolladım ilgili firmaya. Yakında Türkiye’de Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun dayanışmasıyla, fabrikanın sendikasıyla da fabrikanın yönetimiyle de görüşüyoruz. Türkiye’de bu arabaları en çok satın alan, en çok kullanan bizleriz. Biz bundan sonra Audi’ye, Volkswagen’e, Skoda’ya… Elbette mevcut alınmışlar kullanılır ancak bundan sonra asla ve asla yenisini almıyoruz. " sözleri ile ifade etti.
Peki sendikaların tüketici boykotunda rolü olabilir mi? Bu konuda Aziz Çelik'in derlemesini sunuyoruz:
"Türkiye’de özellikle 1960 sonrasında toplumsal muhalefetin yükselmesine paralel olarak sendikalar tarafından çok sayıda tüketici boykotu düzenlendi.
Pahalılık, sendikalaşma, işten çıkarma, grevler ve diğer işçi sorunları nedeniyle alınan bu boykot kararları sendikal mücadelenin önemli araçları oldu. Tüketici boykotları yanında farklı boykot türleri de uygulandı. İşte sendikalar tarafından yapılan boykotlardan bazı örnekler."
Et Sebze ve Meyve Boykotları (1960’lar) Türkiye'de 1960'lı yıllarda et, sebze ve meyve fiyatlarını protesto etmek için sendikaların çağrısıyla çok sayıda et sebze ve meyve boykotu yapıldı. Aralık 1962’de İzmir’de et fiyatlarını protesto eden sendikalar 10 günlük et boykotu yaptı.
Dört yıl sonra bu kez yine işçilerin gıda fiyatlarına ilişkin talepleri boykot çağrısına neden oldu. 1968 yılında ise boykotun hedefinde yabancı sermaye vardı:
"Mayıs 1964’te İstanbul, Bolu, Zonguldak, Adapazarı, İzmir, Edirne, Tekirdağ'da Türk-İş'e bağlı 95 sendika et boykotu başlattı. Temmuz-Ağustos 1965'e sebze fiyatlarını protesto için 1 Ağustos meyve-sebze boykotu kararı alındı. 1967’de İskenderun’da, 1968’de Adana’da sendikalar et boykotu yaptı."
"Birleşik Alman İlaçları Boykotu (1968) Şubat 1968’de Kimya-İş sendikası, Birleşik Alman İlaç işyerinde 10 üyelerinin işten çıkarılmasını protesto için “Yabancı Sermayeyi Protesto ve Birleşik Alman İlaçlarını Boykot” eylemi düzenledi. Eyleme DİSK üyesi diğer sendikalar da destek verdi."
"Büyük Öğretmen Boykotu (1969) Türkiye tarihinin en büyük boykotlarından biri 15-18 Aralık 1969 tarihlerinde Türkiye Öğretmenler Sendikasının (TÖS) başını çektiği 4 günlük büyük öğretmen boykotudur. Adeta bir öğretmen genel grevine dönüşen bu boykota Türkiye’deki 156 bin öğretmenin 109 bini katıldı."
Garanti Bankası Boykotu (1976) Eylül 1976’da Tez-Büro-İş sendikası Garanti Bankasında greve çıktı. Grev sırasında, bankadaki mevduatın çekilmesi kampanyası açıldı. Grev boyunca bankadan 465 milyon lira çekildi. Türk-İş de bankadaki 10 milyon liralık Ulusal İhtiyaçlar Yardım Fonu hesabını kapattı.
"Gazete Boykotları (1990’lar) Büyük gazetelerde yaşanan sendikasızlaştırmaya karşı Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) Ocak 1992’de Milliyet'e boykot çağrısı yaptı. 1995’te ise sendika ve grev karşıtı yayınlar yapan Sabah gazetesinin boykot edilmesi doğrultusunda bir karar alındı."
"Coca-Cola Boykotu (1990) Kasım 1990’da Coca Cola'yı üreten İMSA A.Ş. işyerinde üretimde çalışan işçiler Tekgıda-İş ve Tez Koop-İş'e sendikalarına üye işçiler kol kola greve gitti. Grev sırasında Coca Cola için boykot çağrısı yapıldı"
"Shell, Mobil BP Boykotu (1996) Temmuz 1996’da Shell, Mobil ve BP'ye karşı başlatıldı. Bu kampanya, Türk-İş, DİSK, Hak-İş ve TMMOB tarafından da desteklendi. Petrol-İş kampanya sırasında çok sayıda görsel malzeme ve bildiri hazırladı ve dağıttı."
"Sendikasızlaştırmaya Karşı Çeşitli Boykot Girişimleri Kristal-İş sendikası, Temmuz 1987’de Toprak Holding'e bağlı işyerlerinde sendikalaşma nedeniyle işçilerin işten çıkarılması üzerine bu holdinge bağlı şirketlerin ürünlerinin boykot edilmesi çağrısı yaptı. Bu boykot girişimi başarılı olamadı.
Türk Metal sendikası Nisan 2000’de Manisa’daki Vestel Şirketinde işverenin sendikalaşmaya karşı tutumu nedeniyle Vestel ürünlerini için boykot çağrısı yaptı."
"Şubat 2001’de Tez Koop-İş sendikası, Tansaş işvereninin sendikaya üye olan 300’e yakın işçiyi işten çıkarmasını protesto etmek için Tansaş'tan alışveriş yapılmaması için bir kampanya başlattı. Boykota Türk-İş destek verdi."
"Tek Gıda-İş sendikası 2008’de Yörsan, 2014’te ise Sütaş işçilerinin sendikalaşma nedeniyle işten atılmalarına karşı Yörsan ve Sütaş ürünleri için boykot düzenledi."
İsrail Menşeli Ürünlere Boykot (2010-) Başta Türk-İş, Hak-İş ve DİSK 2010’lu yıllarda çeşitli tarihlerde İsrail menşeli ürünleri için çeşitli boykot çağrıları ve eylemleri yaptı.
Yemek Boykotları İşçiler 1960 ve 1970’lı yıllarda çok sayıda yemek boykotu gerçekleştirdi. Yemek boykotlarına 1980’lı yıllarda servis ve sakal boykotları da eklendi. Bu boykot türleri Özellikle 1989 Bahar eylemlerinde yaygın olarak kullanıldı.
"Öğrenci Boykotları 1960’ların ikinci yarısında ve 1970’lı yıllarda lise ve üniversitelerde yaygın öğrenci boykotları yaşandı. Ayrı bir yazı konusu olan öğrenci boykotlarının bazıları aylarca sürdü."
"Bu boykotlardan en ilginç olanı Kasım 1969’daki Ankara’daki Polis Okulu öğrencilerinin boykotudur. Boykottaki Polis Okulu öğrencileri “hükümetin kuklası değil, Türk milletinin ve devletinin hizmetindeyiz” açıklaması yaptı."
(Mİ)