Seferberlik
Seferberlik hazırlığı güncelleniyor .Hükümet, Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe konulan seferberlik ve savaş hali hazırlıkları direktifini güncelleştirmek için harekete geçti.Başbakanlık, ilgili tüm kamu kurum ve kuruluşlarına bir yazı göndererek, seferberlik ve savaş hali hazırlıkları konusunda kriz hallerini de kapsayacak şekilde gerekli görülen değişiklik isteklerini yazılı olarak bildirmelerini istedi. Tüm kamu kurumlarından kriz hallerini de kapsayacak şekilde plan örnekleri oluşturmaları istendi.Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği'nde birleştirilecek olan bu planların seferberlik ve savaş hali hazırlıkları direktifinin güncelleştirilmesinde kullanılacağı öğrenildi. Bu çerçevede, tüm kamu kurum ve kuruluşları ellerindeki araç sayısını, personel durumunu, sivil savunma kapsamındaki görevli niteliğini, bina tesis güvenliğini ve kriz durumunda haberleşme sistemleri gibi konuları da özel ve detay planlarını güncelleştirerek yazılı olarak bildirecekler.
Kapat
SEFERBERLİK VE SAVAŞ HALİ KANUNU
Kanun Numarası : 2941
Kabul Tarihi : 4/11/1983
Yayımlandığı R.Gazete : Tarih: 8/11/1983 Sayı: 18215
Yayımlandığı Düstur : Tertip 5 Cilt: 22 Sayfa: 838
*
* *
Bu Kanun ile ilgili tüzük için, "Tüzükler Külliyatı"nın kanunlara
göre düzenlenen nümerik fihristine bakınız.
*
* *
Bu Kanun ile ilgili olarak Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren
yönetmelik için, "Yönetmelikler Külliyatı"nın kanunlara
göre düzenlenen nümerik fihristine bakınız.
*
* *
BİRİNCİ KISIM
Genel Esaslar
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç:
Madde 1 - Bu Kanunun amacı, Devletin tüm güç ve kaynaklarını barış halinden
seferberlik ve savaş haline süratle ve etkin bir şekilde geçirmek suretiyle ba-
rıştan itibaren seferberlik ve savaş hükümlerinin uygulanma esaslarına ilişkin
yükümlülükleri belirlemektir.
Kapsam:
Madde 2 - Bu Kanun, seferberlik ve savaş halini, barış döneminden itibaren
yapılacak hazırlık ve teşkilatlanmayı, kamu ve özel kurum ve kuruluşlar ile ger-
çek kişilerin görev, yetki ve sorumluluklarını, bunların sahip olduğu her türlü
mal ve hizmet yükümlülüklerini kapsar.
Tanımlar:
Madde 3 - 1. Seferberlik: Devletin tüm güç ve kaynaklarının, başta askeri
güç olmak üzere, savaşın ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde hazırlanması, top-
lanması, tertiplenmesi ve kullanılmasına ilişkin bütün faaliyetlerin uygulandı-
ğı; hak ve hürriyetlerin kanunlarla kısmen veya tamamen sınırlandırıldığı hal-
dir.
2. Genel Seferberlik: Ülkenin tümüne yönelik bir tehdidin karşılanması,
mevcut bütün güç ve kaynakların kullanılabilmesi için ülkenin bütününde uygula-
nan seferberliktir.
3. Kısmi Seferberlik: Ülkenin bir veya birden fazla bölgesinde uygulanan ve
bütün güç ve kaynakların kullanılmasını gerektirmeyen seferberliktir.
4. Seferberlik Hali: Seferberlik faaliyetinin başlatıldığı gün ve saatten,
kaldırıldığı güne kadar devam eden durumdur.
5. Savaş: Devletin bekasını temin etmek, milli menfaatleri sağlamak ve milli
hedefleri elde etmek amacıyla, başta askeri güç olmak üzere Devletin maddi ve
manevi tüm güç ve kaynaklarının hiçbir sınırlamaya tabi tutulmadan kullanılma-
sını gerektiren silahlı mücadeledir.
KANUNLAR, ŞUBAT 1992 (Ek - 11)
6. Savaş Hali: Savaş ilanına karar verilmesinden, bu halin kaldırıldı-
ğının ilan edilmesine kadar devam eden süre içinde, hak ve hürriyetlerin
kanunlarla kısmen veya tamamen sınırlandırıldığı durumdur.
İKİNCİ BÖLÜM
Teşkilatlanma
Kadro ve görev tespiti:
Madde 4 - Seferberlik ve savaş hali ile barış döneminde yapılacak işlemler
için mevcut teşkilatlanma da dikkate alınarak, kamu ve özel kurum ve kuruluşla-
rına görevler verilir. Bunlardan gerekli görülenlerde teşkilat kurulur.
Mevcut kanunlardaki hükümlere ilave olarak seferberlik ve savaş halinin ge-
rektirdiği görevler, tüzükte belirlenir.
Türk Silahlı Kuvvetlerinde Seferberlik işlemleriyle ilgili kadro ve teşki-
latlanma, Genelkurmay Başkanlığı tarafından tespit edilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Seferberlik ve Savaş Hali Hazırlıkları
Bakanlar Kurulunun görev, yetki ve sorumlulukları:
Madde 5 - Barış döneminde seferberlik ve savaş hali için yapılacak hazırlık-
lara ilişkin Bakanlar Kurulunun görev, yetki ve sorumlulukları aşağıda belirtil-
miştir.
1. Mevcut teşkilatlanmayı da dikkate alarak bu Kanun uyarınca yapılacak ha-
zırlıkları yürütmek üzere gerekli teşkilatı kurmak ve çalıştırmak,
2. Seferberlik ve savaş hazırlıklarını ülke çapında koordineli olarak yap-
tırmak,
3. Seferberlik ve savaş hali ile ilgili hazırlıkların denenmesi ve eğitimi
amacıyla gerçek kişilerle, kamu ve özel kurum ve kuruluşlarının personel, mal ve
hizmetlerine, kanunlarda gösterilen sınırlar içinde ve tüzükte belirtilecek
esaslar dahilinde, yükümlülüklerin uygulanmasını ve bu hazırlıkların tatbikat-
larda denenmesini sağlamak,
4. Türkiye'nin taraf olduğu milletlerarası andlaşmaların gerektirdiği hal-
lerde, Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesine veya yabancı
silahlı kuvvetlerin Türkiye'de bulunmasına, Genelkurmay Başkanının görüşlerini
de dikkate alarak karar vermek,
5. Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından, Türk Silahlı Kuvvetlerinin yurt
dışında kullanılmasına karar verildiği hallerde, bu kuvvetlerle ilgili esasları
tespit etmek.
Milli Güvenlik Kurulu ve Genel Sekreterliğinin görev ve yetkileri:
Madde 6 - Milli Güvenlik Kurulu ve Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği,
seferberlik ve savaş hali için yapılacak hazırlıklar ile seferberlik ve savaş
hallerinde özel kanunu ile diğer kanunlarda belirtilen görevleri yerine getirir
ve yetkileri kullanır.
Genelkurmay Başkanının görev, yetki ve sorumlulukları:
Madde 7 - Barış döneminde seferberlik ve savaş hali için yapılacak hazırlık-
lara ilişkin Genelkurmay Başkanının görev, yetki ve sorumlulukları aşağıda be-
lirtilmiştir.
1. Türk Silahlı Kuvvetlerinin seferberlik ve savaş hali ile ilgili hazırlık-
larını, bakanlıklarla koordineli olarak yapmak ve geliştirmek,
2. Yapılan hazırlıkların tatbikatlarda denenmesini sağlamak,
3. Seferberlik ilanını gerektirecek durumlarda, bu halin ilanı için Milli
Güvenlik Kuruluna görüş bildirmek,
4. Seferberlik ve savaş halinde ihtiyaç duyulan önlemlerin alınması için
Bakanlar Kuruluna görüş vermek ve öneride bulunmak,
5. Acil ihtiyaç duyulan yedek personeli, Başbakanın muvafakatiyle süresi
yedi günü geçmemek üzere silah altına almak.
Bakanların görev, yetki ve sorumlulukları:
Madde 8 - Barış döneminde seferberlik ve savaş hali için yapılacak hazırlık-
lara ilişkin bakanların görev, yetki ve sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir.
1. Bakanlıkta seferberlik ve savaş hali için yapılacak hazırlıklarla ilgili
teşkilatı kurmak ve çalıştırmak,
2. Bakanlığın kuruluşunda veya kontrolünde bulunan kaynakları saptamak ve
bunlara görevler vermek,
3. Kendi bakanlığındaki seferberlik ve savaş haline ilişkin faaliyetlerin,
ilgili diğer bakanlıklar ve Türk Silahlı Kuvvetleri seferberlik hazırlıkları ile
koordineli olarak uygulanabilecek şekilde planlamasını yapmak.
Gerçek ve tüzelkişilerin görev ve sorumlulukları:
Madde 9 - Tüm gerçek kişilerle, kamu ve özel kurum ve kuruluşları; bu Ka-
nun ile diğer kanunlarda ve tüzükte seferberlik ve savaş hazırlıklarına ilişkin
olarak kendilerine verilen görev ve yükümlülükleri yerine getirmek ve tüzükte
belirtilecek mülki ve askeri makamlar tarafından istenilen her türlü bilgileri
vermek zorundadır. Bu yoldan temin edilen bilgiler seferberlik ve savaş planla-
ması dışında, başka maksatlarla kullanılamaz.
İKİNCİ KISIM
Seferberlik Hali
BİRİNCİ BÖLÜM
Seferberlik İlanı ve Uygulamanın Başlaması
Genel ve kısmi seferberlik ilanı:
Madde 10 - Savaşı gerektirecek bir durumun başgöstermesi, ayaklanma olması
veya vatan veya Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışmanın veya ül-
kenin ve milletin bölünmezliğini içten ve dıştan tehlikeye düşüren davranışların
ortaya çıkması hallerinde, Cumhurbaşkanının başkanlığında toplanan Bakanlar Ku-
rulu, Milli Güvenlik Kurulunun da görüşünü aldıktan sonra genel veya kısmi se-
ferberlik ilanına karar verir. Kararda seferberlik uygulanmasının başlayacağı
gün ve saat belirtilir. Bu karar, derhal Resmi Gazete'de yayımlanır ve aynı gün
Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına sunulur. Türkiye Büyük Millet Meclisi
toplantı halinde değilse hemen toplantıya çağırılır.
Kısmi seferberlik ilanı halinde, seferberlik ilan edilen bölgeler dışında
görev verilecek personel, mal ve hizmetlere de yükümlülük uygulanabilir.
İKİNCİ BÖLÜM
Seferberlik Uygulaması
Bakanlar Kurulunun görev ve yetkileri:
Madde 11 - Seferberlik ilanından itibaren Bakanlar Kurulu aşağıda belirtilen
tedbirleri almaya yetkilidir.
1. Seferberlik için yapılan hazırlıkların uygulanmasına başlamak,
2. Kısmi seferberlik ilan edilen hallerde, diğer bölgelerde uygulanacak
yükümlülükleri belirlemek,
3. Gerektiğinde sıkıyönetim ilanına karar vermek ve sıkıyönetim ilan edilen
bölgelerin tamamı veya bir kısmında daha önce olağanüstü hal ilan edilmiş ise,
sıkıyönetim ilanı ile birlikte olağanüstü hal uygulamasına son vermek.
Seferberlik halinde komutanların görev ve yetkileri:
Madde 12 - Seferberlik ilanıyla birlikte sıkıyönetim henüz ilan edilmemiş
ise, seferberlik ilan edilen bölgelerde Genelkurmay Başkanının teklifi üzerine
Milli Savunma Bakanının inhası, Başbakanın imzalayacağı ve Cumhurbaşkanının
onaylayacağı kararname ile görevlendirilen komutanlar, kendi sorumluluk bölge-
lerinde 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanununda bulunan tedbirleri almaya ve uygula-
maya yetkilidir.
Bu komutanlar, genel güvenlik, asayiş ve kamu düzeninin sağlanması ve devam
ettirilmesi, hava ve deniz limanları ile hudutların kontrolü, yıkıcı faaliyet-
lerin önlenmesi ajanların ve kaçakların aranıp bulunması için lüzumu tedbirle-
rin tespitiyle bu faaliyetlerin icrasında mülki makamlar ile işbirliği yapar ve
gerektiğinde kolluk kuvvetlerini emrine alır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Uygulamanın Kalkması
Seferberliğin kaldırılması:
Madde 13 - Seferberliğin kaldırılması hakkında da ilanına ilişkin usuller
uygulanır. Seferberlik uygulamasına, kaldırılması kararının verildiği gün saat
24.00'te son verilir.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Savaş ve Savaş Hali
BİRİNCİ BÖLÜM
Savaş İlanı ve Uygulamanın Başlatılması
Savaş ilanı:
Madde 14 - Savaş ilanına Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından karar veri-
lir. Türkiye Büyük Millet Meclisi tatilde veya ara vermede iken ülkenin ani bir
silahlı saldırıya uğraması ve bu sebeple silahlı kuvvet kullanılmasına derhal
karar verilmesinin kaçınılmaz olması halinde Cumhurbaşkanı da, Türk Silahlı Kuv-
vetlerinin kullanılmasına karar verebilir.
İKİNCİ BÖLÜM
Savaş Hali Uygulaması
Savaş hali ile ilgili görev, yetki ve sorumluluklar:
Madde 15 - Savaş ilanından itibaren Bakanlar Kurulu aşağıda belirtilen ted-
birleri almaya yetkilidir.
1. Seferberlik ilan edilmemiş ise, seferberlik ve sıkıyönetim hallerinde
uygulanacak tedbirlerden hangilerinin yürürlüğe konulacağına karar vermek,
2. Seferberlik ilan edilmiş ise alınan tedbirlerin uygulanmasına devam et-
mek,
Seferberlik ilanına gerek görülmeden savaşa girilmiş veya muhasamat fiilen
başlamış ise, kanunlarda yazılı savaşa ve seferberliğe ait hükümler ile yine
kanunlarda savaş hali, savaş zamanı ve savaş esnası gibi hallerde uygulanacağı
yazılı hükümlerden hangilerinin, nerelerde veya ne zaman uygulanacağı ve bunlar-
dan ne
suretle vazgeçileceği, Cumhurbaşkanının başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu-
nun kararı ile belirtilir ve Resmi Gazete'de yayımlanır. Bu karar, Türkiye Büyük
Millet Meclisinin bilgisine sunulur.
Şu kadar ki, savaş halinin suçun asli unsurunu teşkil ettiği hallerde fiili
muhasamatın başlamasıyla bu hükümler kendiliğinden yürürlüğe girer.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Uygulamanın Kalkması
Savaş halinin kaldırılması:
Madde 16 - Savaş halinin kaldırılmasına Türkiye Büyük Millet Meclisince karar
verilir.
Savaş hali uygulaması, savaş halini sona erdiren kararda belirtilen gün ve
saatte son bulur.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Çeşitli Hükümler
Seferberlik ve savaş hallerinde ilgili komutanlıklara tanınan adli yetki:
Madde 17 - Seferberlik ve savaş hallerinde bu Kanunun 12 nci maddesine göre
tespit ve ilan edilen bölgeler içinde, 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanununun 15 inci
maddesinde yazılı suçları işleyenler veya bu suçlara iştirak edenler, bölgede
yetkili kılınan komutan tarafından gerekli görüldüğü takdirde, askeri mahkeme-
lerde yargılanırlar. Bu hallerde 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunun 21 inci maddesi
hükmü saklıdır.
Ceza hükümleri:
Madde 18 - Bu Kanun hükümleri gereğince alınacak kararlara ve tedbirlere
aykırı hareket edenler, fiilleri daha ağır cezayı gerektiren ayrı bir suç teşkil
etmediği takdirde, altı aydan iki yıla kadar hapis ve ellibin liradan aşağı ol-
mamak üzere ağır para cezasıyla cezalandırılırlar.
Alınacak karar ve tedbirlerin uygulanmasında ihmal veya suistimali görülen-
ler hakkında, bu suçlar için ceza kanunlarında öngörülen ceza, yarısına kadar
artırılarak hükmolunur.
Verilecek ceza; fiil, seferberlik halinde işlenmiş ise bir misli, savaş ha-
linde işlenmiş ise iki misli artırılarak hükmolunur.
Tüzük:
Madde 19 - Bu Kanunun ilgili maddelerinde tüzükte düzenleneceği belirtilen
hususlar ile seferberlik ve savaş hallerinin ilan ve kaldırılmasına ilişkin du-
yuru işlemleri ve kanunun uygulanma esasları, bu Kanunun yayımı tarihinden iti-
baren bir yıl içinde, Genelkurmay Başkanlığının görüşü de alınarak çıkarılacak
tüzükte gösterilir.
Seferberlik Kanununa yapılan atıflar:
Madde 20 - 5/3/1928 tarihli ve 1211 sayılı Seferberlik Kanunu ile bu Kanu-
nun değişikliklerine diğer kanunlarla yapılan atıflar, bu Kanunun ilgili hüküm-
lerine yapılmış sayılır.
Saklı hükümler:
Madde 21 - Diğer kanunlardaki seferberlik ve savaş haliyle ilgili bu Kanuna
aykırı olmayan hükümler saklıdır.